‘Wij gunnen iedere Brusselse gemeente een Babytheek’

Een plek waar je alle spullen voor je baby kunt lenen wanneer je ze nodig hebt en daarna weer kunt achterlaten wanneer de baby gegroeid is. Klinkt evident en logisch, maar dat was het blijkbaar niet. In het Elzenhof begon in 2018 een eerste Belgische Babytheek. Brussel Helpt zamelt dit jaar geld in, zodat ook elders in het gewest Babytheken kunnen opengaan.

Nieuwe draagzakken, co-sleepers, wipstoeltjes, Maxi-Cosi's, borstvoedingskussens en nog veel meer onmisbare hulpmiddelen voor ouders met baby's dienen vaak slechts een paar maanden. Gelijk met een baby groeit de berg in onbruik geraakte spullen. Al die spullen kosten bovendien behoorlijk wat geld. De advertenties met niet of nauwelijks gebruikte babyspullen op tweedehandssites of rommelmarkten illustreren de grote hoeveelheid aan babybenodigdheden die even noodzakelijk, maar daarna compleet onnodig blijken.
Enter de Babytheek: een plek waar je al die spullen kunt lenen voor de korte periode waarin je ze nodig hebt. Zodra je baby naar een andere levensfase doorgroeit, breng je de spullen terug, waarna een ander ze weer kan gebruiken. Eva van Velzen van Netwerk Bewust Verbruiken en Sarah Van Riel van Gemeenschapscentrum Elzenhof Elsene zijn niet weinig trots op dit initiatief.

Het klinkt zo voor de hand liggend, en toch bestond dit nog niet. Hoe is de Babytheek ontstaan?
Eva van Velzen: De organisatie waar ik voor werk wil mensen helpen meer duurzame keuzes te maken. We willen dat gebruik centraal staat, niet bezit. Babyspullen zijn bij uitstek dingen die vaak maar voor een kortere periode gebruikt worden. Items worden te klein, of gewoon overbodig. Daar wilden we iets aan doen. Vroeger was het veel normaler om babyspullen door te geven in een netwerk van vrienden en familie. In de huidige tijden en ook in een grootstad als Brussel, is dat minder evident. Tegelijkertijd bestaan uitleendiensten voor speelgoed al jaren. Zo begon dit project, terwijl ik zelf mijn oudste kind nog in de luiers had en mijn tweede op komst was.
Sarah Van Riel: Wij richten ons al jarenlang expliciet op gezinnen met kinderen tot zes jaar. Toen de vraag kwam of wij hieraan mee wilden werken, moesten wij daar niet lang over nadenken. Over het nut van dit sociale project heb ik volgens mij nog geen enkele discussie gehad. Dat is weleens anders.

Hoe werken jullie praktisch?
Van Riel: Mensen kunnen lid worden voor 20 euro per jaar. We bieden ook gratis abonnementen aan voor mensen die het financieel moeilijker hebben. Leden kunnen maximaal vier spullen tegelijk lenen. We streven ernaar zo'n honderd gezinnen per jaar te helpen. We hebben al meerdere malen een ledenstop moeten invoeren omdat er meer vraag was dan aanbod. Leden kunnen onze volledige catalogus online raadplegen en zien wat wanneer beschikbaar is. Mensen komen langs in het Elzenhof, of nu tijdens de verbouwing daar bij See U, en kunnen daar de spullen ophalen en afgeven, maar ook een babbeltje slaan.

Behalve een plek om spullen te komen halen, is de Babytheek dan ook een plek waar jonge ouders elkaar kunnen ontmoeten?
Van Riel: Absoluut en dat vinden we heel belangrijk. We hebben veel persoonlijk contact met al onze leden. We vinden het ook belangrijk dat er een goede sociale mix is. We zijn een sociaal en duurzaam project dat openstaat voor alle ouders. Arm of rijk, we behandelen iedereen gelijk en dat blijkt een troef te zijn. Juist omdat we ons vooral richten op het duurzaamheidsaspect en het sociale aspect, en minder op het financiële, rust er volgens mij ook geen stigma op een lidmaatschap.
Van Velzen: De Babytheek is ook een manier om mensen te begeleiden naar meer duurzame keuzes. Ook als dat niet hun voornaamste reden is om lid te worden, zet het concept van de Babytheek, waarbij gebruik belangrijker is dan bezit, hen misschien wel aan het denken.

Kunnen jullie wat voorbeelden geven van mensen die echt uit de nood werden geholpen door de Babytheek?
Van Riel: Ouders met tweelingen zijn vaak heel blij. Maar ik herinner mij ook een koppel met een te vroeg geboren kind dat wat overrompeld was. Er was ook een Litouwse expat die regelmatig kwam voor een babbel. Onlangs vroeg ze me om een opstartgids voor een Babytheek in het Engels, omdat ze er in haar thuisland ook een wilde opstarten.

Hoe heeft de coronacrisis jullie werking veranderd?
Van Riel: We zijn twee maanden dicht geweest, in maart en april. Daarna zijn we weer opengegaan, maar bezoek is alleen mogelijk op afspraak. Ik plan nog altijd twintig minuten per gezin in om dat sociale contact te behouden. Maar de spontane ontmoetingen met andere ouders vallen wel weg, en dat is jammer.

De coronacrisis hakt er bij verschillende sectoren hard in. Waarom is steun aan de Babytheek juist nu belangrijk?
Van Velzen: We zijn niet blind voor de andere problemen in andere sectoren in deze tijd. Mensen die daar in de problemen komen, helpen wij. Daarom bieden we mensen die wel wat geld over hebben ook de mogelijkheid aan om een gratis lidmaatschap te schenken aan wie het nodig heeft.

Waarvoor zullen jullie de opbrengst van Brussel Helpt gebruiken?
Van Velzen: De Babytheek in Elsene is een groot succes, dat in Vlaanderen al navolging gekregen heeft. Wij gunnen iedere Brusselse gemeente een Babytheek. Met het geld van Brussel Helpt willen we andere organisaties helpen een Babytheek op te starten. Bij deze dus een warme oproep aan alle organisaties die een Babytheek willen integreren in hun werking om contact op te nemen met ons, zodat we samen de eerste stappen voor die nieuwe Babytheken kunnen zetten.
Van Riel: Met iedere 10.000 euro kunnen we een nieuwe Babytheek helpen opstarten. Dat geld wordt gebruikt voor trainingen, de inrichting van een lokaal, de opstart et cetera. Natuurlijk gaat een deel naar de aankoop van babyspullen, maar dat aanbod groeit ook organisch naarmate een Babytheek langer bestaat. Daarom is de aandacht die we via Brussel Helpt krijgen zeker zo belangrijk.