'Winkelcentrum Neo is pure speculatie'

Op een druk bijgewoonde overlegcommissie hebben buurtbewoners en stadsverenigingen hun bezwaren geuit over het Neo-project voor de Heizel. Vooral het geplande winkelcentrum van 72.000 vierkante meter – “een stofzuiger voor auto’s” - is zowat iedereen een doorn in het oog. “De enige oplossing is dat de aantrekkingspool die het shoppingcentrum is, drastisch verkleind wordt.”

Woensdagochtend werd er verzamelen geblazen op de twaalfde verdieping van het administratiecentrum van de Stad Brussel. Op het programma: de behandeling van de 254 bezwaarschriften die tegen het Neo I-project werden ingediend. Dat is de nieuwe, ‘multifunctionele wijk’ die de Stad Brussel en het Gewest op de Heizelsite wil bouwen en valt uiteen in drie grote delen: zo’n 590 woningen en bijhorende openbare voorzieningen zoals een crèche en rusthuis (70.000 m²), recreatieve faciliteiten zoals een bioscoop en binnen- en buitenpretparken (70.000 m²) en tenslotte ook het winkelcentrum Mall of Europe van 72.000 m². Het Neo II-project, dat in de vorm van een groot congrescentrum en hotel aan de andere kant van het Koning Boudewijnstadion moet verrijzen, maakte geen deel uit van dit openbaar onderzoek en wordt apart vergund.

Invalsweg door Ossegempark blijft een optie

Vooraleer de aanwezige buurtbewoners en verenigingen hun bezwaren mochten komen toelichten, stelde projectontwikkelaar Europea – een consortium van vastgoedbedrijven Besix, Unibail-Rodamco en CFE-BPI- enkele aanpassingen aan het project voor. Zo werd het in de effectenstudie onder meer duidelijk dat er een stormbekken moet komen om het overtollige water van het “betonnen dal”, zoals de buurtbewoners het noemen, op te vangen.

Daarnaast komen er ook nieuwe fiets- en voetpaden. Maar de gevoeligste aanpassing was ongetwijfeld de optie tot een tweede toegangsweg die het zuiden van de Heizelsite met de A12 moet verbinden. Die weg zou zo dwars door het Ossegempark kunnen lopen, schreef BRUZZ hier eerder al. “Een voorstel dat niet al te serieus moet genomen worden”, zei Henri Dineur, projectmanager van Neo, daar nog over, maar de optie blijft wel in de plannen vervat zitten.

Of de verbindingsweg er komt, is voer voor een andere vergunningsfase in het project, maar dat de optie weerhouden wordt, kan voor de bewoners niet door de beugel. “Dat is vragen om door onze buurten naar Neo te rijden”, stak buurtbewoner Jean-Michel Verhaeghe als eerste van wal. “Wij willen nogmaals benadrukken dat we niet tegen de reconversie van de Heizel zijn, maar wel tegen het Neo-project zoals het nu op tafel ligt. Vandaag komen er 5 miljoen bezoekers per jaar naar de Heizel, met Neo zullen dat er 15 miljoen zijn. Het is niet minder dan een stofzuiger voor auto’s en zal alleen maar voor meer verkeer in onze wijken zorgen en de parkeerdruk nog verhogen. En nog belangrijker: de concentratie fijn stof ligt bij ons al hoger dan de Europese normen. Ik zie in dit project geen enkele oplossing die dat moet verhelpen.”

De gevreesde mobiliteitsknoop was de rode draad door de vele interpellaties, maar ook de essentie van het project – het winkelcentrum – is problematisch, vond Anton van Assche van zelfstandigenorganisatie Unizo. “Het gaat hier over een project op een publiek terrein. Het moet dus beantwoorden aan bepaalde noden van de bevolking en het algemeen belang dienen. Nergens vinden wij het winkelcentrum een meerwaarde voor de bestaande situatie. Er is geen nood aan méér handelsruimte, met al die leegstand die er vandaag al is.” Voor Unizo is een oppervlakte van 13.000 vierkante meter aan handelsruimte ruim voldoende om de nieuwe wijk en externe bezoekers te voorzien.

590 woningen, geen school

Elke interpellatie bracht telkens een ander problematisch aspect van het project aan de oppervlakte. Zo kloeg Brussels parlementslid voor Ecolo Arnaud Pinxteren dat er “0 sociale woningen” gepland staan en de sociale mixiteit dus niet georganiseerd wordt. “Het verbaast mij trouwens dat er hier geen enkele schepen of de burgemeester van de Stad aanwezig is”, aldus Pinxteren. Het bouwconsortium bevestigde ook dat er geen school gebouwd wordt op de Heizelsite. “Hoe moeten en we ons 590 woningen voorstellen zonder een school? Je moet dus in Neo ofwel jonger dan 3 jaar zijn of ouder dan 65?”, vroeg een andere bewoner zich af. Het stadsbestuur verwees eerder al naar de bouw van een nieuwe school aan de Donderberg, enkele kilometers verderop, maar dat zal volgens de bewoners enkel voor een nieuwe verkeersstroom zorgen in de buurt.

'Wél nood aan meer handelsruimte'

Ook het stadsbestuur van Vilvoorde had een vertegenwoordiger gestuurd om hun bezwaarschrift toe te lichten. Die vond dat de effectenstudie niet voldoende rekening heeft gehouden met de verkeersimpact op de ruimere omgeving. “Duizenden verkeersbewegingen per úúr zal Neo met zich meebrengen. De effectenstudie zegt dat die 5 à 10 procent extra verkeer niet significant zal zijn, maar hoe kan men dat zeggen over een van de drukste wegen van ons land (de Ring, red.)?”

De vertegenwoordigers van het project probeerden de bewoners wel te geruststellen, door te verzekeren dat de impact op onder meer de mobiliteit goed onderzocht is. “We zouden niet zoveel geld investeren in een project zonder ons ervan te verzekeren dat mensen hier ook vlot geraken”, aldus de vertegenwoordiger van Europea. “Volgens drie onafhankelijke studies is er wel degelijk ook meer nood aan handelsruimte op die plek."

Wat het gebrek aan scholen of sociale woningen betreft, verwees de bouwheer door naar de bevoegde overheden. “Het is niet aan ons om te beslissen welke openbare voorzieningen er moeten komen.” Maar aangezien die overheden niet present tekenden, waren het de bewoners die uiteindelijk de conclusie maakten: het Neo-project is volgens hen pure speculatie. “Met al de andere projecten zoals Neo II, de Heizelpaleizen, het Koning Boudewijnstadion of het Eurostadion heeft niemand nog zich op het volledige plaatje. En het stadsbestuur is hier zowel betrokken partij als rechter: zij moet beslissen of het project er komt, maar zijn zelf de aanvragers van Neo."

Het stadsbestuur moet nu op basis van de overlegcommissie een advies formuleren voor het stedenbouwkundige attest voor Neo I. Is die positief, dan wordt een stedenbouwkundige vergunning bijna automatisch afgeleverd zonder nieuwe inspraakronde. Indien er wel belangrijke wijzigingen moeten doorgevoerd worden, komt er een nieuw openbaar onderzoek vooraleer een vergunning kan afgeleverd worden.