Vrachtvervoer goed voor kwart CO2-uitstoot

Vrachttransporten zijn op dit moment goed voor 14 procent van het verkeer in het Brussels gewest, en een kwart van de CO₂-uitstoot. Het goederenverkeer zou met 80 procent toenemen tegen 2050, doordat de bevolking groeit en bedrijven steeds vaker kleinere bestelwagens inzetten.

Dat melden Philippe Lebeau en Cathy Macharis van de onderzoeksgroep MOBI van de Vrije Universiteit Brussel in een nieuw nummer van Brussels Studies, waarin ze met zo veel mogelijk beschikbare statistische gegevens een balans opmaken van het goederenvervoer in Brussel.

Het goederenverkeer veroorzaakt 25 procent van de CO₂-uitstoot, 33 procent van de uitstoot van zeer fijn stof (PM 2.5) en tot 41 procent van de emissies van fijn stof (PM10) van alle verkeer in Brussel. Reden daarvoor is dat ze voor 93 procent op diesel rijden.

Goederenvervoer in de stad moet specifieke aandacht krijgen in het mobiliteitsdebat, want het zorgt mee voor files en tast de luchtkwaliteit aan, stellen de onderzoekers.

Meer bestelwagens
De goederenvolumes die vervoerd worden door voertuigen van meer dan 1 ton, nemen af, terwijl de bevolking van Brussel aangroeit. Vervoer via water en spoor kunnen die daling niet verklaren, schrijven de auteurs.

Dat betekent dus dat steeds meer goederen vervoerd worden door bestelwagens, die meestal minder dan 1 ton aan goederen kunnen meenemen en dus niet geregistreerd worden in de statistieken over goederenverkeer. Tussen 1997 en 2011 nam het aantal bestelwagens in België ook jaarlijks met gemiddeld 6,5 procent toe, schrijven de auteurs. Het aantal vrachtwagens en trekkers bleef daarentegen gelijk. Het aantal auto’s nam in die periode met gemiddeld 1,5 procent toe.

Omdat bestelwagens een kleiner volume en laadvermogen hebben, moet het aantal voertuigen voor goederenverkeer fors toegenomen zijn.

Vanwege de toename van de Brusselse bevolking voorzag het Federaal Planbureau vorig jaar al een stijging van het goederenvolume met 28 procent tussen 2010 en 2050.

Door die twee tendensen – meer inwoners en meer kleinere bestelwagens – te combineren voorspelt Mobiel Brussel een toename van het goederenverkeer met 80 procent tegen 2050.

Geen vracht via spoor
De hoogste piek van het aantal goederenvoertuigen die het Gewest binnenrijden, wordt bereikt om 6 uur ’s ochtends, met vrachtvervoer dat wil laden en lossen voor de winkels ’s morgens openen. Het grootste conflict met het autoverkeer vindt dus plaats in de ochtendspits.

De Industrielaan wordt het drukst bezocht door vrachtverkeer, en draagt daar op die manier bij tot de vele opstoppingen in de ochtendspits. De de E40 vanuit Leuven en de A12 staan op plaats twee en drie.

Het spoor wordt steeds minder gebruikt voor vrachtverkeer, stellen de onderzoekers van Brussels Studies. In 2014 gebruikt alleen Audi Vorst het nog, nadat graantransporteur Ceres ermee gestopt is. Die beslissing wordt toegeschreven aan een beperkt dienstniveau. Treinen hebben vaak vertraging en zijn niet altijd beschikbaar. Door de hoge verzadiging van het spoornet zien de auteurs niet veel uitbreidingsmogelijkheden, maar ze pleiten wel voor meer vrachtverkeer via het spoor en het water.

Daarnaast pleiten de auteurs voor alternatieven zoals nachtleveringen, maar dat vereist investeringen van de leveranciers om de hinder voor omwonenden tot een minimum te beperken. Resultaten van een Brussels proefproject bij distributeurs Colruyt en Delhaize worden eind dit jaar bekendgemaakt. Ze pleiten ook voor het opzetten van een netwerk aan overslagpunten voor stedelijke distributie, en het optimaliseren van leveringen.