Rodeoraces zijn nachtmerrie voor buurtbewoners: 'Ze zeggen dat het hun straat is'

Versoepelingen, dat betekent niet alleen meer volk in de cafés. Ook rodeoracers op twee of vier wielen vierden de voorbije weken de teugels. Het gevolg: onveiligheid op straat, geluidsoverlast tot binnen en stress op het trottoir. “Zelfs mijn hond verstijft van die motoren.”

De Trooststraat in Schaarbeek, bij valavond. Een getunede witte Renault Clio komt voor de derde keer langsgereden. Niet overdreven snel, maar wel met nerveuze stuurbewegingen en snelle acceleraties zodra de auto over het verhoogde kruispunt met de Deschanellaan is gekropen. De kleine wagen produceert daarbij een behoorlijk geluidsvolume in de lange en brede woonstraat, die na het beveiligde kruispunt een prima racepiste biedt: een kaarsrecht traject naar beneden, zonder verdere obstakels.

Tussen twee passages van de Clio door schuift ook een Ford Mustang voorbij, die voetgangers ook bij staptempo al doet opkijken door het motorvolume. Het is maar een van de vele extravagante auto's die we deze avond in de straat en op de nabijgelegen Rogierlaan spotten. Maar het luidst van al zijn nog de zware scooters. Af en toe scheert er een langs, er kan zelfs een V-teken voor de fotograaf af. De uitlaat is van het merk Akrapovic en garandeert 'het diepe en rijke Akrapovic-geluid', lezen we later online. Ook drie straten verder kan de hele buurt nog meegenieten van dat diepe en rijke geluid.

“Straatracen? Interesseert ons niet.” De chauffeur van een sportieve Audi die we even verder op de hoek van Rogierlaan en Wijnheuvelenstraat aanspreken, is categoriek. “Maar de buurt trekt wel veel mensen van elders, die hier hun auto komen showen.” Het duo in de auto – twee jongemannen die pico bello zijn uitgedost – excuseert zich: het licht springt op groen.

De bestuurder van een grommende Mercedes V8 Kompressor – catalogusprijs circa 100.000 euro, vermogen rond de 500 pk – benadrukt dat hij evenmin koerst in de wijk. “Ik heb drie kinderen en met de verkeersdrempels gaat dit hier ook amper,” legt Murat uit. “Ik ga daarvoor naar Duitsland. Daar heb ik de auto ook gekocht voor een goede 40.000 euro, met een hoop korting.” Zijn verhaal herinnert aan een ander fenomeen. In Duitsland is het immers ook makkelijk om dure sportwagens te leasen voor een laag maandelijks bedrag.

Bijna-ongeluk

Wat voor veel jongemannen een favoriete avondbezigheid is, is voor buurtbewoners en -gebruikers een nachtmerrie. “Als ik hier op mijn stoel voor het restaurant zit, zie ik het ene bijna-ongeluk na het andere,” vertelt Mohammed (34), uitbater van Le New Rif, verderop in de Trooststraat.

Mohammed is begaan met zijn straat. Langs de restaurantgevel heeft hij overal planten en rond de straatboom op de hoek plaatste hij rozenstruiken. “Niet in de grond, want dat mag niet van de gemeente Schaarbeek! Als ze je op zo'n overtreding kunnen betrappen, zijn ze er als de kippen bij. Maar als ik naar de gemeente schrijf om verkeersdrempels te vragen op dit kruispunt, krijg ik zelfs geen antwoord. Drie keer deed ik dat, met foto's en een schets van de gevaren, niet een keer een antwoord!”

Hogerop in de straat kan ook Kadri Soova meespreken over de straat­racers. “Vooral op warme dagen vanaf 21 uur is het een pest,” vertelt de Estse, die ook actief is bij 1030/0, het Schaarbeekse burgercollectief voor verkeersveiligheid. “Er gebeuren zware ongevallen, dat zie je bijvoorbeeld aan de schade die er 's morgens vaak is. De auto van een kennis werd zo op het trottoir gekatapulteerd en is perte totale. En het ergst zijn misschien nog wel de motorrijders, die rijden zo snel dat de politie ook geen enkele kans heeft om ze in te halen.”

Behalve het reële gevaar merkt Kadri ook de stress die agressief rijgedrag veroorzaakt. “We zijn vandaag gaan fietsen en toen ik Schaarbeek weer binnenreed, voelde ik mijn hart al sneller kloppen, zelfs zonder dat er geracet werd. Op andere momenten voelt het dan weer alsof ik met mijn lijf mijn kinderen moet beschermen op het zebrapad. De auto's moeten daar niet eens té snel voor rijden, snel optrekken en abrupt remmen is al genoeg om je onveilig te voelen. En lawaai is ook agressie.”

Dat er vaak te snel gereden wordt, is niet enkel buikgevoel van de wijkbewoonster. De cijfers van het telraam aan hun huis staven het ook. De meeste bestuurders houden zich aan de 30 km/u in de straat en een goede tien procent rijdt een beetje te snel, maar elke dag rijdt ook twee procent van de chauffeurs meer dan 70 km/uur voor de deur. “Dat lijkt weinig, maar het gaat wel om veertig voertuigen per dag,” zegt Kadri's echtgenoot Jan Vleugels.

Boys will be boys

Op de achtergrond voelt Kadri hoe ook een genderaspect speelt. “Het zijn jonge mannen die zichzelf de openbare ruimte toe-eigenen tegenover vrouwen en kinderen. Bij een bepaald soort mannen zit het ook echt heel diep dat zoiets normaal is. En ook de politie is vooral een mannenbastion. We hebben het gevoel dat er daar weinig wordt opgetreden en vooral een 'Boys will be boys' houding heerst.”
Sommige van die boys vinden hun ritten door de wijk zo boeiend, dat ze ze zelfs filmen en online plaatsen. Een zekere Abdilkadir uit Istanbul filmt zo hoe hij door de buurt van Kadri racet, met luide oriëntaalse muziek en snelheden tot boven de 80 km/uur waar 30 de norm is. Als we hem een berichtje sturen, is zijn Facebookprofiel plots niet meer toegankelijk.

De wijk rond de Rogierlaan is niet de enige wijk waar gemotoriseerde macho's heersen. Onlangs waren er echte bijeenkomsten van autotuners – ook van buiten Brussel – én lokale autofreaks aan het Atomium, tot de politie ingreep en de plek afsloot. En ook op de nabijgelegen Houba De Strooperlaan wordt al eens geracet, net als op de brede lanen met weinig verkeer in Anderlecht. Maar de wijk rond de Rogierlaan is toch een echte hotspot.

Dat de politie niet ingrijpt, ontkent de woordvoerster van de zone Noord, dat er een probleem is met het rijgedrag in de zone ontkent ze niet. “In het voorjaar deelden we maandelijks ruim vierduizend boetes uit voor onaangepast rijden,” vertelt Audrey De Reymaeker. “Dat zijn er veel, maar minder dan vorig jaar. We zien dat ook bij de radarcontroles: sinds de invoering van de algemene zone 30 is de snelheid én het aantal overtredingen gedaald.”

De woordvoerster wijst er verder op dat de zone auto's van wegpiraten geregeld bestuurlijk in beslag neemt. “In 2019 waren dat er 9, in 2020 al 26, meestal van mensen van buiten onze zone.” Of zo'n inbeslagname – waarbij de auto na vijf werkdagen al weer wordt vrijgeven – eigenlijk wel effect heeft? “Er komen nog een forse boete, takel- en garagekosten bij.”

De politie staat ook niet alleen in de strijd tegen rodeoracers, benadrukt de woordvoerster. “Ook de circulatieplannen van de gemeente helpen om zulke chauffeurs uit de woonwijken te houden, net als de vele Berlijnse kussens (een Berlijns kussen of Berlijnse mat is een snelheidsremmende verkeersmaatregel van kunststof of beton, red.) die er zijn bijgekomen.”

Motorplaag

De hoek van de Itterbeekselaan en de Mededingingstraat in Anderlecht, rond 21 uur. Het kruispunt van de twee net genoemde straten moet u eigenlijk gezien hebben om het te geloven. Terwijl we zelf op een trottoir van amper een meter breed staan, strekt zich een oceaan van asfalt voor ons uit, met amper één wegmarkering. Auto's en motorfietsen zijn hier koning, zoveel is duidelijk. En ze gedragen zich er ook naar.

De 65-jarige Monique is een van de enige voetgangers die we het kruispunt zien oversteken. “Hier wordt vaak agressief gereden, in die mate dat ik soms twijfel of ik wel zal oversteken,” vertelt de lerares op rust. “De motorfietsen jagen het meeste schrik aan. Ik lette er vandaag nog op dat mijn hond gewoon verstijfde en een gevaarpositie innam toen er weer een luid optrok.”

Dat motorrijders – inclusief zware scooterchauffeurs – een probleem zijn in de zone, bevestigt ook de woordvoerster. “Mijn collega's vertellen me dat die overlast groter is geworden. Het gaat daarbij onder meer om crossmotoren zonder nummerplaat, waardoor we ze moeilijk kunnen flitsen of identificeren. We proberen het dan via camerabeelden of getuigenissen. Er op dat moment achteraan gaan, vermijden we. Agenten riskeren dan in een tunnelvisie terecht te komen, waarbij ze zichzelf en andere weggebruikers in gevaar brengen. Iedereen weet wat er met Adil is gebeurd (de jongeman stierf na een aanrijding met een politiewagen, terwijl hij door een andere patrouille werd achtervolgd, red.).”

Geluidsflitspaal

De motorfiets blijkt tout court ook in opmars in Brussel. De voorbije vijftien jaar groeide het aantal voertuigen met 62 procent in het gewest, dat is heel wat meer dan de 42 procent groei in Vlaanderen in diezelfde periode. Ondanks die groei bleef het aantal motorbestuurders dat gewond raakte bij een ongeval wel constant. Jaarlijks schommelde het rond de vijfhonderd.

Terwijl het aantal motorfietsen steeg en de zware scooter in dat segment aan belang won, bleef de motor lange tijd een blinde vlek bij het beleid, vindt professor Johan De Mol van het centrum voor duurzame mobiliteit (UGent). “Je kan de voertuigen zelf aanpakken of het gedrag van de bestuurders. Voor dat eerste komt er nu eindelijk na veel protest een technische keuring voor motorfietsen, daar zou je bijvoorbeeld kunnen optreden tegen geluidsoverlast.”

In Frankrijk wordt momenteel al een geluidsflitspaal getest, die voertuigen – vaak motorfietsen – automatisch beboet als ze te luid zijn. “Dat zou ook hier kunnen door onze ANPR-camera's bijvoorbeeld van een microfoon te voorzien,” zegt De Mol.

De professor gelooft verder ook in betere opleiding en sensibilisering om rodeorijders aan te pakken. “De rijopleidingen zouden op dat vlak beter moeten, al is het de vraag of je dat soort stoerdoenerij daarmee zal verhinderen. Vaak gaat het om kleine en bekende groepen in de wijk, die een groot deel van de overlast veroorzaken. Ze direct aanspreken op hun gedrag en de gevolgen is misschien nog het efficiëntst.”

Net dat probeerde Kadri al in haar eigen wijk. “Dat waren buurtjongens van een jaar of achttien-twintig. 'We kunnen heel goed rijden hoor, madame,' antwoordden ze. 'We doen het alleen 's avonds als er weinig volk op straat is. En het is onze straat.'”