Daan stelt zijn nieuwe album voor in de Botanique: 'Muziek is mijn paard van Troje'

Op zijn nieuwe album Space kijkt Daan tegelijk in de achteruitkijkspiegel én houdt hij een scherpe blik op de toekomst. Terwijl hij een creatieve tool ontdekt in AI, gelooft hij meer dan ooit in de kracht van livemuziek. “Er komt een tsunami op ons af, maar ik maak me geen zorgen,” zegt hij terwijl hij de zeilen hijst voor zijn concert in de Botanique.

“I used to be small, but now I'm great,” zingt Daan (Stuyven) op zijn nieuwe album Space. Het is zo'n zin die hem typeert: een tikkel weird, tongue in cheek, maar toch onthullend. “Ik hou van het woord 'kleinheidswaanzin',” vertelt de zanger in zijn vierkantshoeve in Overijse, de plek waar hij sinds een tiental jaar huishoudt en waar hij zichzelf al meerdere keren heeft heruitgevonden. Zijn toevluchtsoord waar een oude stookolietank met het woord 'prozac' je begroet als je langs de kasseien het erf oprijdt.

“Ik heb heel lang met smurfen gespeeld, maar ik voelde mij niet groter dan die smurfen,” zegt hij met een monkellach. “Bescheidenheid was altijd mijn uitgangspunt, wellicht een ver overblijfsel uit mijn christelijke opvoeding. Muzikant zijn is een narcistische bezigheid, je blaast jezelf op. Maar dat is een dwaalpad. De grootsheid waarmee 'Great' eindigt, verraadt dat mechanisme. Op momenten dat ik als artiest piekte, heb ik me toch van mezelf gedistantieerd. 'Oké, je hebt een goed merk van het figuurtje Daan gemaakt, maar blijf maar met je voeten op de grond.' Ik ben één meter achtentachtig groot, maar ik ga nooit één meter negenentachtig worden. Eender welke liedjes ik schrijf of hoe hoog het podium ook is waarop ik ga staan.”

Sarcasme als suiker

“Luck is a self-made mystery, luck is the life you left behind,” filosofeert Daan in het nieuwe 'Luck'. “Geluk is een godsdienst, je moet erin geloven. Of beter: het is iets wat je jezelf moet wijsmaken. Soit, in mijn geval werkt dat. Maar ik moet mij er soms aan herinneren: Daan, gelóóf erin. Ik heb op dit moment een schone affaire met muziek maken. Elk jaar doe ik het met meer plezier. Dat peper ik mezelf ook altijd, op z'n Bond zonder Naams, in: behoud de begeerte.”

Space staat bol van dat soort 'guidelines' die de zanger rond markante woorden als 'Fun', 'Man' of 'Work' boetseerde. “Ik benoem de dingen graag simpel,” zegt hij over die korte songtitels. “Ik ben vroeger misvormd als grafisch vormgever, het zijn bijna logo's.” Ze lezen inderdaad als KPI's waarrond Daan vandaag zijn gedachten rangschikt. “Het béétje levenservaring dat ik onderhand heb, wend ik aan als een Zwitser zakmes. Die kernwoorden zijn de functies van het mes, en dus is het handig om korte, eenvoudige woorden te hanteren. Soms ga ik wandelen met de hond van een vriend. Wanneer de voorbijgangers uit het zicht verdwenen zijn, zeg ik gewoon 'vrij'. Dan moet ik altijd heel hard lachen. Ik wou dat iemand dat ook tegen mij eens zou zeggen.”

De man die van sarcasme lang zijn leuze maakte (Randy Newman is nooit ver weg), is milder geworden. In 'Dumb' krijgt de mensheid ervan langs, maar elders zalft hij als een wijze vader. “Het sarcasme is er nog, maar ik gebruik het nu enkel nog als suiker, om de saus wat smaak te geven. Ik heb de natuurlijke reflex om schoonheid te wantrouwen, maar nu laat ik ze soms gewoon toe.” En dus sluit hij zijn album af met een nummer over empathie. “Haha, tja, ik ben met de jaren softer geworden. Maar wat ik in dat nummer zeg, 'the best in you is the best in me', is dan weer totaal onwoke. (Steekt een sigaret op) Maar ook daar: ik lach ermee, maar mij kennende wil dat zeggen dat het toch een thema is dat mij bezighoudt. En ja, in deze donkere dagen zou iedereen zijn maximum aan empathie moeten bovenhalen. Ik sla elke ochtend de kranten open, en dat nieuws blijft hangen. Mijn vader was een geëngageerd schilder, hij verzamelde pijprokende, hard denkende artiesten rond zich. Dat draag ik mee. Muziek is mijn paard van Troje.”

Dat Daan schoonheid durft toe te laten, hoor je in de orkestrale coda van 'Empathy'. Weg zijn alle kitscherige synths en digitale snoeverijen, hier mogen gitaren zich wentelen in de knusse warmte van een basklarinet. “Sinds ik Respiro heb gezien, een obscure film over een vrouw die zot wordt in een enge vissersgemeenschap op Lampedusa, heb ik een zwak voor dat instrument,” glundert hij. “Samen met de cello, wellicht omdat ze beide heel dicht in de buurt van een bariton komen. Ik herken die frequenties als een vertrouwde vriend.”

Freaky AI

Daan zweert de elektronica ook niet af. Voor de video van het nummer 'Work' verkocht hij zijn ziel zelfs aan AI. Er zijn er voor minder verketterd. “Ik ben niet plots een compleet AI-lover, ik zie een gigantische tsunami op ons afkomen en ik plons zowat in de golfjes vooraf. Maar artistiek gezien maak ik mij niet zoveel zorgen. Het aantal goeie drummers is niet verminderd sinds de drummachines zijn uitgevonden.”

Klopt. Maar nu voelt het toch als Obelix die in een vat met toverdrank gevallen is. “Ja, maar is die daar slechter van geworden? Ik vind het gek hoe er nu gereageerd wordt op het boek van Carl De Keyzer. Ik heb een werk van 400 pagina's over hoe Bob Dylan 'elektrisch' ging en dat een schokgolf veroorzaakte. Nu kijken we daar niet meer van op. Ik denk dat AI voor kunstenaars een interessant medium is. Ik zeg al tien jaar in interviews dat ik nooit een film ga maken, maar nu denk ik: misschien wordt mijn volgende plaat wel een film.”

Daan zal altijd als Daan klinken, alleen zullen anderen nu ook Daan-platen kunnen 'genereren', beseft hij niettemin. “Sinds ik met Maarten Francq van het RITCS die clip van 'Work' heb gemaakt, vertrouw ik geen enkel beeld meer. In de supermarkt, op tv, zelfs op straat. We zullen dat allemaal beginnen meemaken. Je kan niet meer, zoals voorheen, vertrouwen op wat je ziet of hoort of leest. En dat is wel freaky.” Eén ding zal AI niet zomaar gefikst krijgen: de karakterkop van Daan. “Tot scha en schande. (Lacht) Live muziek spelen zal gewoon nog specialer worden.”

Daan is zuinig met in de achteruitkijkspiegel blikken – wie dat te lang doet, knalt ergens tegenaan – maar op Space doet hij het toch. “AI stelde mij visueel in staat om naar de seventies terug te flitsen,” zegt hij over de retrofuturistische feel van zijn plaat. “Die tijd vormt voor mij nog altijd een piek. Ik maakte nog geen muziek, maar mijn receptoren stonden honderd procent open. Alles was magisch en overdonderend. Genres werden aan de lopende band uitgevonden. Drumcomputers en synths introduceerden nieuwe mogelijkheden. Als je mij vraagt naar waar ik op reis wil, zeg ik niet Bali of Zuid-Afrika, maar 1976.”

“I should have been somewhere else but I'm here,” mijmert Daan in 'Drunk', dat een titel deelt met een film met de Deense Daan, Mads Mikkelsen. “Dat is het mooiste compliment van de dag,” lacht hij. “Die song is opgebouwd als een bokswedstrijdje tussen twee state of minds, dronken en nuchter. Roesmiddelen zijn zoals je als tienjarige zonder handen probeert te fietsen. 'Kijk, mama!' Ik heb dingen gebruikt in het verleden om stuff in mezelf los te maken. Ze hebben hun nut gehad, maar ik kan nu wel zonder. Kijk, het leven is voortdurend onderhandelen. Als ik het niet uithang, mag het leven het ook niet uithangen.”

Space van Daan is nu uit (Pias), live op 11/12 in de Botanique, botanique.be