Vrijwilliger André bezoekt ex-dakloze Willy al elf jaar: ‘Alsof we familie zijn’

Vzw Straatverplegers doet veel meer dan daklozen op straat helpen overleven. Ze zorgen voor een dak boven hun hoofd, en als ook dat lukt, blijven vrijwilligers voor begeleiding en goed gezelschap zorgen. André heeft Willy als vrijwilliger leren kennen, maar na elf jaar is er een hechte vriendschap ontstaan. “Ik zal hem nooit kunnen achterlaten.”

“Men zegt vaak dat we in een wereld van bruten leven, maar dankzij Willy zie ik de goedheid van de mens,” vertelt André. We hebben met hem en Willy afgesproken in een Molenbeekse bowlingzaal. Ze kennen elkaar al elf jaar. Willy heeft jarenlang op straat geleefd en woont nu in een woonzorgcentrum. Dat heeft hij te danken aan vzw Straatverplegers, de organisatie waarvoor André al elf jaar vrijwilligerswerk doet als ‘bezoeker.’

“Onze rol is ervoor zorgen dat de persoon die wij bezoeken blijft waar hij is. Hij mag niet opnieuw op straat belanden. Dat is ons doel,” legt André, een verpleegkundige op rust, uit. Dat Willy in een woonzorgcentrum verblijft, maakt het voor zijn bezoeker iets eenvoudiger. In het rusthuis kan hij rekenen op een goede omkadering door het personeel.

“Dat maakt de zaken veel minder ingewikkeld voor mij. Ik moet wel aan de alarmbel trekken als er iets fout loopt. Dat is al gebeurd – wegens beroepsgeheim ga ik niet zeggen wanneer en waarom ik dat gedaan heb – maar het rusthuispersoneel reageert meteen. Ze zijn er om oplossingen te vinden. Ook op medisch vlak wordt hij goed opgevolgd. Daardoor kan ik mijn hoofd vrijhouden om me te concentreren op onze band. Eigenlijk krijg ik alleen maar de mooie dingen te zien, de fun.”

En plezier maken doen ze om de twee weken. Vanuit zijn woonplaats in Waals-Brabant rijdt André naar Anderlecht om Willy op te pikken en vervolgens naar het Molenbeekse Bowlmaster te rijden. “Dit is onze vaste plek. Het is hier zo gezellig en familiaal,” zegt André voor we bowlingschoenen aantrekken.

“Maar waarom we zijn beginnen bowlen weet ik niet echt. Ik vroeg hem destijds: ‘Wat wil je gaan doen?’ ‘Goh, misschien bowlen,’ zei hij toen.” Met wat hulp heeft nu ook Willy de juiste schoenen aan. Zijn beige trenchcoat doet hij uit, maar zijn zonnebril met donkere glazen en zijn pet houdt hij aan. We zijn klaar om een baan te kiezen. “Dankzij jou zijn we beginnen bowlen, hé Willy, en daar hebben we helemaal geen spijt van.”

Enjoy the silence

Tot nu toe heeft Andrés ex-dakloze vriend zo goed als geen woord gezegd. Met zijn schorre, stille stem is het moeilijk om het gekletter van vallende bowlingkegels te overstemmen, maar Willy is nu eenmaal een zwijgzame man, laten we ons vertellen. “Ik heb hem altijd zo gekend. Hij is een heel respectvol iemand, maar ook discreet. Iemand die de dingen aanvoelt. Wij hebben heel weinig verbaal contact. Aanwezig zijn, dat is wat telt,” weet André. “Words are very unnecessary,” klinkt toevallig uit de speakers, een flard tekst uit Enjoy the Silence van Depeche Mode.

“Ik weet dan ook heel weinig van zijn verleden, maar dat is voor mij niet van belang. Wat telt, is vandaag. We leven in de tegenwoordige tijd en het is altijd een plezier om elkaar te ontmoeten. Als ik bij hem aankom, zie ik meteen een glimlach verschijnen.”

Willy hoeft eigenlijk ook niet veel te zeggen om duidelijk te maken dat de ontmoetingen met André waardevol zijn. Eens de ballen aan het rollen gaan, gaat hij helemaal op in het spel. Dat toont zijn lichaamstaal tenminste aan.

Hij werpt een bal richting de kegels - dat doet hij met twee handen en niet met drie vingers – en wacht vol spanning af. Zal hij die drie laatste kegels raken? Zijn bal lijkt niet de meest ideale lijn te volgen. “Wacht maar af,” gebaart hij met zijn handen. Het is toch raak. Hij draait zich om en al lachend gaan zijn handen de lucht in.

Ook wanneer wij aan de beurt zijn kan hij zijn ogen niet van de baan houden. Zijn duim gaat omhoog wanneer André een strike gooit. “Comme ci comme ça,” gesticuleert Willy wanneer hij vier kegels laat staan, maar uiteindelijk wint hij twee partijen met voorsprong.

De Kleine Prins

We proberen Willy nog eens aan het praten te krijgen. Waarom houdt hij zo van dit spel, vragen we ons af. “Ik hou van bowling, c’est tout,” haalt hij al lachend zijn schouders op. Of hoe ziet hij zijn band met André? “Een goede vriend.” Veel meer krijgen we van hem niet te horen, maar André weet zeker dat de bowlingpartijen van onschatbare waarde zijn. Hij ziet het als veel meer dan vrijwilligerswerk.

“Hij heeft mij Brussel doen ontdekken, want we gingen vroeger veel wandelen. En zo leerde ik nieuwe, toffe plekjes kennen in deze stad,” herinnert André zich. “En zoals ik al zei, hij heeft mij echt de goedheid van de mens laten zien. Dat trekt hij op de een of andere manier aan.”

“We waren eens op uitstap en hij liep verloren in de toiletten. Ik hoorde dat de kuisvrouw zich over hem had ontfermd en zij stelde hem gerust. “Geen zorgen, je collega is in de buurt,” zei ze tegen hem, terwijl ik haar helemaal niets had gevraagd. Of toen we in een overvolle trein naar de kust zaten, met nog één zitplaats beschikbaar. “Ga maar zitten,” zei ik. “En jij dan?,” vroeg hij. Spontaan stond een vrouw haar plaats af zodat we samen konden zitten. Zulke sympathieke ervaringen heb ik de hele tijd met hem. Mensen zijn behulpzamer dan ik ooit had durven denken.”

Willy ziet het als een mooie vriendschap. Na elf jaar gaat André zelfs een stapje verder. “Het is alsof we familie zijn. We hebben een hechte band geschept. Ik hoop dat het nooit zal gebeuren, maar stel dat Straatverplegers op een dag verdwijnt, dan kan ik hem niet gewoon achterlaten. Antoine de Saint-Exupéry zei in De Kleine Prins: ‘Je bent altijd verantwoordelijk voor iedereen met wie je een band hebt geschept.’”