MIVB-rolluiken maken vier slachtoffers: toeval of dringen maatregelen zich op?

De voorbije maanden raakten al vier mensen klem in de rolluiken waarmee de MIVB zijn metrostations 's nachts afsluit. Bij het meest recente geval met fatale afloop. Wat is er aan de hand en moet de MIVB maatregelen nemen?

Op 3 juni meldde de Brusselse brandweer dat een man was overleden nadat hij met het bovenste deel van zijn romp klem was komen te zitten in een rolluik aan metrostation Rogier. Hoewel dit het eerste dodelijke geval was, is het opvallend dat in de voorbije weken verschillende vergelijkbare ongevallen het nieuws haalden.

Zo moesten de hulpdiensten amper drie dagen eerder nog uitrukken voor een man die gekneld zat met een been in een rolluik van het metrostation Hallepoort. Een week eerder zat iemand vast in het metrostation op het Sint-Gillisvoorplein en op 19 maart moest de brandweer een man bevrijden aan metrostation Naamsepoort.

1. Hoe raakten vier mensen klem in de rolluiken?

Een mogelijkheid is dat de mensen lagen te slapen tegen de rand van het hek en zo kwamen vast te zitten toen dit in de ochtend automatisch werd opgerold? MIVB-woordvoerster Cindy Arents schuift die piste echter van de baan. “Het gaat hier om mensen die de metrostations actief probeerden binnen te dringen. Dat blijkt uit het feit dat ze met hun hoofd en benen kwamen vast te zitten in de rolluiken.”

Over de reden waarom ze dit doen zegt de MIVB echter geen idee te hebben. Vier gevallen van mensen die klem komen te zitten in rolluiken op enkele maanden tijd, lijkt wat te veel om toeval te zijn, maar waarom proberen opeens dan zoveel mensen 's nachts binnen te dringen in een metrostation?

De brandweerdiensten die aanwezig waren bij de interventies zeggen er eveneens het raden naar te hebben. De winteropvang is intussen wel voorbij, maar langs de andere kant is het intussen ook niet zo koud meer dat je jezelf met je blote handen een weg gaat banen door een stalen rolluik. Ook de piste van diefstal lijkt om die reden onwaarschijnlijk.

2. Wie zijn de slachtoffers?

Een andere mogelijkheid is dat het om mensen onder invloed gaat die niet helemaal bij zinnen waren, maar enkel bij het voorval aan Sint-Gillisvoorplein kon de brandweer dat bevestigen. MIVB-woordvoerster Arents wijst er wel op dat er over het algemeen gewoon steeds meer daklozen en verslaafden in Brussel en in de metrostations rondlopen. “We merken dat meer en meer daklozen en mensen onder invloed proberen de stations binnen te komen”, klinkt het.

Het is een trend die Samusocial-woordvoerster Marie-Anne Robberecht bevestigt. “In 2022 hadden onze organisatie 19.200 ontmoetingen op straat, inclusief de metro’s, waar het in 2021 slechts om 10.627 ontmoetingen ging. Bovendien zijn de gemeenten waar we het vaakst interveneren Stad Brussel en Sint-Gillis.”

Ook Bram Van De Putte van vzw Diogenes zegt het gevoel te hebben dat het aantal mensen die op straat en in de metro's slapen, stijgt. “We kampten recent met verschillende crisissen zoals corona en de energiecrisis. Het metrostelsel blijft daarnaast ook een interessante plek voor onderdak, sociaal contact of om te bedelen en drugs te gebruiken.”

Dit jaar nog werd daarom het project SubLINK opgericht waarin onder meer Diogenes en Samusiocial de handen in elkaar slaan om oplossingen te vinden voor de grote hoeveelheden daklozen en personen met een verslavingsproblematiek op het MIVB-netwerk.

3. Moet de MIVB stappen ondernemen?

Blijft de vraag of de man aan Rogier dan het laatste rolluikslachtoffer zal zijn en of de MIVB dan geen bijkomende veiligheidsmaatregelen moet nemen? De vervoersmaatschappij lijkt dit alvast niet van plan en wijst erop dat de automatische rolluiken al jaren prima werken.

Volgens Arents is het overlijden van de man bovendien ook te wijten aan het feit dat hij zichzelf in het rolluik had geklemd en niet aan het systeem zelf. "Het rolluiksysteem stopte immers automatisch toen de man bovenkwam", klinkt het.

Het parket lijkt het eens met die lezing, aangezien het geen bijkomende opdrachten heeft gegeven. Toch wil dat nog niet zeggen dat de MIVB volledig vrijuit gaat.

“Slachtoffers kunnen nog altijd rechtstreeks bij de onderzoeksrechter een klacht met burgerlijke partijstelling indienen voor een strafrechterlijk onderzoek naar de vraag of de MIVB nalatigheid of fout kan worden verweten", aldus advocate Elise De puysseleyr van Intolaw advocaten. “Daarnaast kunnen slachtoffers zich steeds tot de burgerlijke rechter wenden indien zij menen dat de MIVB enige nalatigheid of fout kan worden verweten, of het een gebrekkige zaak betreft (waarbij de MIVB aansprakelijk kan worden gesteld voor schade veroorzaakt door zaken, in dit geval het rolluiksysteem)."

Zelfs als het slachtoffer onrechtmatig probeerde binnen te dringen in een metrostation, kan de MIVB nog steeds, minstens medeaansprakelijk worden gesteld omdat het systeem mogelijk gebrekkig was of de MIVB nalatig was.