Uitgelicht: Gemeenten wachten op terugkeer Syriëstrijders

Een psychose die vanuit Vlaanderen vertrekt, stelde de Schaarbeekse burgemeester Bernard Clerfayt vrijdagochtend vast. In de late namiddag lichtte de burgemeester van Brussel, Freddy Thielemans, op aandringen van de media de houding van de stad Brussel toe. Drie dagen later zijn er huiszoekingen bij ronselaars op vijftig adressen in Brussel en Antwerpen en komen de tongen los.

R adicalisering en deradicalisering. Dat zijn de twee sleutelbegrippen als er wordt gepraat over jongemannen die naar Syrië trekken om er tegen Assad te vechten. Eerst leek het alsof er alleen uit Vlaanderen jonge moslims vertrokken. Dat had te maken met de mediatisering, bijvoorbeeld de zoektocht naar Antwerpenaar Jejoen, en met felle politieke reacties. Burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte (SP.A) was de eerste die opriep om de identiteitskaarten van jongeren die willen vertrekken, af te nemen.

Op gemeentelijk niveau bleef het in Brussel rustig. Burgemeester Bernard Clerfayt (FDF) suste vorige week vrijdagochtend nog dat er in Schaarbeek maar twee of drie gevallen bekend waren. Hij bestempelde zich op lokaal niveau als onmachtig. Alleen bij de terugkeer kan de gemeente volgens hem een rol spelen. Dinsdag bleek dat Clerfayt zich hier beter op zou voorbereiden: Brussels parlementslid Fouad Ahidar (SP.A) liet weten dat Illias Azaouaj gevangengenomen werd. De moslimpredikant uit Anderlecht was volgens Ahidar naar Syrië getrokken om jongeren terug naar Brussel te halen.

Het politieke gevecht in Brussel speelde zich op federaal niveau af. Senator Alain Destexhe (MR) uit Elsene-Matonge heeft altijd al zin voor politieke timing gehad. Hij bond een jaar voor de moeder der verkiezingen de kat de bel aan. Over radicalisering en de houding van minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (CDH): "Uit politiebronnen weet ik dat dit fenomeen al heel lang bestaat. De politiek was hiervan op de hoogte maar de taskforce Syrië is net opgericht. Vooral Joëlle Milquet draagt een grote verantwoordelijkheid. Zij en al diegenen die leerling-tovenaar hebben gespeeld terwijl de radicale islam terrein won in België. Vijftien jaar lang werd dat allemaal genegeerd. Milquet liep voorop bij diegenen die niets wilden zien en deden of het probleem niet bestond."

Milquet reageerde verontwaardigd vanuit Marokko. Ze wees er fijntjes op dat het departement Binnenlandse Zaken de jongste vijftien jaren vooral in handen van de liberalen is geweest. En verder: "Ik heb meneer Destexhe hierover nooit gehoord in het parlement. Wat hij zegt, toont zijn totaal gebrek aan kennis van het dossier aan." Tot daar de politieke oorlog MR-CDH. Allebei lid van de federale regering. De huiszoeking deze week dinsdag laat alvast zien dat Milquet reeds langer dan vorige week met de zaak bezig was. De federale politie was de inval al maanden aan het voorbereiden.

Stad Brussel
Hoeveel Brusselse jongeren zijn er naar Syrië vertrokken? Minstens twee uit Molenbeek, zo liet burgemeester Françoise Schepmans (MR) weten. "Ook andere jongeren vertrokken zonder hun bestemming kenbaar te maken. De betrokken families leven in angst." Molenbeek heeft extra camera's laten plaatsen en probeert ronselaars op te sporen.

Brussels burgemeester Thielemans vernam al een paar weken geleden dat er iets aan de hand is. Twee weken geleden had hij een onderhoud met de betrokken families, de politie en de preventiewerkers van BRAVVO. Thielemans antwoordde het volgende op de vraag of zijn diensten hebben gesproken met mensen met een morele autoriteit: "Ik ben niet religieus, ik moet met pastoors en imams praten als het over godsdienst gaat."

Thielemans liet zich op de persbijeenkomst niet uit zijn tent lokken. Zelf zou hij nooit iemands identiteitskaart afpakken, maar op de vraag of de Vlaamse burgemeesters overdrijven, wou hij niet ingaan: "Iedere burgemeester handelt zoals hij meent te moeten handelen. Ik kan volwassen mensen niet verhinderen om te reizen. Als het over minderjarigen gaat, kan ik enkel ingrijpen als de ouders mij dat vragen."

Betekent dat dat de stad niets doet? "Neen," benadrukte Thielemans. "Politie en BRAVVO leggen hun oor te luisteren in de wijken." De voornaamste taak op dit ogenblik is wanhopige families bijstaan. En eenmaal jongeren terug in het land zijn, helpen met de deradicalisering. Eveneens op vraag van de ouders. "Ik zou graag bilaterale contacten zien met Groot-Brittannië en Denemarken, twee landen die ervaring hebben met radicalisering."