Op stap in de Brabantwijk: 'Het is hier letterlijk Grand Theft Auto'

De wijken rond het Noordstation zijn op zijn zachtst gezegd al langer geanimeerd. Handelaars en inwoners vragen al maanden om meer aandacht voor hun wijk nadat de overlast door drugs en geweld is toegenomen. Zowel de burgemeester van Sint-Joost-ten-Node, Emir Kir (onafhankelijk), als die van Schaarbeek, Cécile Jodogne (DéFI), trokken aan de alarmbel en de politie reageerde met een grotere aanwezigheid in de wijk. Ook vrijdagavond was er een politieactie. Maar werpen die acties al hun vruchten af? BRUZZ zocht uit welk effect dit heeft op het veiligheidsgevoel.

De Brabantwijk en Noordwijk komen al geruime tijd in het nieuws als probleemwijken. Er was het schietincident midden september, waarna de burgemeesters van Sint-Joost-Ten-Noode en Schaarbeek aan de alarmbel trokken. Een maand later kondigde BNP Paribas Fortis aan zijn werknemers door lijfwachten te laten escorteren naar het Noordstation.

“Amalgaam aan problemen”

Volgens de burgemeester van Schaarbeek, Cécile Jodogne (DéFI), kampt de wijk met een amalgaam aan problemen: “Er worden drugs gedeald, er is prostitutie, er zijn daklozen en transmigranten, er is criminaliteit en vrouwen worden er lastiggevallen, en als gevolg van dat alles heerst er een onveiligheidsgevoel. Tel daarbij nog de vele werkzaamheden in de wijk, die ook bijdragen tot de algemene netheids- en mobiliteitsproblemen."

Dat de problemen meerduidig zijn, bevestigt ook Asif. Hij baat sinds 2010 een textielwinkel uit aan de splitsing van de Brabantstraat en de Aarschotstraat. “Laatst liep ik van de Aarschotstraat naar de Brabantstraat en iemand vroeg me direct of ik drugs wilde kopen. Zo openlijk gebeurt het hier. Je hebt jongens die hier ‘s nachts vanuit Parijs komen. Ze kopen dan pillen en rijden hier rond met hun wagens. Dat creëert dan nog eens verkeersproblemen.”

Ook de netheidsproblemen die Jodogne aanhaalt, zijn zichtbaar. Twee agenten patrouilleren. Een van hen schopt wat zwerfvuil aan de kant. Het is een algemeen beeld in de Brabantstraat. Vuilnisbakken puilen uit, zwerfvuil ligt her en der op straat. Wat verderop zijn de vitrines van een restaurant beschadigd en afgeplakt met tape. Het is de zaak van Anwar, die het vandalisme toeschrijft aan dronkaards. “Als we hen overdag weigeren te bedienen, komen ze ‘s nachts terug om mijn zaak te beschadigen.”

Handelaars verenigen zich

Handelaars nemen daarom het heft in eigen handen. Ze verenigen zich in een WhatsApp-groep of jagen ongewenste klanten weg. Zo ook Nourredine: “Iemand met een blik bier in zijn hand, komt er niet in bij mij. Families moeten hier rustig kunnen komen eten.” Ook Asif past die tactiek toe: “Als er iemand komt die er een beetje gevaarlijk uitziet, jagen we hen weg.” Hij neemt nog meer voorzorgsmaatregelen: “We zorgen ervoor dat we samen openen en sluiten met de winkels hiernaast. Wanneer er iets is, zijn er dan toch je buren om te helpen.”

Meer blauw op straat

De lokale politiezone Noord (Schaarbeek, Sint-Joost, Evere) doet intussen wat ze kan, zegt burgemeester Jodogne. "Ze heeft een actieplan opgesteld om sterk aanwezig te zijn in de wijk, met een versterking aan mankracht voor het lokale commissariaat.”

Audrey Dereymaeker van politiezone Noord laat weten dat er sinds maandag al vier operaties werden georganiseerd. “Ook dit weekend zijn we aanwezig in de wijk. Er zijn patrouilles die de coronamaatregelen in de horeca controleren, naast operaties gericht op verkeersveiligheid. Dat is meteen een manier om de politieaanwezigheid te verhogen. We doen wegversperringen en voeren controles in de wijk. ‘s Avonds en ‘s nachts patrouilleren we om toe te zien op het alcoholverbod dat geldt tussen 8 uur ‘s avonds en 8 uur ‘s morgens.”

Dereymaeker plakt geen termijn op de huidige politieacties. “Wat ons betreft blijven wij verdere acties voeren.”

De verhoogde politieaanwezigheid is merkbaar, zeggen handelaars en buurtbewoners. “Vroeger kregen we in het weekend veel mensen over de vloer die bestolen waren, maar sinds de politie meer aanwezig is, zijn er ook minder pickpockets,” weet een apotheker in de Brabantstraat. Ook Anwar is de politie dankbaar. “Er zijn meer agenten die patrouilleren in de wijk en dat heeft veel geholpen. De situatie is in de laatste zes maanden daardoor wel verbeterd.”

Vicieuze cirkel

Toch is dit niet voor iedereen voldoende. “Af en toe hebben we hier wel politieacties, maar dat is maar een dag of twee en daarna zie je opnieuw dezelfde mensen rondhangen,” zegt Asif. Het blijft onveilig. “Vanaf zes, zeven uur, van zodra het donker is, is het helemaal niet veilig om buiten te zijn. Je weet nooit wat je daar te wachten staat. Het is hier letterlijk het videospel Grand Theft Auto.”

Volgens Nourredine lossen de politieacties de grond van het probleem niet op. “Neem nu die geldautomaat in de Aarschotstraat. Wat denk je dat er gebeurt als iemand daar geld afhaalt? Dan nog te zwijgen van de pickpockets en diefstallen in de winkels. Zolang justitie en de Dienst Vreemdelingezaken niet ingrijpen, lossen de politieinterventies niets op. De politie pakt criminelen op, maakt vervolgens een PV, maar is dan genoodzaakt ze vrij te laten omdat de onderzoeksrechter ze niet aanhoudt. Het wordt hier erger en erger. Je zou hier eens na 19 uur moeten rondlopen!”

Politiewoordvoerster Audrey Dereymaeker erkent het probleem, maar zegt geen 24 uur op 24 aanwezig te kunnen zijn in de wijk. "Dat strookt overigens niet met onze visie op een democratische samenleving." Ze kijkt daarom naar de beleidsmakers om het probleem structureel aan te pakken.

"Het voelt hier onwennig”

Ook enkele West-Vlamingen die door de Brabantstraat kuieren, vinden het hier “onwennig”. “Als je richting het station loopt, voel je je niet op je gemak. Ik zou hier ‘s avonds niet alleen durven rondlopen.” “Daarnet kruisten we twee jonge gasten,” vervolgt Nico. "Ze draaiden zich meteen om en liepen achter ons . We zijn dan maar een café binnengewandeld om iets te drinken.”

Ons gesprek wordt onderbroken door een bedelende Roma-vrouw. Ze is geen onbekende voor Yasmina Zaki, die we spreken in café 'New Bureau'. Bedelaars zijn klein bier in vergelijking met de overlast die zij vooral ‘s nachts ondervindt.

Twee maanden geleden sprak BRUZZ al eens met Yasmina naar aanleiding van een schietpartij in de Aarschotstraat. Ze vertelde toen hoe ze werd aangevallen toen ze thuis was. “Ze gooiden een glazen fles naar mijn raam. Sindsdien heb ik een ijzeren stang achter mijn voordeur staan.”

Pepperspray voor ‘s nachts

Meerdere handelaars en bewoners klagen vooral de nachtelijke overlast aan. Sofia vertelt hoe ze de veiligheidssituatie zag verslechteren in de buurt van het café waar ze werkt. “Zeker als vrouw voel ik me hier niet veilig ‘s avonds.” De verhoogde politieaanwezigheid en de bewakingsagent die hier vanaf 1 uur ‘s nachts voor de deur staat, veranderen daar niets aan voor haar. Ze toont een flesje pepperspray. “Daarom loop ik hiermee over straat.”