We Buildt This: nieuw festival wil oude culturele instellingen overbodig maken

De arbeidsmigranten die België hebben gemaakt tot wat het nu is zichtbaarder maken. Dat is het doel van het nomadisch festival We Buildt This.

België en zijn cultuur zouden niet dezelfde zijn zonder de bijdrage van duizenden buitenlandse arbeidskrachten die onze steden kwamen bouwen en verfraaien sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Werk dat werd verricht in de schaduw en gepaard ging met zware offers.
“Die realiteit is te lang verborgen gebleven,” zegt Rachida Aziz, medecurator van het festival en artistiek directeur van het collectief Headquarters Of The Movement (HOTM), dat ons culturele landschap opnieuw vorm wil geven. Na een tournee door Vlaanderen houdt het We Buildt This-festival een laatste stop in Zinnema, in Brussel, voor vier dagen vol voorstellingen, lezingen en workshops. “Wij, de kinderen van de immigratie, willen de controle over onze geschiedenis terug.”

Welke verhalen worden tijdens het festival onder de aandacht gebracht?
Rachida Aziz: Ik zal een paar voorbeelden geven. De Anderlechtse stand-upper Sousou, met wie ik het festival cureer, brengt een ode aan het 'drarisme'. Tegenwoordig spreken en kleden alle jongeren in de hoofdstad zich als drarries, maar deze cultuur uit de wijken krijgt heel weinig erkenning. Er zullen ook hommages zijn – die we 'femmages' noemen – aan getalenteerde vrouwen die op de achtergrond hebben gewerkt. Ze hebben bijvoorbeeld artiesten gelanceerd die internationale sterren zijn geworden. We zullen het ook hebben over 'burn-out refugees'. Dat is het gevoel dat je als migrant in België geen toekomst meer ziet die aansluit bij je ambities. Verder zal regisseur Gökhan Kizilbuğa aan de hand van televisie- en familiearchieven de pijnlijke geschiedenis van de gastarbeiders uit de doeken doen.

Getuigt het We Buildt This-programma van een nieuwe artistieke scene die staat te popelen om haar stem te laten horen?
Aziz: Het zijn kunstenaars die hun studies hebben afgerond en die weigeren te werken binnen het geïnstitutionaliseerde cultuursysteem. Door met eigen middelen te werken, proberen ze een maximale vrijheid te garanderen.

Ook al zien we de laatste jaren dat onze culturele instellingen inspanningen doen om inclusiever te zijn?
Aziz: Sinds de grote Black Lives Matter-betoging in 2020 in Brussel zijn mensen zich inderdaad meer bewust van het onrecht dat mensen van kleur en met een migratieachtergrond ervaren. Het probleem is dat de mechanismen binnen de culturele instellingen echte verandering onmogelijk maken, zelfs als de directie aan onze kant staat. De politieke instanties beslissen wie subsidie krijgt en handhaven nog steeds een status quo. De echte oplossing is om te breken met de bestaande instellingen door programma's te maken die beter passen bij de nieuwe generaties. Zo maken we de oude instellingen overbodig en moeten die zichzelf wel in vraag stellen.

We Buildt This, van 21 tot 26 mei 2024 in Zinnema: www.zinnema.be