Sorteercentrum bpost: 'Verkeerde project op verkeerde plaats'

Op de vroegere Carcokesite aan het kanaal rijst het nieuwe mega-sorteercentrum van bpost in sneltreinvaart uit de grond. De procedure rond de geplande asfaltcentrale daarentegen ligt stil nu Vilvoorde naar de Raad van State is gestapt. “Straks zitten we alleen met bpost opgescheept, absoluut de verkeerde activiteit op de verkeerde plaats,” zegt Steyn Van Assche van stadsbeweging Bral.

Toen de cokesfabriek Carcoke-Marly aan de Budabrug in 1993 de deuren sloot, bleek het 12 hectare grote terrein zeer zwaar vervuild. Voor de sanering van de gronden had het bedrijf echter geen geld meer in kas. Bij de vereffening kwam de hele site aldus voor één symbolische euro in handen van het gewest.

De Haven van Brussel kreeg de gronden met de opdracht ze te saneren en het gebied vervolgens te ontwikkelen, een hele grote en dure operatie. De Haven zocht er dan ook een privé-partner bij. Dat werd Katoen Natie, de bekende logistieke groep van Fernand Huts, die een concessie van veertig jaar kreeg. Afspraak was dat de groep de sanering zou regelen en vervolgens bedrijven zou aantrekken.

De kosten van de sanering – 22,5 miljoen euro – werden evenwel voor negentig procent betaald door de Haven. Die kreeg hiervoor een lening van de Europese Investeringsbank.

Zowel in de leningsakte als in de concessieovereenkomst met Katoen Natie is bepaald dat de gesaneerde site bedoeld is voor bedrijven die gebruik maken van het kanaal en die werkgelegenheid creëren, voor minimaal vierhonderd mensen.

Katoen Natie wilde aanvankelijk een logistiek centrum bouwen, maar na de sanering brak de economische crisis uit en bleken maar weinig ondernemingen belangstelling te hebben om zich in Heembeek te vestigen.

Op dat moment was bpost op zoek naar een terrein en gebouw voor haar nieuwe mega-postsorteercentrum waar 1.500 mensen zullen werken. Brussel X in Anderlecht, waar zevenhonderd mensen aan de slag zijn, is immers te klein geworden. Vele geschikte terreinen waren er niet en omdat het gewest bang was dat bpost haar heil buiten Brussel zou zoeken, werd beslist de Carcokesite aan te bieden.

Van meet af aan was het nochtans duidelijk dat bpost de waterweg niet zou gebruiken en alle pakjes en brieven via de weg zou transporteren. Omdat het gewest en de Haven zich realiseerden dat dit niet strookte met de afspraken werd een smalle strook langs het water vrijgehouden. Daar zou de BAM Groep een asfaltfabriek bouwen die de grondstoffen laat aanvoeren via het water.

Ondertussen verkreeg Katoen Natie alle vergunningen voor de bouw van bpost. Eind vorig jaar gingen de werken van start. In de zomer van volgend jaar moet het massieve postsorteercentrum klaar zijn.

Ook voor de asfaltfabriek werden de vergunningen aangevraagd, maar de procedure ligt momenteel stil omdat vijf inwoners van Vilvoorde, samen met de gemeente, een beroep bij de Raad van State hebben aangetekend tegen de milieuvergunning. De vijf Vilvoordenaars wonen wat verderop in een woontoren en vrezen dat ze geurhinder zullen ondervinden als de wind slecht staat. De gemeente, die schuin aan de overkant van het kanaal woningen plant, vindt dat de vlakbij gelegen Ring al genoeg fijn stof oplevert.

Ook leefmilieu-organisaties Bral en Inter Environnement Bruxelles dienden tijdens de vergunningsprocedures van beide projecten bezwaarschriften in, maar zijn uiteindelijk niet naar de rechter gestapt. Toch zijn ze vandaag nog steeds gekant tegen het project.

“Bpost is de verkeerde activiteit op de verkeerde plaats,” zegt Steyn Van Assche van Bral. “Het is niet watergebonden en zuigt auto’s aan. Dagelijks zullen er meer dan duizend vrachtwagens af en aan rijden met postpakketten. Bovendien is de site voor het personeel moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Bpost belooft dan wel dat ze shuttles gaat inzetten vanuit de Brusselse stations, maar hoe dan ook zullen vele werknemers met de auto naar Heembeek komen.”

Vele van de 1.500 werknemers zijn volgens Van Assche immers geen Brusselaars. “Bpost zal elders in het land sorteercentra sluiten. Het zijn dus geen nieuwe banen of extra banen voor Brusselaars, het is gewoon verplaatsing van werk. Alleen de gepensioneerden zullen misschien door Brusselaars vervangen worden.”

Schaamlapje
De geplande asfaltfabriek is in de ogen van Van Assche maar een schaamlapje. “Ze gebruikt inderdaad het water, maar minimaal. Af en toe een boot met grondstoffen terwijl er dagelijks een zestigtal camions met warme asfalt weg zal rijden. Deze activiteit genereert dus vooral nog meer wegverkeer. Bovendien zal de centrale werken op een soort bruinkool in plaats van op een milieuvriendelijke brandstof.”

En dan is er nog het natuuraspect. De site is een moerassig gebied. Bral en enkele natuurorganisaties hebben geprobeerd om de aanwezige flora en fauna te integreren in de projecten, maar tevergeefs. “Het wordt een betonnen doos met wat schaamgroen. Het enige wat ze doen is nestkastjes maken voor gierzwaluwen.”

Bouwmeester Kristiaan Borret trad vorig jaar pas in functie en is dus niet betrokken bij de beslissingen. Voor hem horen beide activiteiten, een sorteercentrum en een asfaltcentrale, weliswaar bij de stad maar ideaal vindt hij de inplanting van bpost niet. “De plek is moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer en bpost is niet zuinig in gebruik van de ruimte. Bovendien blijkt nu dat er te weinig afstemming is geweest op metropolitaan vlak. Vilvoorde wil vooral woningen aan het kanaal, Brussel eerder industrie. Beide functies dreigen te botsen.”