De perfecte storm: deze coronacritici trekken zaterdag naar Brussel

Manifestanten uit heel Europa willen zaterdag een protestmars houden vanuit het Ter Kamerenbos naar het Europees parlement. De organisatoren verwachten mogelijk 40.000 mensen. Ze betogen onder meer tegen het Europees coronapaspoort. Maar de actie trekt ook complotdenkers en zelfs sympathisanten van de voortvluchtige militair Jürgen Conings aan. Dat blijkt uit verschillende chatgroepen op sociale media.

Een ‘Europese demonstratie voor vrijheid en democratie’. Meer dan 15.000 mensen zeggen op Facebook dat ze zaterdag aanwezig zullen zijn voor deze manifestatie in het Ter Kamerenbos. Nog eens 11.000 personen zijn geïnteresseerd. De betoging wordt georganiseerd door Europeans United, een groep van vrijheidsdenkers die de coronamaatregelen een inbreuk vinden op de democratie. Ze spreken van een 'sanitaire dictatuur'.

“Wij vrezen overal in Europa voor onze democratische waarden. De vraag is welke prijs wij bereid zijn te betalen voor een democratische samenleving”, zegt voorzitter Tom Meert van Europeans United aan BRUZZ. “We zien daar te weinig debat over in televisiestudio’s of in de politiek. Daarom willen we een statement geven dat niet meer genegeerd kan worden. Het is eigenlijk een schreeuw om aandacht. We zouden liever niet moeten betogen.”

De organisatoren willen zaterdagnamiddag van het Ter Kamerenbos naar het Europees parlement op het Luxemburgplein wandelen, al willen ze de exacte route nog overleggen met de politie. Meert zegt dat er tussen de 40.000 à 50.000 mensen zijn ingeschreven via hun website. Het ziet ernaar uit dat die uit verschillende Europese landen gaan komen, van Spanje tot Polen. Ze hebben aparte chatgroepen opgericht via de app Telegram, waar ze afspreken om te carpoolen. De centrale hoofdgroep telt bijna 8.000 leden. Er zijn ook afzonderlijke groepen per land, zoals Spanje (bijna 2.000 leden), Duitsland (bijna 1.000), het Verenigd Koninkrijk (ongeveer 700) en Frankrijk (meer dan 400).

Waarom protesteren ze?

Onder meer tegen het Europees coronacertificaat. Dat is het vaccinatiepaspoort om vrij door de Europese Unie te kunnen reizen. Europeans United is een petitie gestart om het coronacertificaat te laten afschaffen, want dat vinden ze een inbreuk op het vrij verkeer van personen. Ze mikken op minstens één miljoen handtekeningen. Met dat aantal zouden ze hun petitie kunnen overhandigen aan het Europees parlement. “Momenteel zitten we aan 180.000 handtekeningen uit twintig Europese landen”, zegt Tom Meert.

“Ik vind het belangrijk dat er geen tweedeling komt in de maatschappij of dat je straks elke 48 uur getest moet worden of gevaccineerd moet zijn voordat je weer naar een festival mag”, zegt ook Robert, een Nederlander die deze week helemaal uit Wageningen naar Brussel fietste voor de manifestatie. Hij kreeg via de Telegramgroep een slaapplek en douche aangeboden op zijn fietstocht. “Ook de mondkapjesplicht mag van mij onmiddellijk afgeschaft worden.”

Er is ook een subgroep met de naam ‘Free the Children’, die vooral wil meedoen om de jeugd weer kansen te geven op ontmoeting. Behalve zulke vrijheidsargumenten zijn er ook mensen die komen omdat ze twijfelen aan het nut van vaccins. Verder komen er sprekers uit het buitenland, onder wie Willem Engel van de Nederlandse actiegroep Viruswaanzin. Maar er zijn ook deelnemers die echte complottheorieën aanhangen. In de enkele berichten op Facebook en Telegram staan bijvoorbeeld verwijzingen naar de QAnon-beweging (Amerikaanse complottheorie die de overheid onder meer verdenkt van pedofilie, red.) (zie screenshots hieronder).

“Mensen die bepaalde vreemde theorieën hebben, zijn meestal het luidruchtigst”, zegt Tom Meert van Europeans United daarover. “Wij zijn tegen censuur, dus zij mogen hun mening geven, maar het is niet de grootste groep binnen onze organisatie. Wij zien de ufo’s echt niet vliegen. Het gaat ons over de democratische waarden die op het spel staan.”

Wie zal er allemaal opdagen?

Wellicht een bonte mix van bovenvermelde groepen. Behalve Willem Engel komen er nog sprekers uit Oostenrijk, Luxemburg, Nederland en België. Op hun Facebookprofielen delen zij al maanden kritische video’s en berichten over wat zij de “gezondheidsdictatuur” noemen.

Er zijn ook mensen die - net als bij de nepfestivals La Boum – zaterdag ‘gewoon’ willen afspreken om te picknicken in het Ter Kamerenbos. Zij spreken online af om te carpoolen uit bijvoorbeeld Luik, Namen, Herentals en West-Vlaanderen. Deze picknickers willen al vanaf 12 uur samenkomen op het centrale grasveld. Het gaat onder meer om de bezorgde ouders, die tijdens La Boum 2 nog een mensenketting rond hun kinderen wilden maken. Er staat ook een flashmob gepland. Via Telegram worden de lyrics van het protestlied ‘Danser Encore’ al in verschillende Europese talen gedeeld.

Er zouden echter ook extreemrechtse groepen kunnen opdagen. De voorbije week zijn er verschillende online groepen ontstaan die de voortvluchtige militair Jürgen Conings willen steunen. Conings verdween tien dagen geleden met verschillende zware wapens uit het militair depot van Leopoldsburg. Er is sindsdien een grote zoekactie naar hem aan de gang, omdat hij al ernstige bedreigingen uitte ten opzichte van viroloog Marc Van Ranst en aankondigde dat hij “in het verzet” zou gaan en mogelijk nog steeds bewapend is.

Maar in de Telegram-chatgroep ‘Als 1 man achter Jürgen’ delen nu al 1.900 mensen steunboodschappen voor Conings. Zij opperen om zaterdag mee naar het Ter Kamerenbos te komen. “Brussel weet niet wat ze te wachten staat met ons allen”, zegt iemand in de groep (zie screenshot links). Een lid uit die groep bevestigt aan BRUZZ dat zij zich zaterdag willen aansluiten bij de manifestatie van Europeans United.

Verder is het afwachten of de actie nog andere relschoppers zal trekken. Bij eerdere manifestaties in het Ter Kamerenbos, namelijk de nepfestivals La Boum en La Boum 2, gooiden voetbalhooligans stenen en flessen naar de politie.

Is de betoging toegelaten?

De organisatoren van Europeans United zeggen via Facebook dat ze een toelating hebben voor hun manifestatie (zie screenshots), maar noch de lokale politie, noch Brussels burgemeester Philippe Close (PS) kunnen dit bevestigen. Zij willen voorlopig niet reageren bij BRUZZ. Aan BRUZZ verduidelijkt Meert dat “ze nog altijd in gesprek zijn met de politie”.

“De politie heeft mij telefonisch bevestigd dat ze de betoging zouden gedogen, maar ik zou graag een schriftelijke bevestiging krijgen”, zegt organisator Tom Meert. “Je mag nu officieel maar met 50 mensen betogen, maar dat is eigenlijk geen betoging. Volgens de grondwet mag het. Wij hebben de manifestatie meer dan twee maanden geleden aangevraagd.”

Een eerdere aanvraag voor een manifestatie op dezelfde dag in het Ter Kamerenbos is wel geweigerd. Die aanvraag kwam van het collectief L’Abîme, de organisatoren van La Boum 2. Via Facebook distantieerde L’Abîme zich eerder van de huidige manifestatie, maar in hun besloten Telegramgroep roepen ze wel op om naar het Ter Kamerenbos af te zakken (zie screenshot hieronder). Die groep telt 850 leden. Ze noemen het geen ‘La Boum 3’, maar nodigen zaterdag wel verschillende dj’s uit om te draaien op een internetradio.

De perfecte storm?

Zonder bevestiging van de politie, blijft de precieze opkomst van zaterdag onduidelijk. Wel zeker is dat verschillende actiegroepen actief bezig zijn met het regelen van vervoer en slaapplaatsen.

Om alles nog ingewikkelder te maken, is er zaterdag nog een andere grote manifestatie in het centrum van Brussel gepland. Vanaf 15 uur wil La Santé en Lutte betogen tegen de besparingen in de zorgsector.

Ze doen dat aan het Centraal Station. De betoging van La Santé en Lutte is onder meer georganiseerd door vakbonden, maar er kan een overlap plaatsvinden met de deelnemers die eerst naar het Ter Kamerenbos gaan. Enkele ouders, die om 12 uur gaan picknicken in het Ter Kamerenbos, willen nadien bijvoorbeeld aansluiten aan het Centraal Station, om dan eventueel terug te keren naar het bos (zie foto links).

“Wij verwachten dat de extreemlinkse elementen, die vorige keer bij La Boum aanwezig waren, nu eerder naar de betoging in het centrum zullen trekken. We hopen natuurlijk dat ze nergens gaan rellen. Wij zijn tegen geweld”, zegt Tom Meert van Europeans United.

Over de aanwezigheid uit extreemrechtse hoek, zegt hij: “Ik heb te weinig achtergrondinformatie over deze groepen. Wij hebben dat niet actief opgezocht, maar we kunnen natuurlijk niet uitsluiten dat mensen uit bepaalde onlinegroepen zich willen aansluiten bij onze betoging. Onze organisatie heeft geen mening over dit onderwerp, simpelweg omdat we er te weinig kennis van hebben.”

Het kabinet van burgemeester Philippe Close wil niet communiceren over de beslissing of het evenement zaterdag al dan niet zal doorgaan. De lokale politiezone wil dat ook niet, de federale politie verwijst weer door naar het lokale niveau. Ook staatsveiligheid wil niet reageren.

Herbekijk hieronder het studiogesprek met VUB-professor Ike Picone: