Veiligheidswerken in tunnels heropenen discussie over toekomst Louizalaan

De Baljuw- en Vleurgattunnel worden deze zomer gestut en dus gedeeltelijk afgesloten voor verkeer. De vraag rijst of het prijzige onderhoud van de tunnels nog wel de moeite waard is. Verschillende partijen denken van niet en pleiten voor een terugkeer naar de mooie stadsboulevard die Louizalaan vijftig jaar geleden was, met bovengronds verkeer.

In 2016 kende Brussel een heuse tunnelcrisis, toen bleek al dat heel wat ondergrondse verbindingen op het hoofdstedelijke grondgebied in erbarmelijke staat waren. Als reactie werd een plan opgesteld om die allemaal te renoveren.

Donderdag werd dan aangekondigd dat er werkzaamheden zullen plaatsvinden aan de Baljuw- en Vleurgattunnel op de Louizalaan. Maar bij Brussel Mobiliteit nuanceren ze de aangekondigde werken. “Het zijn veiligheidswerken, geen renovaties.” Sinds de tunnelcrisis worden er namelijk meer inspecties gedaan, en daaruit bleek het dak van de Louiza-tunnels beschadigd was door corrosie en gestut moest worden. “Voor de veiligheid van de weggebruikers”, aldus woordvoerster Inge Paemen.

Veiligheid boven alles dus, maar is een verdere renovatie in de toekomst nog wel nodig? Zeven jaar na de crisis komt er vanuit steeds meer hoeken een andere denkpiste: vervang op sommige locaties, zoals de Louizalaan, de tunnels terug door monumentale stadsboulevards.

Aantrekkingskracht

Wat er nadien met de tunnel zal gebeuren ligt in de handen van minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen). Maar er gaan heel wat stemmen op voor het sluiten van de Baljuw- en Vleurgattunnel. Reeds in 2016 zei stedenbouwkundige Pierre Laconte in een interview met BRUZZ dat tunnels zorgen voor meer auto’s en aan de basis van fileproblemen liggen. “Dus we kunnen ze beter sluiten in plaats van te renoveren,” klonk het toen al. “Het geld kan geïnvesteerd worden om leven in de stad aantrekkelijker te maken.”

Stadsbeweging BRAL vraagt zich dan weer af of de noodzaak om deze tunnels te renoveren voldoende bestudeerd is. Want in Good Move werd de Vleurgattunnel genoemd als 'in vraag te stellen infrastructuur'. “Wordt dit dossier gewoon in een snel-snel renovatieprocedure afgehandeld zonder na te denken over strategische beslissingen,” vraagt Tim Cassiers zich af. “We weten allemaal dat tunnels auto's aantrekken, en auto's richting het centrum pompen is niet meer van deze tijd.”

Tegelijk stellen ze zich vragen bij de uitvoering. “Het tijdelijk verminderen van het aantal rijstroken mag niet ten koste gaan van de reeds hoge druk op de fietsstraten bovengronds.” Het is volgens hen één punt om de veiligheid van de automobilisten in de tunnel te garanderen, “maar de situatie voor fietsers op de Louizalaan is momenteel al precair genoeg.“

Heraanleg Louizalaan

Ook Dimitri Strobbe, Brussels mobiliteitsexpert op Twitter, twijfelt of het openhouden van die tunnels een goede zaak is voor de hoofdstad. “Het is opportuun om het nut van deze tunnels te bestuderen,” vindt hij. “Want de meerwaarde staat zwaar ter discussie.” In het buitenland ziet hij bijvoorbeeld dat er heel anders wordt omgegaan met situaties zoals deze. “In Utrecht hebben ze tunnels opgevuld met water en dat zorgt voor een betere kwaliteit van de openbare ruimte.”

“Een volledige heraanleg van de Louizalaan moet zeker bekeken worden.” Strobbe dringt aan op een masterplan voor de tunnels voor het Brussel van 2050. “Als we op termijn tunnels willen sluiten, lijkt renoveren mij niet nodig. Wanneer problemen met de infrastructuur zich voordoen, moet dat een motivatie zijn om plannen in gang te brengen.” Maar hij begrijpt de aangekondige werken wel, “want zolang de tunnels toegankelijk blijven, moeten ze uiteraard wel veilig zijn.”

In 2019 werkte Strobbe op het kabinet van Pascal Smet, toenmalig minister van Mobiliteit. Op dat moment lanceerde Smet een onderzoek om te kijken of de tunnels zouden kunnen sluiten. Maar door de verkiezingen die daar niet veel later op volgde, kwam het plan in de vriezer te zitten. Vier jaar later staat Smet nog altijd achter dat idee, krijgen we te horen van zijn woordvoerder Damiaan De Jonge. “Een totale visie op de Louizalaan ontbreekt, nog steeds.”

Ook burgemeester van Brussel, Phillippe Close liet in de media al meermaals verstaan voorstander te zijn van een terugkeer naar de monumentale stadsboulevard die de Louizalaan ooit was. Smet en Close zijn dus vragende partij. “Maar helaas heeft deze legislatuur onze studie niet verder afgewerkt. We wensen nog steeds een globale visie voor die as, vandaag is het er gewoon niet aangenaam,” aldus De Jonge.

Parlementair antwoord

Op vrijdag gaf minister Van den Brandt verduidelijking bij de werken die in de zomer zullen plaatsvinden. Ook zij benadrukt dat het om dringende veiligheidswerken gaat en geen geplande renovatie. “Veiligheid van de gebruikers, dat is de prioriteit,” aldus Van den Brandt. Er zal voornamelijk tijdens de nacht gewerkt worden om de impact op het verkeer te beperken. Dat is ook onmiddellijk de reden waarom de werken zo lang zullen duren. De werken aan de Troontunnel toonden volgens de minister alvast dat op een ander moment werken een slecht idee is.

De studie van Smet werd in eerste instantie niet verdergezet, maar sinds begin dit jaar loopt een nieuwe studie om de relevantie van het behoud of de omvorming van tunnels en viaducten van het Gewest te onderzoeken. “We bekijken de mobiliteitsimpact, de impact op de openbare ruimte, renovatiekosten en hun opbouwpotentieel.” De resultaten zouden tegen het einde van het jaar beschikbaar moeten zijn.