Wilmès huldigt gedenkplaat in voor onafhankelijk Congo: 'We moeten lijden erkennen'

Aan de inkomhal van het gemeentehuis in Elsene verwijst voortaan een gedenkplaat naar de gedeelde geschiedenis tussen Congo en België. Op de steen, die dinsdag op een druk bijgewoond event werd ingehuldigd, staat de tekst van een bekend Congolese vrijheidslied. “Het is belangrijk dat we de banden tussen Congo en België opnieuw aanhalen”, sprak premier Sophie Wilmès (MR).

De gemeente Elsene, die in de Matongéwijk over de grootste Congolese gemeenschap van België beschikt, viert de zestigste verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid. Met een gedenksteen wilde burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo) de gemeenschappelijke geschiedenis en de rijkdom die Congo naar Elsene brengt voor eeuwig vastleggen.

Op de plaat, die pronkt aan de ingang van het gemeentehuis, zijn de eerste vier regels van het Congolese vrijheidslied ‘Indépendance Cha Cha’ gebeiteld. De officiële datum waarop de wegen van België en de Democratische Republiek Congo werd vastgelegd, is 30 juni 1960. Voor die gelegenheid maakt de jazzartiest Grand Kallé het lied, dat via de radio verspreid werd.

Vele Congolezen vernamen het nieuws over de onafhankelijkheid via de gezangen van Grand Kallé. Later zou de tekst in heel het continent Afrika gelden als een van de belangrijkste antikoloniale verzetsliederen. Bij wijze van erkenning van de Congolese strijd, hangt de tekst nu dus ook op in Elsene. Met taalfouten in de Nederlandse vertaling weliswaar, naar aloude Brusselse traditie.

De gedenksteen werd ingehuldigd in aanwezigheid van premier Sophie Wilmès (MR), burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo), minister-president Rudi Vervoort (PS) en heel wat leden van de Congolese gemeenschap, zoals de Brusselse humorist Kody en expert in culturele diversiteit Billy Kalonji.

Open debat over koloniaal verleden

Premier Wilmès nam ook het woord. Voor de MR-politica is de erkenning voor het lijden van de Congolese een eerste belangrijke stap. "België moet nu voort op zoek naar de waarheid om het Congolese vraagstuk waardig te herinneren. Er moet een open, eerlijk en sereen debat plaatsvinden, met Belgische en Congolese stemmen. Daarvoor zullen we de tijd nemen"

De premier vindt de aangewezen plek daarvoor het Parlement, zoals eerder ook koning Filip aanhaalde in zijn spijtbetuiging aan de Congolese president Félix Tshisekedi. Een commissie zal zich buigen over het koloniale verleden van ons land. Wilmès loofde de vorst ook, omdat hij als eerst koning de gruweldaden in Congo erkende.

"De koning nam daarvoor zelf het initiatief. Hij sprak in de ik-vorm, want het gaat over zijn emoties. We mogen het belang daarvan niet onderschatten, want het is de eerst keer dan een Belgische koning het leed van de Congolezen erkent. Zijn brief is dan ook in perfecte overeenstemming met het standpunt van de regering."

Wilmès nam het in haar speech ter gelegenheid van 60 jaar Congolese onafhankelijkheid ook op voor Brussels Parlementslid Pierre Kompany (CDH), die van Congolese origine is en het slachtoffer van racisme. "Zo'n zaken kunnen we vandaag niet meer tolereren. En zoveel landgenoten vertellen hetzelfde gevaar. Er is dus nog een weg af te leggen in de nobele strijd rond gelijke kansen", aldus de premier.

Culturele rijkdom omarmen

Voorts hield ze een betoog om de Congolese rijkdom te omarmen. "Onze gemeenschappelijk geschiedenis heeft een enorme impact. De Congolese gemeenschap is enorm zichtbaar. Het mag ook niet de bedoeling zijn om de geschiedenis te herschrijven, maar we moeten ze wel begrijpen. Alleen dan zullen we nieuwe hoofdstukken kunnen schrijven. Ons engagement in Congo-Kinshasa zal ook de komende jaren groot blijven."

Elsens burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo), die Wilmès had uitgenodigd voor de inhuldiging van de gedenkplaat, wees op het belang van de Matongéwijk voor zijn gemeente. "Het is het hart van de Afrikaanse gemeenschap in België. We zijn bijzonder trots op de rijkdom, artistiek en cultureel, die Matongé ons brengt."

Doulkeridis nodigt iedereen uit om de wijk te verkennen. "Ook ondernemers en andere organisaties zouden er best wel eens aangenaam verrast kunnen zijn. Laat ons de blik niet afwerpen van Matongé, maar de wijk net omarmen en zo een betere relatie uitbouwen tussen België en Congo."

Voor de gelegenheid was een groter feest voorzien, maar het coronavirus goeide roet in het eten. De feestelijkheden hadden de naam Look@Matonge gekregen. "Meer dan ooit, nodig ik jullie uit om een nieuwe 'look' te werpen op de relaties tussen Congo en België. Laten we deze gelegenheid grijpen om met nog meer nieuwsgierigheid en respect naar de andere persoon te kijken."