Kaito Winse zoekt naar de klank van Brussel: 'Wij zíj́n het geluid van de stad'

Als een hedendaagse griot vlecht Kaito Winse werkelijkheden door elkaar. Van zijn geboortedorp in Burkina Faso tot zijn nieuwe leven in Brussel, waar hij open geesten vond om zijn muzikale droom te beleven. Solo, met Avalanche Kaito en nu ook met het Sound of Brussels Orchestra.

Ooit vloog Kaito Winse naar Berlijn om daar op te treden op een festival. Zijn instrumenten raakten niet uit de buik van het vliegtuig, en dus stond hij daar moederziel alleen, zonder materiaal. Maar de multi-instrumentalist, die zich zowel bekwaamt op de kalebas en de mondharp als de fluit en de tama, een traditionele West-Afrikaanse drum, panikeerde niet.

“Mijn belangrijkste instrument is mijn stem,” vertelt de Winse, die vijf jaar geleden zijn geboorteland Burkina Faso achter zich liet en in Brussel belandde. Hij is een griot, een West-Afrikaanse verhalenverteller, dus is hij geboren om te zingen, zegt hij, zoals zijn vader en diens vader voor hem. “Ik heb dat optreden afgewerkt zonder instrumenten. Het was nog intenser, nog dieper, omdat alle emoties nu in mijn stem zaten.”

Met het punky trio Avalanche Kaito laat Winse al een paar jaar West-Afrikaanse traditionele muziek clashen met harde westerse rockklanken. Solo vaart hij een intimistischere, meer folky koers. Zijn tweede album, Reele bumbou, put kracht uit oude verhalen en zegswijzen uit zijn geboortedorp die hij mengt met zijn ervaringen in de westerse wereld.

De traditionele Burkinese hut op de hoes van Reele bumbou staat symbool voor die wijsheid als fundament voor een goed leven. Luister naar zijn hese stem in de More-taal, en het is alsof je midden in zijn dorp staat, tussen de wijzen. “Ik trek de wereld rond en leer voortdurend nieuwe dingen,” legt Winse uit. “Ik wens alle jongeren de kans om te reizen en te leren. Want als je iets met je eigen ogen ziet of met je handen aanraakt, vertelt dat meer dan wat je in woorden kan uitdrukken.”

De vis en de vogel

Muziek maakt Winse al van kinds af. Zijn muzikale droom stuwde hem van zijn dorp Lankoué richting hoofdstad Ouagadougou, en daarna naar Europa. “Iedereen heeft dromen. Als je in een land opgroeit dat ooit bestuurd werd door een kolonisator, denk je dat die droom daar ligt, in het Westen. Zeker als jonge gast. Ik heb mijn school niet afgemaakt, omdat ik al vroeg mijn muzikale roeping volgde. Ik ben naar Europa getrokken om hier wel die vorming te vervolledigen.”

De school van het leven leerde hem het meeste bij, zegt hij. “En er zijn ook kleine, praktische dingen. Op tijd komen, bijvoorbeeld. (Lacht) In mijn dorp bestond het concept tijd helemaal niet. Of nog andere zaken. De moeder van mijn vriendin kwam ons onlangs opzoeken. Ze was echt door het dolle heen dat ze hier vlak voor de deur een parkeerplaats had gevonden. Dat zou ik aan mijn dorpsgenoten niet uitgelegd krijgen, daar zijn amper auto’s.”

Die werelden zijn zo tegengesteld, zegt Winse. “Het is alsof een vis een discussie zou aangaan met een vogel om over zijn problemen te praten.” Maar hij is de goden wel dankbaar dat hij hier zo goed omringd wordt en zoveel openheid ervaart. Zoals nu, met het Sound of Brussels Orchestra, een project van het Klarafestival waarvoor hij samen met zeven andere muzikanten onder leiding van saxofonist en componist Fabrizio Cassol en celliste Adèle Viret op zoek gaat naar het geluid van Brussel.

“Ik was aanvankelijk sceptisch. Ik dacht dat het iets klassiekemuziekachtigs zou zijn waaraan ik me moeilijk zou kunnen aanpassen. Maar het tegendeel was waar. De muzikanten hadden zulke open geesten, net als Fabrizio en Adèle. Dat was waarlijk fantastisch. Ik voelde me als een kind dat wordt aangemoedigd om te leren stappen. Het was een poort naar een nieuwe wereld die voor mij openzwaaide.”

Houvast

Hoe klinkt Brussel? Winse bekijkt het filosofisch. “Wij zíj́n het geluid van Brussel, al onze stemmen, het geluid van onze instrumenten, maar ook dat van pakweg een tram. Ze vormen de gemoedstoestand van de stad, en het is onze opdracht als muzikanten om die emotie te vertalen. Eigenlijk zijn wij allemaal griots.”

Winse ziet zichzelf als een kameleon. “Ik kan elke kleur aannemen. Muziek helpt me daarbij, maar misschien is het niet de essentie. De essentie is dat ik naar vrede streef. Want hoe het je ook draait of keert, je bent altijd met politiek bezig. Ook als kunstenaar.”

Dat is de kern van zijn nieuwe album, en van hemzelf als muzikant: hij wil een baken zijn, een houvast tegenover de uitdagingen van het leven. “While one may laugh at the old man, no one can mock his walking stick,” luidt een wijsheid die Winse in muziek omzet. “Zelfs de oude man respecteert zijn stok. Want als zijn stok breekt, geeft de oude man het misschien op. Je werk kan die steun zijn, of je vrienden. Bij mij is muziek mijn wandelstok.”

Op 22/3 zoekt Kaito Winse samen met zeven andere van het Sound of Brussels Orchestra tijdens het Klarafestival naar de klank van de stad, klarafestival.be