Queers uit quarantaine: de Brusselse Kolenmarkt leeft weer op

Sinds 8 juni mogen de cafés in Brussel terug open. Ook dé gaystreet van onze hoofdstad trekt opnieuw veel volk aan. BRUZZ trok erop uit om te weten te komen hoe de queer bars en hun klanten het stellen na de quarantaine.

Drukke terrasjes, luid gelach en schuimige biertjes. Op de Kolenmarkt ogen de regenboogkleurige vlaggen al even vrolijk als de terrasgangers eronder. De sfeer zit er op deze vrijdag al goed in, maar het is duidelijk dat de gaybars nog maar aan hun opwarmertje toe zijn, een maand na de grote heropening. Kyle, een Londenaar die Brussel als zijn tweede thuis omschrijft, kan het bijna niet geloven dat er naast hem nog een leeg tafeltje is. “Maanden geleden stond ik in de bar hier recht tegenover, Station Bxl. Het was er zo druk dat ik letterlijk niet kon bewegen. Hoewel er vandaag toch al meer mensen zijn dan ik verwacht had, is het nog niet hetzelfde. Dat tafeltje daar is al een kwartier leeg. In pre-coronatijd zou dat ondenkbaar zijn!”

Gemondmaskerd bal

De Kolenmarkt mag dan weer open zijn, corona laat toch zijn sporen na. Binnen in Le Belgica bast de luide muziek van een dj die het beste van zichzelf staat te geven, maar de dansvloer is helemaal leeg. Bezwete lijven die centimeters van elkaar staan te swingen zijn nu niet alleen een slecht idee, maar ook gewoon verboden. Verder zijn de obers gemondmaskerd. “Nu kan je mijn mooie glimlach niet zien!” jammert een van hen al lachend. “We doen er alles aan om ons zo goed mogelijk aan de veiligheidsmaatregelen te houden,” benadrukt Marvin van bar C’est ma tournée.

Hoewel de feestmuziek de mensen op het terras wel bereikt, vertelt Marvin ons dat enkele cafégangers geen voldoening nemen met een verzwakte versie van de gaystreet. “Als we de deuren om 1 uur ’s nachts willen sluiten, smeken sommige klanten om toch verder te doen. Wij zouden ook langer willen feesten, maar dat gaat niet. We staan niet boven de wet.” Dat de uitbaters op de Kolenmarkt hun bezoekers soms niet de baas kunnen, zagen we een maand geleden, toen de politie moest ingrijpen omdat er te veel mensen aanwezig waren. “De eerste dagen na de heropening kwamen er veel mensen tegelijk. Die grote toestroom was moeilijk te begeleiden,” zegt Genséric, die werkt in de bar Le Dolores.

Dag Pride, dag inkomsten

Net zoals alle bars lopen ook de queer cafés in Brussel inkomsten mis door het COVID-virus. “Normaal gezien sluiten we pas om 3u ’s nachts. We gaan vroeger open om dat te compenseren, maar de echte rush van mensen duurt nu maar twee uur,” legt Genséric van Le Dolores uit. Dat Brussel het jaarlijkse Pride festival moest cancelen vergroot de impact op de queer scène nog eens extra. “Dat is zoals een nationale feestdag voor onze gemeenschap die niet doorgaat,” treurt Laïla van de Elsense queer bar The Crazy Circle.

Bij de RainbowHouse, het huis dat verschillende LGBTQI+ - verenigingen uit Brussel samenbrengt, zijn de rolluiken nog naar beneden. Rachael Moore, coördinator van RainbowHouse, legt uit dat ze op 31 juli terug opengaan, omdat ze het zonder inkomsten te moeilijk zouden krijgen. Zij wijst er ook op dat de sluiting van de horeca tijdens de maand mei, de Pride Month, een grote impact heeft gehad. “Tot nu toe hielden we de bar gesloten, omdat sommige van onze klanten tot een risicogroep behoren. Trans personen die hormonen nemen bijvoorbeeld. Voor de veiligheid van ons publiek hebben we de heropening uitgesteld.”

“We hopen dat onze vaste klanten zullen terugkomen,” vervolgt Moore. Ook het personeel van Le Dolores spreekt dankbaar over hun trouw cliënteel. Enkele queer bars vertrouwen op de steun van hun vast publiek. Zo vertelt Londenaar Kyle vastbesloten dat hij het nodig vond om zijn favoriete queer bars te helpen via fundraisers. Ook op andere manieren wilden de supporters van de gaystreet in Brussel zich laten zien. Met de actie HorecaComeback kon je vouchers van een horecazaak aankopen tijdens hun sluiting. “Dat was vooral morele steun. Onze klanten wilden laten zien dat ze aan ons dachten,” verduidelijkt een van de café-uitbaters.

Michel, een echte Brusseleir die om de hoek van de Kolenmarkt woont, vertelt bescheiden hoe hij zijn steentje wilde bijdragen. “Ik heb tijdens de quarantaine enkele biertjes op voorhand betaald, maar op de heropening heb ik ze nooit opgedronken. Dat is een cadeau van mij, maar veel financiële steun stelt dat niet voor.” Silvain, die aan dezelfde tafel staat, geeft al lachend toe dat hij zijn bestelde biertjes wél heeft opgedronken op de heropening.

Safe space valt weg

Silvain en Michel staan rondom een drukbezet tafeltje op het terras van Le Baroque en leggen handgebarend uit waarom queer bars nooit mogen verdwijnen. “Het is een manier om ons zichtbaar te maken tegenover de samenleving. Om te laten zien dat wij queers deel uitmaken van de maatschappij.” Volgens Arno, een twintigjarige clubber, voelen gay bars aan als een magische wereld, want “je moet je er niet anders voelen.” Limburgenaars Eric en Bart komen helemaal van het platteland naar onze hoofdstad getrokken, want “waar wij wonen is er geen gaystreet.”

Heeft de coronacrisis dan echt zo’n impact op queer personen? “Absoluut!” Volgens Laïla verliezen sommige queers met het sluiten van deze bars een belangrijke safe space. “Veel klanten stuurden berichtjes om te laten weten dat ze het lastig hebben. Ze zitten alle dagen thuis met ouders die hun identiteit niet aanvaarden en dat weegt zwaar. Bovendien zijn wij de enige blijvende feministische queer bar in Elsene. Onze klanten hopen dat ze zo een unieke plek niet zullen verliezen.” In het RainbowHouse zien ze deze vraag naar safe spaces toenemen. “Veel mensen contacteren ons met de vraag of ze zalen kunnen huren voor queer evenementen. Er heerst een sterke behoefte om samen te komen. Anderzijds moeten we denken aan de veiligheid van onze medemens.”

Maar ook nu de terrassen van de Kolenmarkt weer drukbezocht worden, ziet Londenaar Kyle nog problemen. “We mogen niet binnen in de bars zelf zitten, wat ervoor zorgt dat er meer blootstelling is op straat. Mensen die zich normaal gezien meer op hun gemak voelen achteraan hebben nu niet meer de bescherming van vroeger.”

Virtueel cabaret

De internetvervangers van de queer bars, cabaretvoorstellingen op Facebook of feestjes via Zoom, waren tijdens de COVID-lockdown slechts een kleine troost. “Het is niet hetzelfde als een feestje in real life, maar gezien de omstandigheden moet je het gewoon aanvaarden. Al bij al was het een goed alternatief. Ofwel zit je thuis alleen ofwel woon je een virtuele show bij waarvan je de muziek, de bar en het publiek kent. Dat is een verbetering tegenover de eenzaamheid van quarantaine,” dat zegt Kyle.

Vijftiger Michel is minder enthousiast. “Ik heb dat eens geprobeerd, maar ik vond dat eigenlijk niet zo leuk. Een feestje op het internet is toch niet hetzelfde als naar een bar gaan met menselijk contact.” Hij komt volgens hemzelf uit een generatie waarin queer bars nog veel belangrijker waren: “Door het internet, sociale media en datingapps worden queer bars minder nodig. Ik vind het zelf veel belangrijker om buiten te komen en andere queer mensen te ontmoeten.”

De uitbaters van The Crazy Circle willen ook in tijden van corona als zogenaamde queer matchmakers blijven werken: “Normaal gezien kunnen mensen ons een bericht sturen om te zeggen dat ze alleen zijn en andere queers willen ontmoeten. Nu met corona is het verboden om aan de bar te gaan zitten, dus is dit minder vanzelfsprekend. Daarom organiseren we online meet-ups waarbij mensen een datum kiezen en wij ze dan coronaproofgewijs samenbrengen.”