Vooral Nederlandstalige artsen garanderen tweetalige wachtposten

Franstalige huisartsen die goed Nederlands kunnen, laten zich soms niet certificeren omdat ze dan een vaker een wachtpost zouden moeten bemannen. “Een totaal onverantwoorde houding”, stelt Gilles Verstraeten (N-VA), die erop wijst dat je nu in slechts één van de zes wachtposten gegarandeerd in het Nederlands terecht kan. De Brusselse Wachtdiensten erkent het probleem van tweetaligheid, maar zegt dat er geen eenvoudige oplossing is.

Voor mensen die in het weekend of op feestdagen een huisarts nodig hebben, zijn er in Brussel zes wachtposten en één rijdende wachtdienst voor patiënten die het huis niet meer uit kunnen. In principe moet elk van deze wachtpost tweetalig zijn. In de praktijk is dat enkel het geval voor de wachtpost in het centrum van Brussel en de mobiele wachtdienst.

Een probleem, vindt Gilles Verstraeten (N-VA), die in het parlement aan bevoegd minister Alain Maron (Ecolo) vroeg wat hij hieraan wil doen. Die stelde dat er vorig jaar een budget van 140.000 euro werd uitgetrokken om de tweetaligheid te bevorderen, iets wat het Gewest ook deze regeerperiode wil blijven doen.

Meer Nederlandstaligen

Toch is de tweetaligheid op het terrein daarmee nog geen feit, zo blijkt. Zo werden de wachtposten in 2019 bemand door 351 verschillende artsen. Slechts 87 hiervan zijn ook gecertificeerd tweetalig. Van die tweetalige artsen zijn er 62 Nederlandstalig en 25 Franstalig van oorsprong.

Een onevenwicht dus, dat alleen maar groter wordt als je ook bekijkt hoeveel Nederlandstalige versus Franstalige aangesloten artsen er zijn in Brussel: 100 versus 1.400.

“Maar”, zo stelde Alain Maron, “er zijn ook Franstalige artsen die voldoende Nederlands kunnen, maar zich niet laten certificeren als tweetalig, omdat ze bang zijn om dan voortdurend een tweetalige wachtdienst te moeten presteren.”

“Een totaal onverantwoorde houding”, stelt Verstraeten. “Zo schuift men het eigenlijke werk af op de Nederlandstalige collega’s die wel de moeite doen om hun tweetaligheidsattest te behalen.”

Meer shifts

Het klopt dat Nederlandstaligen vaker een wachtdienst bemannen, want van de ongeveer honderd artsen aangesloten bij de (Vlaams-)Brusselse huisartsenkring (BHAK) zijn er 65 die in 2019 hebben deelgenomen aan de wacht. “Wij hameren daarop”, zegt Vincent Janssens, voorzitter van het BHAK, “net om ook die Nederlandstalige zorg aan te kunnen bieden.”

Bij de Franstaligen namen in 2019 dan weer 'maar' 286 van de 1.400 aangesloten artsen deel aan de wacht. "Meer hoeft ook niet, er zijn veel meer Franstalige artsen dan wat je nodig hebt om die paar wachtposten te bemannen", zegt Janssens.

Niet verplichten

Maar de tweetalige posten geraken niet makkelijk gevuld. Vandaar ook de schrik van de huisartsen om, eenmaal het tweetaligheidscertificaat op zak, voortdurend van wacht te moeten zijn. “Ten onrechte”, zegt Ellen Stassart van de Brusselse Wachtdiensten (GBBW). “Wij verplichten niemand om een tweetalige shift te doen, dat is een mythe."

Ook wil ze nuanceren dat de Franstalige artsen wel Nederlands kunnen, maar geen certificaat zouden willen halen. "Dat zullen er niet veel zijn", zegt ze. "De meeste artsen kunnen gewoon onvoldoende Nederlands - door het taalniveau op school, omdat ook het Frans voor hen soms al een tweede taal is, of omdat ze heel weinig oefenkansen hebben in het Nederlands."

Maar verleiden

Net voor de kerstvakantie opende in Anderlecht de zesde huisartsenwachtpost van de GBBW. Ook daar is de tweetaligheid niet gegarandeerd. "Verstraeten heeft een punt," zegt Janssens. "Maar hoe moet je dat in de praktijk aanpakken? Je kan artsen niet dwingen om Nederlands te leren."

Stassart gaat akkoord, maar hoop die artsen toch te verleiden. "Zo is vorig jaar de tweetaligheidspremie verhoogd van 8 naar 15 euro per uur. Of het genoeg zal zijn? Ik weet het niet, maar dit probleem is in elk geval niet snelsnel op te lossen. Vandaar dat de steun van het Gewest zo belangrijk is want enkel met een degelijk meerjarenplan, waar we nu aan werken, kunnen we de gewenste situatie bereiken."