Wanbeheer zindert na in Kuregem

Zes wijkcontracten hebben Kuregem (nog) niet uit het sociale moeras kunnen trekken. Vele jaren van politieke desinteresse en wanbeheer maak je immers niet op een-twee-drie ongedaan. Toch is er langzaam sprake van een nieuwe politieke en administratieve cultuur, concludeert Brussels Studies. Onder meer de invoering van het migrantenstemrecht heeft de Anderlechtse wijk weer op de politieke agenda geplaatst.

In het recenste nummer van Brussels Studies nam onderzoekster politieke wetenschappen aan de ULB Muriel Sacco het politieke beleid in 'kwetsbare wijk' Kuregem onder de loep. Ze richtte vooral haar aandacht op het gemeentelijk beleid in de jaren negentig en de voorbije tien jaar.

Heel lang is Kuregem in de steek gelaten door het gemeentebestuur, stelt Sacco onomwonden in haar artikel. Voor politici viel er immers weinig te rapen in een wijk vol werklozen en migranten. Kuregem was en is nog altijd een transitwijk waar nieuwkomers zich vestigen in afwachting van een verbetering van hun sociaal-economische situatie. Bovendien is de wijk ook fysiek afgesloten van de rest van de gemeente door het kanaal.

Die onverschilligheid kwam op verschillende manieren tot uiting. Illustrerend is bijvoorbeeld het bord bij het binnenrijden van de gemeente Anderlecht dat zich aan het begin van de Wayezstraat begon, ofwel bij het buitenrijden van Kuregem. Of de politieke wil om (een deel van) de wijk plat te gooien om plaats te maken voor een autoweg naar het stadscentrum. Sacco heeft het over "institutioneel en politiek racisme van het gemeentebestuur."

Tot midden de jaren negentig waren alle meerderheidspartijen het erover eens dat zo weinig mogelijk moest worden ingegrepen in Kuregem. Of zoals de socialistische burgemeester Christian d'Hoog het toen stelde: "Cachez ce Cureghem que je ne saurais voir". Na de rellen in 1991 stelde oppositieleider Jacques Simonet gekant te zijn tegen een uitbreiding van het sociale preventiebeleid in "dat soort wijken" Er moest een einde worden gemaakt aan de financiering van integratieprogramma's voor migranten en die finananciële middelen moesten naar de politie gaan.

Ook de uitwerking van het eerste wijkcontract voor de Dauwwijk (1997) liep mank. De meerderheid gebruikte de fondsen onder meer om de handel in wagens te herwaarderen in de wijk. Vandaag moet de gemeente alles in het werk stellen om net paal en perk te stellen aan de overlast van die handel.

De meerderheid trof toen ook amper maatregelen om de openbare ruimte en de leefkwaliteit in de buurt te verbeteren. Bij de inrichtingskeuzes stond veiligheid centraal. "Het toont aan dat die,keuzes meer ingegeven waren door het wantrouwen jegens de bewoners dan door het streven naar hun leefomgeving te verbeteren," aldus Sacco.

Politieke vernieuwing
Pas met de komst van een nieuwe generatie politici kwam stadsvernieuwing in het algemeen en Kuregem in het bijzonder. Sacco wijst op het pionierswerk van Pierre Reniers (PSC), de oppositiekuur van de PS, het mildere discours van Simonet (ingegeven door zijn ambities op gewestelijk vlak) en ook de doorbraak van Ecolo op de lokale politieke scène.

De ommezwaai had veel te maken met de electorale uitdaging die de wijk geworden was na de komst van het migrantenstemrecht. Het leidde ook tot een vernieuwing bij de PS waar politici met Maghrebijnse roots werden verkozen (zoals bijvoorbeeld huidige schepen Mustapha Akouz) en resoluut koos voor een nieuwe politieke strategie met een minder stigmatiserend discours.

Die nieuwe politieke cultuur leidde tot een hele nieuwe dynamiek bij het uitvoeren van wijkcontracten waar bewonersparticipatie en een geïntegreerde aanpak van de wijk centraal staan.

Toch zijn bepaalde overtuigingen niet helemaal uitgeroeid. Zo blijven sommigen vandalisme en kleine criminaliteit gebruiken als argument om bepaalde herinrichtingsprojecten te weigeren.Sacco wijst ook op het aanblijven van een schepen (Anne-Marie Vanpévenage om haar niet bij naam te noemen, red.) die "in verband werd gebracht met een groot aantal vertragingen".