Politie beveelt betogers Palestijnse sjaal te verbergen. Mag dat?

Politieagenten stelden manifestanten de afgelopen maand regelmatig de vraag om Palestijnse vlaggen of sjaals te verbergen. Toch bestaat er geen verbod op het dragen van een Palestijnse vlag, benadrukt de politie zelf. Paul Jacobs, docent politionele ethiek, kan de ingrepen verklaren: "Eens een betoging is opgeheven, kan de politie in het belang van de openbare orde vragen de symbolen op te bergen."

“Wat is de exacte reden?”, vraagt een jonge vrouw aan een politieman. Die heeft haar net daarvoor gevraagd om haar T-shirt met de Palestijnse vlag en haar Palestijnse traditionele sjaal keffiyeh te bedekken.

Dat gebeurde woensdag na een betoging georganiseerd door Palestinian Prisoner Solidarity Network Samidoun voor de Amerikaanse ambassade. Die manifestatie 'tegen genocide' trok zo'n achthonderd betogers aan en sprak de Amerikaanse president Joe Biden en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu rechtstreeks aan als oorlogsmisdadigers en kindermoordenaars.

"Ik ga ook zo naar mijn werk," gaat de actievoerster verder, wijzend naar haar zwarte capuchontrui, zwart T-shirt met vlag en zwart-witte sjaal. "Waarom moet ik de vlag verbergen?" Het eerste antwoord dat ze krijgt is 'omdat de wet het voorschrijft'.

Laetitia Jeurissen filmde de discussie met de politie op de Kleine Ring. Ze noemt het een 'verontrustend' voorbeeld van 'repressie tegen Palestijnse manifestanten'. De vraag van de politie om de vlag te verbergen, doet haar denken aan de maatregelen die in Duitsland en Frankrijk genomen zijn om Palestijnse betogingen te verbieden.

Boete

Het voorval tijdens de manifestatie aan de Amerikaanse ambassade is niet het enige. Ook na de pro-Palestijnse betoging voor het kantoor van Buitenlandse Zaken op 12 oktober getuigden verschillende actievoerders dat ze hun vlaggen moesten opbergen.

Politiemensen van de zone Brussel Hoofdstad Elsene vroegen toen na afloop aan Palestijnse betogers om niet met een sjaal om naar de Grote Markt te gaan. Een video daarvan belandt op het TikTok-account van de Belgisch-Palestijnse Eva Sadek. "Onze politie is ons de toegang aan het ontzeggen tot een openbaar plein omdat mijn vriendin een koffiye draagt," opent ze de video. "Voila, we doen hem uit," zegt ze, terwijl ze de sjaal over het hoofd van de vriendin in kwestie rolt. En dan, uitdagend: "Drie seconden later gaat hij terug aan."

Een politieman werpt tegen dat dat 'absoluut niet' mag en dreigt met een boete als hij de dames nog eens tegenkomt terwijl ze de sjaal dragen. "Dan gaan we in beroep," zegt Sadek laconiek.

'Er is geen verbod'

Volgens verschillende actievoerders zijn de verzoeken om de Palestijnse vlag te verbergen recent. Betekent dat dat er een nieuw verbod is op Palestijnse symbolen in de openbare ruimte? De politie van de zone Brussel Hoofdstad Elsene ontkent dergelijk verbod. Wel klopt het dat na één van de manifestaties gevraagd is om 'te ontbinden' en niet te verzamelen op de Grote Markt, omdat daar een betogingsverbod geldt.

"Eens een betoging is opgeheven, kan de politie in het belang van de openbare orde vragen de symbolen op te bergen," beaamt Paul Jacobs, docent politionele ethiek in een superdiverse samenleving aan de politieacademie. Zeker als er op één dag twee betogingen zijn, zoals 12 oktober toen ook pro-Israëlische betogers samenkwamen op het Luxemburgplein.

Jacobs geeft nog een paar voorbeelden: na een Vlaamse betoging kan het gebeuren dat betogers de vlag met de leeuw moeten opbergen. Na afloop van een voetbalwedstrijd tussen belangrijke rivaliserende clubs kan de politie ook vragen om sjaals te verbergen.

Dreigen met boetes wanneer dit niet gebeurt, zoals bij Eva Sadek, gaat volgens Jacobs "een stap te ver". Beter zou het volgens hem zijn geweest als er duidelijke afspraken waren gemaakt met de coördinator van de betoging. Als een betoging toelating krijgt, vindt er altijd een gesprek plaats waarin dergelijke afspraken worden vastgelegd. Ook had de agent kunnen uitleggen waarom Sadek haar sjaal moest afdoen.

De agent had bijvoorbeeld kunnen vertellen dat er in Brussel drie ‘neutrale zones’ zijn. Dat zijn plaatsen waar een algemeen betogingsverbod geldt voor iedereen op elk moment van de dag. Die zones zijn er om afstand te bewaren tussen actievoerders en politici in het Vlaams, Federaal en Europees Parlement. Eén van die zones bevindt zich in de omgeving van de Grote Markt, een ander op de Kleine Ring in de buurt van het Warandepark. Op die plekken vroeg de politie om symbolen zoals de Palestijnse vlag te verbergen.