Politiezones werken aan ontvangstbewijs na identiteitscontrole

In de politiezone Noord kunnen burgers straks wellicht een ontvangstbewijs vragen na een politiecontrole. Ook de zone West overweegt die stap. De maatregel moet etnisch profileren tegengaan. Brussels grootste politiezone doet niet mee. “We willen dat dit federaal wordt geregeld.”

Zorg voor een systeem dat alle identiteitscontroles registreert en objectiveert. En zorg ervoor dat burgers ook een ontvangstbewijs van een politiecontrole kunnen krijgen. Het is een van de vragen aan de politiezone Noord, in een motie die vorige week is gestemd in de gemeenteraad van Schaarbeek. De motie werd opgesteld samen met het politiekorps.

De vraag past in de strijd tegen etnisch profileren, die in een stroomversnelling raakte na een reeks aanbevelingen die het Brussels parlement dit najaar deed om de relatie tussen burger en politie te verbeteren. “Mensen die zeggen dat ze elke dag gecontroleerd worden, zullen dat dan bijvoorbeeld ook kunnen bewijzen aan de hand van zo’n attest,” zegt gemeenteraadslid Lucie Petre (Ecolo/Groen), initiatiefneemster achter de motie. “Maar natuurlijk is het evengoed de bedoeling dat agenten vermijden om overbodige identiteitscontroles uit te voeren.”

De vraag om een systematische registratie en ontvangstbewijs past in een breder pakket, waarin ook een test met bodycams zit, de deelname aan werkgroepen politie-jongeren en de oprichting van een bemiddelingsdienst binnen de politiezone, die conflicten tussen agenten en burgers kan ontmijnen. “Er horen ook informatiecampagnes voor agenten bij,” legt Petre uit. “Het heeft pas zin als iedereen het nut van het systeem ook beseft.”

In Evere en Sint-Joost, de twee kleinere gemeentes van de politiezone, werden eerder al gelijkaardige moties gestemd.

Federaal regelen

De gemeenten van de zone Noord zijn niet de enigen die aan de kar trekken. In Molenbeek liet burgemeester Catherine Moureax (PS), die ook voorzitster is van de politieraad, al weten dat ze de invoering van een ontvangstbewijs wil overwegen. Er is ondertussen ook al een werkgroep. De zone West heeft daarbij het voordeel dat het luik van de systematische registratie van controles vandaag al bestaat. “We bekijken nu of we daar nog een controlebewijs aan toevoegen”, vertelt woordvoerster Caroline Vervaet. De zone Zuid “streeft dan weer naar een systematische registratie”. Of er ook een ontvangstbewijs komt, is nog niet duidelijk.

De grootste politiezone van het land, de zone Brussel Hoofdstad Elsene, heeft vandaag nog geen systematische registratie van identiteitscontroles en overweegt vandaag ook niet om een ontvangstbewijs af te geven. “Het heeft niet zoveel zin als dat in sommige gemeenten wel en in anderen niet gebeurt,” zegt Maité Van Rampelbergh, woordvoerster van burgemeester Philippe Close. “Het is aan het federale niveau om een duidelijk kader te creëren.”

De zone Marlow (Oudergem, Ukkel, Watermaal-Bosvoorde) neemt ook een afwachtende houding af.

Meteen dreigt een situatie te ontstaan waarin Brusselaars in de ene straat wel een ontvangstbewijs van controle kunnen vragen en in de volgende niet. “Jammer en absurd,” vindt Brussels parlementslid Els Rochette (One.brussels-Vooruit), een van de initiatiefnemers van de eerder genoemde commissie in het Brussels parlement. “Eigenlijk is het aan gewestinstantie Brussel Veiligheid en Preventie om daar de zones op een lijn te krijgen, maar ik hoor dat de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene en de Brusselse burgemeester daar niet willen van weten.”

Controles registreren en daarvan een bewijsje afleveren is één zaak, het ook goed doen nog een andere. Dat ondervond professor criminologie Sofie De Kimpe (VUB), toen ze de systematische registratie in de politiezone Mechelen onderzocht. “De gegevens bleken zo onvolledig, dat ze niet bruikbaar waren voor het beleid. Agenten vulden niet altijd in, vermeldden soms niet waar gecontroleerd werd of gaven geen reden op. Een centrale registratie is een uitstekend idee, maar je moet de agenten ook motiveren om correct en volledig te registreren. En je hebt controle nodig op die registratie. De voorbeelden uit Schotland, Hongarije en Spanje tonen dat het dan wél oplevert.”