‘Tbc stopt niet aan de gewestgrenzen’

Er staat een mooi stukje geschiedenis in de Eendrachtstraat, om de hoek met de Louizalaan. In een statig huis opende koning Albert I in 1929 er het ‘Belgisch nationaal Werk tot Bestrijding der Tuberculose’. Tbc-bestrijding was toen nog echt een zaak van nationaal belang. Rond de eeuwwisseling stierven er jaarlijks maar liefst 16.000 mensen aan tering, of tbc dus.

De ontwikkeling van een vaccin in de jaren dertig en van een bruikbaar antibioticum in de jaren veertig bracht een mooi perspectief op bestrijding en zelfs uitroeiing van de ziekte.

Het statig herenhuis is er nog steeds, maar enkele staatshervormingen later huisvest het nu twee verenigingen: het Fonds des Affections respiratoires (Fares) en de Vlaamse vereniging voor respiratoire gezondheidszorg en tuberculosebestrijding (VRGT), die samen nog altijd de Belgische Tbc-bestrijding op zich nemen.

Zes ministers bevoegd
Het ooit zo geroemde Belgische model van gemeenschappen en gewesten heeft voor de tuberculosebestrijding alvast niet veel voordelen opgeleverd. "Neen. Eenvoudiger is het er niet op geworden," zucht Wouter Arrazola de Oñate van de VRGT, "er zijn in België zes ministers bevoegd voor TBC-bestrijding. Dat wil zeggen dat we met zes kabinetten moet onderhandelen over budgetten."

En zoals dat wel vaker het geval is, slaat de complexiteit in Brussel al helemaal tilt. De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie is bevoegd voor preventie. Die geeft budgetten aan de Belgische vzw Belta, die de taken verdeelt onder de gemeenschappen. Een derde van de Brusselse gemeenten wordt door de Fares op zich genomen, een derde door de VRGT.

Om een bizarre institutionele reden krijgt de VRGT van de Vlaamse Gemeenschap geen structurele toelage voor Tbc-bestrijding in Brussel. "Brussel mag dan wel een incidentie hebben die vier maal hoger ligt dan in Vlaanderen, de hoofdstad moet het met iets minder dan een derde van het budget doen in Vlaanderen," zegt Arrazola de Oñate. "Daarom hebben we nu een plan-Brussel op tafel gelegd waar we pleiten voor meer aandacht voor de Brusselse tbc-bestrijding. Dat is in het belang van iedereen, want tbc stopt niet aan de gewestgrenzen."

En er is meer. Bovenop het luik preventie, dat de gemeenschappen toekomt, is er het federale niveau dat zich met de gezondheidszorg zelf bezighoudt. Tbc-bestrijding is nu bijvoorbeeld sinds enkele jaren gratis voor patiënten die geen mutualiteit hebben, dankzij federaal gezondheidsminister Laurette Onkelinx (PS). "Maar eigenlijk is de splitsing tussen preventie en behandeling artificieel en weinig doelmatig," zegt de VRGT-dokter. "Bij tbc-bestrijding gaan preventie en behandeling samen. Zo moet bij de vaststelling van ernstige tbc de patiënt niet alleen snel naar het ziekenhuis (behandeling), de directe omgeving van de patiënt moet ook snel onderzocht worden (preventie). Dat is de enige manier om de ziekte onder controle te houden. Soms zou je willen dat de Belgische tbc-bestrijding onder één instutioneel hoedje was gebleven."