Marcel Rijdams over sociale woningen: 'Waar het blauwe schoentje wringt'

"Ampe suggereert dat de stad genoeg sociale woningen heeft. Brussel-Stad heeft in totaal 8.681 sociale woningen op een totaal woningbestand van 79.651. Met 10,90 procent is dat inderdaad een behoorlijk percentage vergeleken met andere gemeenten. Maar nog ver onder het streefcijfer van 15 procent dat door het gewest voor 2020 is vooropgesteld."

"Het jongste Armoederapport leert dat 202.133 mensen in Brussel leven van een vervangingsinkomen, grosso modo 100.000 gezinnen. Zij kunnen met een inkomen tussen de 600 en 1.250 euro geen fatsoenlijke woning vinden op de private huurmarkt.

Van die 100.000 stellen we vast dat ongeveer 15.000 à 20.000 gezinnen noch in een sociale woning wonen noch op de wachtlijsten staan. Die gezinnen leven volledig onder de radar. Ze zijn de slachtoffers die in mensonterende omstandigheden in kelder- en achterkamers wonen en door huisjesmelkers worden uitgebuit."

"Ampe liegt als ze zegt dat een op de drie woningen in de Vijfhoek eigendom zou zijn van de overheid. De cijfers leren ons dat dat slechts een op de vijf is.

Daarnaast durft Ampe te beweren dat sociale woningen armoede aantrekken. Joy Verstichele stelt terecht in 'Nee, sociale woningen trekken armoede niet aan' (De Standaard van 06/04/18) dat het integendeel de massale stadsvlucht van de middenklasse in de tweede helft van de vorige eeuw is, die de armen aan hun lot heeft overgelaten. Sociale woningen zijn net nodig om de armoede te bestrijden."

"In het verhaal van Ampe klinkt ook het betoog voor meer sociale mix. We horen dat betoog dikwijls als het gaat over dure woningen in volkswijken bouwen, maar nooit in de omgekeerde zin. Het jarenlange verzet tegen de bouw van sociale woningen zoals Dame Blanches in Sint-Pieters­-Woluwe spreekt boekdelen."

"Ampe maakt zoals veel beleidsmakers een amalgaam van sociale woningen en privéwoningen van stad en OCMW. De stad Brussel en haar OCMW heeft inderdaad een grote traditie in woningen bouwen en verhuren, en dat sinds de negentiende eeuw. Samen bezitten ze bijna vierduizend woningen op een totaal woningbestand van om en bij de 80.000.

Omgerekend 4,73 procent. In de Vijfhoek is dat 21,46 procent van de huurmarkt. Hiermee is de stad marktleider. Die woningen maken deel uit van het patrimonium van de stad, zijn geen sociale woningen en hun huuropbrengsten moeten wettelijk inkomsten genereren die binnen het budget van stad en OCMW geherinvesteerd worden in sociale actie en algemene uitgaven.

Die woningen worden op marktconforme wijze verhuurd met dien verstande dat de stad Brussel die marktleiderspositie gebruikt om de huurmarkt te trachten bij te sturen."

Kanaal

"Hier wringt uiteraard het donkerblauwe liberale schoentje. Ampe zweert bij een vrije markt met haar wilde speculanten. Daarom moet volgens haar zo weinig mogelijk publiek worden geïnvesteerd."

"Een recente niet-gepubliceerde studie toont aan dat in de Kanaalwijken van Up-site aan het Vergotedok tot Biestebroek in Anderlecht niet minder dan dertig privéprojecten met maar liefst 2.250 luxewoningen worden gebouwd.

Die projecten, dikwijls gericht op investeerders, zetten de stadsplanning volledig naar hun hand. Ontwikkelingsplannen worden op verzoek aangepast, en werven beginnen voordat de bestemmingsplannen zijn goedgekeurd. De beste plaatsjes langs het door iedereen zo beaat bezongen en tegelijk ondergewaardeerde kanaal zijn inmiddels ingenomen."

"De lokale overheden en de gewestelijke regering staan erbij, kijken ernaar en proberen een schijntje van de blingbling mee te pikken op internationale immobiliënbeurzen. Intussen slaagt men er sinds 2005 niet in om meer dan 110 sociale woningen per jaar te realiseren."

"En dan nog durven te beweren dat er te veel sociale woningen zijn? Daar liggen wij wakker van."

Marcel Rijdams is architect-stedenbouwkundige en auteur van dit artikel.