Smet: 'Brussels onderwijsmarktaandeel behouden'

Het nijpende scholentekort raakt meer en meer verwikkeld in een emotioneel debat. Nu het stof is gaan liggen, rest één vraag: zorgt Vlaanderen voldoende voor zijn hoofdstedelijk onderwijs?

Vlaanderen trekt dit jaar 'maar' zes miljoen euro uit voor de uitbreiding van de capaciteit in het Brusselse onderwijs, zo raakte onlangs bekend. En dat terwijl Brussel met een demografische groei zonder weerga kampt. Het kot was te klein. "Brussel blijft in de kou staan," toeterde Jacky Goris van het Gemeenschapsonderwijs Brussel op FM Brussel. "Eens te meer een teken dat Vlaanderen Brussel loslaat."

Vandaag geeft Goris toe dat zijn reactie wat overtrokken was. "Je weet hoe het gaat. Je wordt om zeven uur uit je bed gebeld, en krijgt die cijfers te horen. Twintig miljoen voor Antwerpen en maar zes voor Brussel, dan ga je vanzelf steigeren."

Onhoudbare druk
Ten gronde is de vraag: krijgt Brussel genoeg? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. De noden in het Nederlandstalig onderwijs zijn onvoorspelbaar. Het onderwijs in Brussel bestaat uit communicerende vaten. Een tekort in het Franstalig onderwijs zet druk op het Nederlandstalig onderwijs, en vice versa. "Dat heeft met de liberté du père de famille te maken," zegt Goris. "Ouders hebben taalkundige keuzevrijheid. Er zit dus geen duidelijke waterscheiding tussen beide gemeenschappen. Het gevolg is dat wij geen kinderen kunnen weigeren in onze scholen."

"Ik heb de cijfers van de recentste aanmeldingen in het basisonderwijs. Voor 431 vrije plaatsen in de onthaalklasjes van het GO zijn er 2.680 aanmeldingen. Ga je er vanuit dat ouders vijf scholen kunnen aanduiden (niet iedereen duidt daadwerkelijk vijf scholen aan, red.), dan kom je op een tekort van ten minste 105 plaatsen, alleen al in ons net." De druk op de Nederlandstalige scholen blijft dus enorm. "En ook in het secundair onderwijs wordt de druk onhoudbaar," voorspelt Goris. Hij noemt het atheneum van Etterbeek, maar ook dat van Schaarbeek.

In die context lijkt de zes miljoen euro waarmee Vlaanderen over de brug komt, een peulschil. "Het grootste bezwaar is dat Vlaanderen geen meerjarenplan maakt," zegt Goris. "In 2013 zullen we er met de beschikbare middelen wel komen. Maar volgend jaar, als een aantal schoolprojecten bouwrijp is, hebben we veel meer nodig. Negentien miljoen euro om precies te zijn. Vandaag kan Vlaanderen niet zeggen of die er zullen zijn."

Collegevoorzitter Guy Vanhengel (Open VLD) formuleert het in de Raad van de VGC anders. "Voor de projecten in de pijplijn zijn de middelen voorhanden, maar als Vlaanderen de middelen vertienvoudigt kunnen we zonder enig probleem nieuwe scholen voorstellen." Samengevat: zes miljoen volstaat dit jaar, maar het mocht gerust veel meer zijn.

Grondwettelijke plicht
Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.A) is daar hoegenaamd niet voor te vinden. En dat heeft niet alleen met de financiële beperkingen van de Vlaamse begroting te maken. "Ik ben geen voorstander van grote schokken," zegt Smet. "Een systeem dat exponentieel groeit, stuikt in elkaar. Het budget vertienvoudigen is dus geen goed idee. De kwaliteit van het onderwijs zou onder druk komen te staan. We houden ons daarom aan twintig procent marktaandeel van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Stijgt de bevolking, dan laten we het aantal plaatsen navenant stijgen."

Een behoud van twintig procent marktaandeel is een nobel streven, en het is in aandeel meer dan er Vlamingen zijn in Brussel. Maar als de Franstaligen de overige tachtig procent niet invullen, dan blijven er kinderen in de kou staan. Dat kan een rijke regio als Vlaanderen toch nooit aanvaarden in haar eigen hoofdstad?

"Maar de Franstaligen doen hun deel," repliceert Smet. "Minister Jean-Marc Nollet heeft net 10.500 extra plaatsen aangekondigd in het basisonderwijs in Brussel tegen 2017. Vlaanderen zorgt samen met de VGC voor 4.250 extra plaatsen. Volstaat dat niet, dan passen we dat aan. Kinderen zullen niet in de kou blijven staan. Het is immers onze grondwettelijke plicht om onderwijs te verschaffen."