Cerebraal wordt zinnelijk: wat beweegt singer-songwriter Julia Holter?

De Amerikaanse singer-songwriter Julia Holter wilde weg van het cerebrale stempel dat ze doorgaans opgeplakt krijgt. Op haar nieuwe album Something in the room she moves dompelt ze haar art pop onder in een zinnelijk, sensueel klankenuniversum dat evenzeer vervoert als verleidt.

“There’s something in the way she moves,” zong de Amerikaanse singer-songwriter James Taylor, toen hij in 1968 in het Londense hoofdkwartier van The Beatles met zijn gelijknamige nummer solliciteerde naar een plekje op hun kersverse Apple-label. George Harrison pikte dat lijntje op en boetseerde er vervolgens zijn hit ‘Something’ rond. “O, dat wist ik helemaal niet,” zegt Julia Holter wanneer ik in de Brusselse kantoren van haar platenlabel peil naar de oorsprong van de titel van haar nieuwe plaat, Something in the room she moves.

Het is welzeker een knipoog naar Liverpool’s finest, bekent de muzikante uit Los Angeles. Maar het was onbewust. Ze had hun liedjes zitten zingen om haar dochter in slaap te wiegen toen dat zinnetje door haar hoofd waaide. In die periode van pril moederschap én de conceptie van haar nieuwe album was ze ook helemaal in de ban van de acht uur durende documentaire van Peter Jackson over de Get back-sessies van The Beatles. Terwijl de pandemie iedereen isoleerde, fascineerde een inkijk in het creatieve samenspel tussen de muzikale bollebozen des te meer.

Extase

De titel is dan wel een knipoog, hij is ook opmerkelijk, want in de Alice in Wonderland-achtige klankwereld van Holter zijn echo’s van Lennon en co eerder schaars. De Amerikaanse woonde tot haar zesde in Milwaukee en studeerde compositie aan de universiteit van Michigan. Als jonge tiener ontdekte ze in LA de vrije muziek van John Cage en La Monte Young. Ze experimenteerde met musique concrète en noise, en liet zich voor haar albums inspireren door onder meer Griekse tragedies, arthousefilms en de Franse schrijfster Colette.

Critici waren er snel bij om de titel van Holters nieuwe plaat niet alleen aan The Beatles te verbinden, maar ook aan A room of one’s own, het feministische essay van Virginia Woolf waarin de Britse auteur beschrijft hoe een vrouw pas tot volle bloei kan komen als ze daartoe de ruimte heeft. Holter noemt die link interessant, maar toevallig. “Ik word zelfs een beetje verlegen wanneer dat soort literaire referenties opduikt,” zegt ze. “Ik ben helemaal niet zo belezen. Tijdens mijn zwangerschap kwam ik er zelfs niet toe om een pagina om te slaan, mijn veranderde hormonale huishouding had me daartoe alle zin ontnomen." (Lees verder onder de foto)

Holter beaamt wel dat ‘ruimte’ sowieso een belangrijk aspect vormt van haar muziek. “Ik denk graag na over ruimtelijkheid wanneer ik een plaat opneem,” knikt Holter. Ze omringt zich graag met geluiden, zowel van instrumenten als van field recordings, en maakt daar een “driedimensionale omgeving” mee. Voor haar is die klankwereld een speeltuin. “Bij Something in the room she moves moest ik die speeltuin delen met een soort huiselijkheid,” zegt Holter. “De plaat kwam tot stand tijdens de pandemie, toen iedereen aan huis gekluisterd was. Daar zat ik dan, met mijn pasgeborene. Veel van mijn inspiratie haalde ik uit het alledaagse.”

Die verandering in perspectief zit al in de twist die Holter (al dan niet bewust) gaf aan de Beatles-lyric, maar het gaat dieper. “Elf jaar geleden bracht ik het album Ekstasis uit, Grieks voor ‘extase’. Ik was toen heel erg bezig met uit jezelf treden. Something in the room she moves is net heel lichamelijk, sensueel bijna.” Wellicht had dat ook met haar zwangerschap te maken, zegt ze, waarbij je je lichaam ziet transformeren. Dat sensuele zit mooi in het artwork van de plaat, een schilderij van de Amerikaanse schilderes Christina Quarles, een jeugdvriendin van Holter. Het werk toont twee in elkaar verstrengelde lichamen, maar je weet niet of ze elkaar omhelzen of met elkaar worstelen. “Ik hou net van die gelaagdheid,” geeft Holter aan.

Pijn en plezier

Toen Holters dochter twee was, keken ze samen naar de Studio Ghibli-film Ponyo, over een goudvis die in een meisje wil veranderen. Het thema van de film sloot aan bij Holters fascinatie voor transformatie, maar leverde haar vooral ook inspiratie om die zucht naar zinnelijkheid te verklanken: ze wilde een ‘vloeibaar’ geluid. Holter werkte daartoe veelvuldig met glissandi en portamento, glijtonen die ze kende uit de klassieke muziek en waar ze al mee had geëxperimenteerd voor de weelderige kamerpop van haar doorbraakplaat Have you in my wilderness uit 2015.

Something in the room she moves zoekt opnieuw dat popidioom op, zonder de improvisatorische energie van haar eerdere werk te veronachtzamen. Dromerige, speelse melodieën tooit Holter met kwetterende piccolo’s en zoemende synths, en natuurlijk haar angelieke vocalen. Maar de basis voor het ‘vloeibare’ geluid zit in het fretloze baswerk van Holters compagnon Dev Hoff. Een tandem die doet denken aan de seventiesalbums van Joni Mitchell, toen die een zielsverwant vond in jazzbassist Jaco Pastorius. “Mitchells muziek heeft mij heel erg gevormd,” knikt Holter.

Een mooi voorbeeld daarvan is ‘Spinning’, dat zich ontvouwt als een Japanse kerselaar in de lentezon. “What is delicious and what is omniscient?” zingt Holter, “What is the circular magic I’m visiting?” Het is een verwijzing naar het vuur van het maken, zegt ze, van in het moment zijn, en je tegelijk afvragen wat dat moment dan is.

Op Aviary, haar vorige album, richtte ze haar blik op verleden en toekomst. “Maar een kind trekt je voortdurend het heden in. Dat zie je bijvoorbeeld in de manier waarop ik vandaag naar de liefde kijk. Vroeger zag ik liefde als een ultiem verlangen, ik bezong een hunkerende, romantische liefde. Nu zie ik liefde als iets wat je dagelijks beleeft, waar je aan moet werken, het plezier én de pijn ervan. Liefde kan mooi zijn, maar ook ingewikkeld en lelijk, want voor echte liefde moet je jezelf helemaal doorgronden. Dat is een uitdagend leerproces.”

Something in the room she moves is uit bij Domino. Julia Holter stelt haar album live voor op 10/4 in de Botanique, botanique.be