Vrijzinnige beweging zet de puntjes op de i over interculturaliteit

Het Centre d’Action Laïque (CAL), de Franstalige georganiseerde vrijzinnigheid, heeft een standpunt ingenomen over de interculturele samenleving. Het is een genuanceerde nota geworden met niettemin enkele niet mis te verstane aanbevelingen aan de overheid.

B russel mag dan in razend tempo kosmopolitisch worden, het is historisch een stad van vrijdenkers en als het Centre d'Action Laïque (CAL) iets zegt, wordt daar meestal ook naar geluisterd. In een lijvige nota die vorige week op de website verscheen, zet de CAL de puntjes op de i als het gaat over de interculturele samenleving. De vrijzinnige beweging was daarover lang verdeeld. Vandaag lijkt er zich een consensus te vormen. Doel van de nota is de individuele vrijheden van de mens te verzoenen met de neutraliteit van de staat. "Het lijkt er immers op," stelt de nota, "dat sommige waarden van onze democratie vandaag niet meer van tel zijn."

Het CAL maakt een onderscheid tussen gebruikers van de overheid en werknemers van de overheid. Primeert voor de eerste categorie de individuele vrijheid, bijvoorbeeld voor het dragen van een hoofddoek, dan vindt het CAL dat die in alle gevallen voor overheidspersoneel verboden moet zijn. In ziekenhuizen en gemeentehuizen, bij de politie of in de gerechtszalen moeten de functionarissen te allen tijde neutraal zijn. Voor patiënten, burgers en cliënten geldt vestimentaire vrijheid.

Het CAL maakt een uitzondering op deze opdeling. In scholen, vindt het centrum, moeten religieuze kentekens als hoofddoeken of keppeltjes ook verboden worden voor leerlingen, hoewel die stricto sensu als gebruikers van een overheidsdienst zouden kunnen worden beschouwd. Scholen bevinden zich immers in een pedagogische omgeving, redeneert het CAL. Verschillen mogen er zijn tussen de leerlingen, maar ze mogen niet benadrukt worden.

Ook op het vlak van maaltijden doet het CAL een aanbeveling. Halal eten aanbieden op school of in openbare ziekenhuizen, vinden de vrijzinnigen niet nodig. Beter is het om complementair vegetarische gerechten aan te bieden. Rationaliteit primeert in de redenering: er zijn goede redenen om voor vegetarische maaltijden te pleiten (gezonder, milieuvriendelijker, enzovoort), voor halal voedsel zijn die argumenten al minder makkelijk te vinden.

Ook over de vakantiedagen spreekt de nota zich uit. Nogal wat moslimouders houden hun kinderen weg tijdens religieuze feestdagen. Kan niet, vindt het CAL, maar de Franstalige vrijzinnigen zien ook wel meteen hun eigen inconsequentie in. Veel huidige wettelijke feestdagen hebben immers een christelijke oorsprong. Het CAL pleit daarom voor een nieuwe kalender van vrije dagen op school die minder rekening houdt met religieuze traditie. In afwachting daarvan vindt het CAL een zekere souplesse wel gerechtvaardigd voor ouders die hun kinderen niet naar school sturen bij een islamfeestdag. "Maar ze moeten dan wel de eerlijkheid hebben om dit zo te melden aan de school. Het kan niet dat ze de kinderen zomaar weghouden of ziek melden."

Ook de politiek krijgt een hoofdstukje in de nota. Er was bij de laatste verkiezingen nogal wat te doen over bijzitters met een hoofddoek in de stembureaus. Het CAL neemt hierover niet echt een standpunt in. Ze doet dat wel over de voorzitter van het stembureau. Die heeft in het stembureau een duidelijk publieke functie en kan zeker geen religieus kenteken dragen. Een wetgevend initiatief is nodig om duidelijkheid te verschaffen, vindt het CAL.

Over religieuze kentekens in het parlementaire halfrond is het CAL minder duidelijk. Ze vindt het een debat waard, maar vraagt zich intussen ook af de vrijheid van meningsuiting niet zo essentieel is, dat de vrijheid om zich religieus te profileren misschien wel primeert.

Tot slot vindt het CAL onwesterse gedragingen als het dragen van boerka of het weigeren van het geven van een hand onaanvaardbaar.