Bewoners Peterbos 16 al twee jaar in werf: 'Normaal dat mensen depressief zijn'

"Er was geen verwarming of elektriciteit, het water werd twintig tot dertig keer afgesloten. Het is normaal dat mensen zich depressief voelen in deze omstandigheden." Een bewoner van sociaal woonblok Peterbos 16 getuigt over de werken die daar al meer dan een jaar aan de gang zijn. Dat de bewoners tijdens de werken niet elders gehuisvest werden, is onaanvaardbaar voor de huurdersbond. Die eist een speciale commissie, al komt die er niet. Wel belooft Brussels staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) de situatie nauwgezet op te volgen en er lessen uit te trekken voor de toekomst.

Al meer dan een jaar leven de bewoners van blok 16 van de Peterboswijk in Anderlecht met de overlast van renovatiewerken. Gipsafval in de gangen, afgekeurde liften, woningen waar nog amper geademd kan worden en bedden en zitbanken die bedekt zijn onder het stof: voor de ongeveer 90 huishoudens die voor de duurtijd van de renovatiewerken niet hervestigd werden, is de levenskwaliteit er ondermaats.

"Je kan toch niet zomaar naar binnen komen om werken uit te voeren", getuigt Stan Radu, die op de elfde verdieping van blok 16 woont. "De toiletten waren niet af, een tijdlang was er geen verwarming of elektriciteit en het water is twintig tot dertig keer afgesloten. In deze omstandigheden is het normaal dat mensen zich depressief voelen."

Om de wantoestanden te onderzoeken, vroeg de Brusselse huurdersbond een ‘ministeriële commissie’ op te richten. “Met die speciale commissie wilden we ervoor zorgen dat iedereen goed geïnformeerd zou worden over de realiteit die zich hier afspeelt,” aldus José Garcia, secretaris-generaal van de Brusselse huurdersbond. Volgens Garcia is de wetgeving inzake sociale huisvesting immers duidelijk. “Wanneer de renovatie omvangrijk is, zoals in het Peterbos, moet de openbare huisvestingsmaatschappij een hervestiging aan de huurders aanbieden.”

Bovendien twijfelt Garcia aan de controles die uitgevoerd werden. “Er werden veel controles opgenomen in de wet. Zo moeten de openbare vastgoedmaatschappijen gecontroleerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, én door Leefmilieu Brussel in het geval van asbest. Ik zeg niet dat die controles niet werden uitgevoerd, maar misschien toch niet altijd even grondig.”

Vergunningen verleend

Dinsdag vond een overleg plaats tussen Brussels staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) en de Brusselse huurdersbond. “Een ‘ministeriële commissie’ komt er niet omdat zoiets niet bestaat,” bevestigt de woordvoerster van de staatssecretaris. “Wel zal de staatssecretaris de situatie nauwgezet blijven opvolgen. Er bestaan ook werkgroepen die de situatie al maanden opvolgen,” klinkt het.

De huurdersbond toont zich tevreden met dat antwoord. “Het was een erg positieve bijeenkomst. De staatssecretaris begreep onze vragen en blijft de zaak actief opvolgen,” aldus Garcia. “Ze heeft ook beloofd om een document samen te stellen met alle informatie rond de vergunningen, en ons die informatie te bezorgen. Onder welke noemer dat gebeurt, een commissie of niet, is niet van belang voor ons zolang we de informatie zelf kunnen analyseren.”

“Los van het al dan niet aanwezig zijn van asbest, blijven wij er immers van overtuigd dat deze zware renovatiewerken niet hadden mogen plaatsvinden zonder hervestiging van de bewoners. Wat ons betreft, werden niet alle regels gerespecteerd.”

Niets misgelopen op wettelijk vlak

Bij de Brusselse Huisvestingsmaatschappij (BGHM) klinkt dat er op wettelijk vlak niets is misgelopen. “Alle vergunningen zijn verleend geweest, en ook de bewoners mochten blijven. Op wettelijk vlak zijn er geen fouten gebeurd, maar we erkennen dat de renovatiewerken op menselijk vlak tot veel overlast hebben geleid. Idealiter hadden we de mensen wel kunnen hervestigen. Het probleem was echter dat dat niet kon. Omdat er momenteel veel renovaties gaande zijn in het Brussels gewest, is er een gebrek aan woningen. Openbare vastgoedmaatschappij Comensia heeft besloten om een financiële bonus per gezin uit te reiken. Wij proberen om zo snel mogelijk met de huurdersbond tot een akkoord te komen over de compensatie.”

Ook de woordvoerster van Leefmilieu Brussel geeft aan dat er meerdere controles werden uitgevoerd door hun experten. “Daarbij werden geen sporen teruggevonden van asbest die als problematisch beschouwd werden. Uit de controles ter plaatse bleek dat de werkzaamheden in de appartementen worden uitgevoerd zonder risico op verspreiding van vezels.”

In dat kader werd een vergunning afgeleverd met voorwaarden die moesten worden nageleefd, klinkt het. “De bewoners moeten hun ramen sluiten en tijdens de werkzaamheden aan de balkons mogen de bewoners niet naar hun balkon. Bij de aanvraag van deze vergunning om asbest te verwijderen, werd er een risicobeoordeling uitgevoerd. De werkzaamheden in de appartementen waren onder de gestelde voorwaarden vrij van risico op vezelverspreiding.”

Lessen trekken

Slechts 26 van de 117 gezinnen werden van bij aanvang van de werkzaamheden elders gehuisvest. Daarnaast werden vier aflossingsflats en hotelkamers voor kortere periodes ter beschikking van de huurders gesteld. “Gezien de ontwikkeling van dit project moet worden erkend dat tijdens bepaalde fasen van de werkzaamheden een groter aantal bewoners opnieuw gehuisvest had kunnen worden,” reageert staatssecretaris Ben Hamou.

“We moeten hieruit lessen trekken om te voorkomen dat huurders in zeer moeilijke levensomstandigheden komen te verkeren: er moeten nieuwe procedures worden vastgesteld om de gevolgen van de geplande werkzaamheden beter te kunnen beoordelen en te kunnen anticiperen op de oplossingen die moeten worden toegepast, met name op het gebied van herhuisvesting.” De staatssecretaris heeft de BGHM gevraagd om een grondige studie uit te voeren om alle oplossingen in kaart te brengen die de huurders bij de renovatie van hun gebouw moeten krijgen.

'Stand-by'

Intussen hebben de werken in blok 16 zo goed als de hele zomer stilgelegen door het bouwverlof. De bewoners moesten noodgewongen in hun onafgewerkte appartementen blijven. De werken zouden tegen het einde van dit jaar af moeten zijn, maar daar gelooft bewoner Stan Radu niet in.

"Niets gaat nog vooruit. We staan al een heel lange tijd op stand-by", vertelt hij. Volgens hem laat de kwaliteit van de werken te wensen over. Zo heeft hij een nieuw balkon, waar hij nog niet van heeft kunnen genieten, omdat Radu in een rolstoel zit.

"Het balkon is niet op hetzelfde niveau als de woonkamer, waardoor ik er niet op kan", vertelt de man. Ook elders in het gebouw is volgens hem geen rekening gehouden met personen met een handicap. "Ik kan het appartementsblok niet uit, want ze hebben verschillende nieuwe versterkte deuren geplaatst die ik niet zelf kan openen. Ik moet altijd op iemand wachten."