UZ Brussel gaat als eerste sedatie bij palliatieve patiënten registreren

Het UZ Brussel gaat vanaf 2018 elk geval van palliatieve sedatie registreren. Daardoor moeten artsen altijd melden wanneer ze patiënten in hun laatste levensfase kunstmatig in slaap houden om de overgang naar de dood te verzachten. Het ziekenhuis hoopt daarmee meer duidelijkheid te scheppen voor patiënten en hun omgeving.

Patiënten in hun laatste levensfase worden vaak kunstmatig in slaap gebracht. Dat gebeurt meestal om pijn te verzachten, maar in sommige gevallen gebruikt men sedatie ook in de plaats van euthanasie. Voor euthanasie moeten zowel de patiënt zelf, als meerdere artsen toestemming geven. Voor palliatieve sedatie is dat niet het geval. De grens tussen palliatieve sedatie en euthanasie is vaak dun. Toch is alleen die laatste wettelijk omkaderd.

Om meer klaarheid te scheppen gaat het UZ Brussel vanaf 1 januari 2018 ook de gevallen van palliatieve sedatie registreren. Het Brusselse ziekenhuis is het eerste ziekenhuis in België dat dat zal doen. Volgens woordvoerder Gina Volkaert is het UZ zelfs de eerste wereldwijd.

VUB-hoogleraar Wim Distelmans, die ook voorzitter is van de federale euthanasiecommissie, pleit al jaren voor een dergelijke maatregel. Palliatieve sedatie komt volgens hem vier keer vaker voor dan euthanasie, maar er wordt over het algemeen geen melding van gemaakt. Dat zou met de registratie moeten veranderen.

De afgelopen maanden liep er al een pilootproject in het UZ Brussel. Artsen werd toen gevraagd waarom ze de sedatie al dan niet bespraken met de patiënt, en of de familie verder geïnformeerd werd, blikt Distelmans terug in De Morgen.

Grijze zone

Volgens Patriek Mistiaan, onderzoeker bij het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), is registratie van palliatieve sedatie een stap in de goede richting voor betere levenseindebegeleiding. Registratie is op dit moment niet wettelijk verplicht, maar het is volgens hem wel wenselijk dat ziekenhuizen dat toch doen. “Op dit moment is de levenseindebeslissing vaak een grijze zone. Registratie kan meer helderheid scheppen,” reageert hij.

Afgelopen week haalde een voorbeeld van zo’n onduidelijke situatie de pers. De Standaard berichtte dinsdag over een geval van euthanasie waarbij de patiënt geen inspraak kreeg en een tweede arts geen toestemming had gegeven. Het voorval kwam terecht bij de federale euthanasiecommissie, die doorverwees naar het parket omdat het formeel niet ging om euthanasie. “De arts moest beslissen in een noodsituatie en heeft beslist het leven die persoon te beëindigen. Dat is een praktijk die dagelijks gebeurt,” zegt Distelmans. De meeste gevallen bereiken de commissie echter nooit.

SP.A wil meerdere proefprojecten

Eerder noemde Distelmans palliatieve sedatie “een gat in de wet”. “Elk geval van euthanasie moet doorgegeven worden aan de Federale Commissie Euthanasie. Voor sedatie is die verplichting er niet. Daardoor proberen dokters in sommige ziekenhuizen op het laatste moment euthanasie om te buigen in palliatieve sedatie om zichzelf controles en paperassen te besparen,” zei hij dit najaar aan de VRT.

SP.A-Kamerlid Karin Jiroflée pleitte er daarom in een resolutie voor om iets aan die situatie te veranderen. Ze stelt voor om via proefprojecten in Vlaanderen, Wallonië en Brussel te registreren, meer inzicht te krijgen. Op basis van die gegevens zou dan op termijn een beleid kunnen worden uitgewerkt. Voor haar is palliatieve sedatie “een waardevolle medische handeling, die eventueel levensbeëindiging kan inhouden, op voorwaarde dat de zelfbeschikking van de patiënt wordt gerespecteerd.”

Het is nog niet bekend wanneer de resolutie zal worden besproken. De christendemocraten tonen zich er voorlopig geen groot voorstander van. “We willen palliatieve sedatie wel meenemen in de evaluatie van de euthanasiewet, maar registratie lijkt me niet de beste oplossing,” zegt kamerlid Els Van Hoof (CD&V) aan De Morgen.