Politie onder vuur: 'Buitensporig geweld en niet voor het eerst'

Het politieoptreden tijdens de actie van Extinction Rebellion zaterdag mag op zijn minst fors heten. “Dit is buitensporig geweld en niet voor het eerst,” zegt de directeur van de Ligue des Droits Humains.

Een duizendtal manifestanten blies zaterdag verzamelen aan het Koningsplein voor een Royal Rebellion. De vreedzame actie van Extinction Rebellion pleitte voor een snelle en radicale aanpak van de klimaatopwarming. Een klein deel van de betogers probeerde ook nog door te dringen tot in de tuin van het nabijgelegen koninklijk paleis.

Betogen op het Koningsplein mag in principe niet en dus besloot de politie tegen het eind van de middag om de plek te ontruimen. Dat gebeurde met de grove borstel. Uiteindelijk werden ruim 400 betogers opgepakt en werd het waterkanon ingezet. De agenten gebruikten ook op grote schaal traangas.

Zonder waarschuwing

Het politieoptreden kon op heel wat kritiek rekenen. Van de organisatie zelf, die spreekt over buitensporig geweld. Het meest sprekende voorbeeld daarvan is wellicht nog het beeld van een gehandboeide betoger die van dichtbij traangas in het gezicht krijgt gespoten terwijl hij al op de grond ligt.

De man in kwestie was één van de activisten die willens nillens probeerde het paleis te bereiken, ook nadat hij al geboeid was. Maar ook nietsvermoedende gezinnen zagen plots agenten opduiken die zonder hoorbare waarschuwing hun traangas inzetten. “Je verwacht op zijn minst een aankondiging door een luidspreker dat je weg moet,” vertelt een gechoqueerde deelneemster.

Even verderop kwamen Mark Breddy en zijn tweejarige zoontje dan weer in een wolk traangas terecht. “Niet omdat de politie hem viseerde, maar omdat we in de dampen raakten die bedoeld waren voor omstaanders aan het plein, vertelt hij. “Mijn zoontje heeft een kwartier gehuild, maar het was vooral choquerend om te zien hoe mensen die vooral toeschouwers waren lukraak werden bewerkt. Dat waren niet eens de hard core betogers.”

Het optreden van de politie herinnert aan eerdere incidenten waarbij het korps van Brussel Hoofdstad Elsene buitensporig geweld wordt verweten. Onder meer na de betoging van gele hesjes deze winter waren er heel wat klachten bij het comité P.

“Dit is in elk geval niet de eerste keer,” zegt Pierre-Arnaud Perrouty, directeur bij de Ligue des Droits Humains. “We hebben dit soort massa-arrestaties al vaker gezien. In sommige gevallen worden mensen zelfs preventief opgepakt, nog voor ze bij een betoging aankomen. Dat is vollédig illegaal.”

Vorig jaar verzamelden ngo's ook nog tientallen getuigenissen van politiegeweld tegen transitmigranten.

Inbreuk op omzendbrief

De aanpak van de politie lijkt alvast een inbreuk op de omzendbrief die het gebruik van traangas (en ook pepperspray) regelt. “De collectieve spray wordt in principe niet op een reactieve wijze aangewend om bijvoorbeeld een passief verzet te breken, om reactieve operaties (terugdrijven, ontruimen, uiteendrijven, ...) te ondersteunen, om collectieve aanhoudingen te vergemakkelijken in het kader van een evenement, ...” heet het in de omzendbrief.

Voor de Ligue des Droits Humains is het tijd dat de Brusselse politie het geweer van schouder verandert. “De korpsleiding moet voor een proportionele aanpak kiezen in plaats van bij te dragen tot een escalatie van geweld op het terrein.”

De Brusselse politie onderzoekt nu twee gevallen waarbij pepperspray mogelijk fout gebruikt werd door agenten tegen betogers die al op de grond lagen. In beide gevallen circuleerden er al foto’s van de incidenten in de pers. Extinction Rebellion verzamelde zelf ondertussen 30 getuigenissen van buitensporig geweld.

Burgemeester Philippe Close liet maandag al weten dat het politie-optreden 'noodzakelijk' was. Coalitiepartner Ecolo heeft dan weer grote vragen bij de manier waarop ontruimd werd en wil opheldering over het 'buitensporig gebruik van de politiemacht.'