Bouwmeester over nieuwe NMBS-zetel: 'Mooie symboliek in gebouw met twee gezichten'

Waarnemend bouwmeester Kristiaan Borret is een tevreden man, na de bekendmaking van het winnende ontwerp voor het nieuwe NMBS-hoofdkwartier. "Het is een gebouw met twee totaal verschillende aangezichten geworden, dat door zijn lengte goed past bij de sporen ernaast. En bij de identiteit van een spoorwegmaatschappij, veel meer dan de zoveelste toren."

De architectenbureaus OMA, Jaspers-Eyers en Assar mogen de nieuwe hoofdzetel van de NMBS aan het Zuidstation bouwen. Dat wordt een groot volume boven en achter het historische gebouw, dat behouden blijft.

Waarnemend Brussels bouwmeester Kristiaan Borret zat mee in de jury die de drie ingediende projecten beoordeelde. "Tevoren vreesden we dat de bouwpromotoren de oude gebouwen in gele baksteen toch minstens voor een deel zouden willen afbreken. Die gebouwen zijn nochtans karakteristiek voor de Fonsnylaan. Maar tot onze vreugde zagen we dat twee van de drie ontwikkelaars alle gebouwen behielden in hun ontwerp."

Het winnende ontwerp is een zeer lang en relatief dun gebouw. “Het oogt misschien op het eerste gezicht als een banale glazen blok, maar je moet het bekijken in zijn context. Het is een soort achtergrond voor de bakstenen gebouwen. Langs de kant van de Fonsnylaan zal dit veel minder impact hebben dan een toren. Het gebouw staat teruggetrokken op het tweede plan, als een soort scherm."

"Aan de spoorkant fungeert het nieuwe gebouw dan weer als het aangezicht van de NMBS-hoofdzetel. Ook daar zit weer een raffinement in, omdat een deel van die gevel volledig transparant is met een spel van zonneschermen erachter, zodat er altijd beweging en kleur in het gebouw te zien is."

De bouwmeester merkt ook de voordelen van het ontwerp op voor de gebruikers van het station. "De ingang van het station aan de Fonsnylaan zal veel meer licht krijgen, opener en transparanter worden."

'Meesters van de paradox'

Borret noemt het ontwerp typerend voor architectenbureau OMA. "Zij zijn de meesters van de paradox, het zoetzure. Want het gebouw is respectvol ten opzichte van de bestaande architectuur, maar tegelijk is het ook heel radicaal, je kunt dit geen bescheiden gebouw noemen."

"In plaats van voor een hoofdkwartier een 'macho-toren' te ontwerpen, doen ze iets gans anders. Nergens elders in Brussel kun je vandaag nog een gebouw van 236 meter lang neerpoten, behalve dan langs de sporen van het Zuidstation. Op die manier is het echt een gebouw voor een spoorwegmaatschappij. Dat vind ik mooie symboliek: de NMBS bouwt geen toren, maar een spoorlijnachtig gebouw, bijna zoals een trein."

"Het is misschien niet makkelijk om dit gebouw meteen te appreciëren, je ziet eerst een simplistische glazen doos. Maar toch is het een heel interessant gebouw, omwille van die paradox, omwille van het gebruik maken van de lengte van de site en omwille van het hergebruik van de bestaande gebouwen."

Hefboom

"We hebben projecten nodig als hefboom om de Zuidwijk te kunnen verbeteren", zegt de waarnemende bouwmeester. "Ik hoop dat de verlamming van de Zuidwijk hiermee voorbij is."

De nieuwe NMBS-hoofdzetel maakt deel uit van een vastgoeddeal, legt Borret uit. "De ontwikkelaar die de hoofdzetel bouwde, krijgt nu ook de bouwrechten op een heleboel percelen aan de andere kant van het station, aan de Barastraat. Het komt er dus nu op aan om in de komende jaren te zorgen dat ook daar kwaliteit geleverd wordt."