Twee weken mondmaskerplicht en nog geen daling in aantal besmettingen: 'Toch hoopvol'

Na twee weken mondmaskerplicht in het hele Gewest gaan de besmettingscijfers nog altijd niet afdoende omlaag. Met gemiddeld 130 besmettingen per dag blijven we boven de alarmdrempel hangen. Toch vragen experts niet direct om extra maatregelen. “We moeten beter uitleggen waarom we het doen. Het is niet stoer om geen mondmasker te dragen.”

We zitten al twee weken met een jeukende neus. En als het warm is, ook een zwetende kin. Toch zijn de verplichte mondmaskers nog lang niet af te schrijven, zeggen experts, want na twee weken zijn de Brusselaars er qua besmettingscijfers nauwelijks beter aan toe dan voorheen. Momenteel worden gemiddeld 130 besmettingen per dag vastgesteld in het hele Gewest. Op weekniveau zijn dat er 11 procent meer dan een week eerder. Volgens VUB-professor huisartsgeneeskunde Dirk Devroey, die de Brusselse besmettingscijfers zelf registreert op de website coronafacts.be, neemt de snelheid van de stijging wel af. “We bereiken sinds enkele dagen een plateau. De cijfers zijn gestagneerd, maar nog niet aan het dalen”, zegt Devroey. “Dat stemt me hoopvol, want als we het patroon van Antwerpen volgen, zou dat betekenen dat de curves vanaf volgende week wel zullen beginnen afbuigen.”

In Antwerpen trof men eind juli wel een pak strengere maatregelen, met de avondklok op kop en vooral veel controles op het dragen van mondmaskers. “Meer handhaving is nodig, maar het gaat ook absoluut om meer sensibilisering”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt) over de Brusselse situatie. “Het is nog niet allemaal doorgerekend, maar het ziet ernaar uit dat de mondmaskerplicht wel degelijk effect heeft. De stijging van het aantal besmettingen is in Brussel is vertraagd ten opzichte van twee weken geleden."

In dat opzicht zien de experts de mondmaskerplicht als iets waar we beter aan wennen, want het zal nog een tijdje duren. “Maskers zijn een veel minder ingrijpende maatregel dan wat de vele discussies soms doen vermoeden”, zegt epidemiologe Anne-Mieke Vandamme (KU Leuven). “Het gaat simpelweg om het kweken van een gewoonte en je kan er een redelijk normaal leven mee leiden. Als je weet dat je daarvoor geen totale lockdown in de plaats krijgt, denk ik dat het mogelijk moet zijn om veel mensen ertoe te overtuigen.”

Doelgericht

Voorlopig lijken negen op de tien Brusselaars wel overtuigd van het belang van mondmaskers, al hangen ze soms nog kriskras over of onder het gezicht. Not cool, vindt VUB-professor Devroey. “Het is niet stoer om geen mondmasker te dragen. Ik zou dus een tandje bijsteken in de communicatie en inzetten op goede bewustmaking over de gevaren van Covid-19.”

De Brusselse regering zet dat tandje-bij voorlopig niet op de agenda. Zowel minister-president Rudi Vervoort (PS) als minister van Gezondheid Alain Maron (Ecolo) hebben woensdag in het parlement gezegd geen extra maatregelen te zullen invoeren, ondanks kritiek van de oppositiepartijen. Vervoort was donderdag niet meer bereikbaar voor een bijkomende reactie.

"Wie nu niet streng optreedt, heeft eigenlijk geen beleid voor de winter voor ogen", zegt biostatisticus Molenberghs. "Omgekeerd kan je door een strenger optreden mildere wintermaanden tegemoet gaan. Dat moet je de mensen beter uitleggen. De vraag is telkens welk doel we voor ogen hebben. Als we beslissen om de besmettingen te laten zakken tot onder de 50 per 100.000 inwoners, kan je veel duidelijker communiceren hoelang we ons best nog moeten doen. Zo’n doelstelling ontbreekt momenteel."

Molenberghs zegt dat we met een laag, constant besmettingscijfer van onder de 50 gevallen per 100.000 inwoners “relatief normaal kunnen leven”, mits genoeg testcapaciteit en goede contactopsporing. “We vragen heel veel van de bevolking en iedereen is moe. Het minste dat je kan doen als overheid is zorgen dat die contactopsporing op punt staat”, aldus de Hasseltse biostatisticus.

De Brusselse gemeenten werken stapsgewijs wél aan extra sensibilisering. Zo zal de gemeente Schaarbeek nu extra inzetten op het belang van testen voor wie terugkeert uit vakantie, zeker uit een rode zone. “Op onze website is alle informatie sinds een week duidelijk verzameld en dat doen we ook via sociale media”, zegt burgemeester Cécile Jodogne (Défi). “We hebben informatiepanelen geplaatst in de hal van het gemeentehuis en we werken aan communicatiepakketten voor brugfiguren uit verschillende gemeenschappen.”

Affiches

In de pakketten zullen affiches en flyers zitten die brugfiguren uit bijvoorbeeld sportclubs, handelsverenigingen, moskeeën, scholen en medische centra kunnen verspreiden onder hun leden of bezoekers. De gemeente Schaarbeek werkt bovendien samen met de radio- en televisiestations van verschillende culturele gemeenschappen, zoals Arabel en Sky TV, om de informatie tot in de huiskamers te brengen.

Het is een aanpak die de experts zelf aanraden. “Je zou straathoekwerkers bij wijze van spreke als Covid-ambassadeurs in de wijken moeten sturen om mensen te informeren over het belang van mondmaskers”, zegt Dirk Devroey. “Zo doe je aan patient empowerment: je legt de macht weer bij de burgers door hen te informeren over het gevaar van besmettingen in de eigen familiekring. Je kan niet alles verwachten van mondmaskers alleen.”

Volgens epidemiologe Vandamme moet die informatie voldoende hoopgevend zijn. “Nu is de communicatie veel te verbiedend van toon. Je zou de maatregelen moeten verkopen als kansen”, zegt ze. “Bijvoorbeeld, als we allemaal samen een masker dragen, afstand houden en onze handen wassen, dan kunnen we andere maatregelen loslaten.”

Vandamme vraagt de overheid en de pers om beter te supporteren. “De Brusselaars zijn goed bezig als we zien dat 90 procent van de mensen een mondmasker draagt waar nodig”, vindt Van Damme. “Zeg dan: ‘We zouden graag hebben dat het 95 procent wordt, dus nog even doorzetten’. Je zou ook een wedstrijd kunnen organiseren om het ontwerp van de maskers comfortabeler te maken. Zo moedig je hen aan om voort te doen.”

Testen, tracen, isoleren

Een duidelijke doelstelling, genoeg informatie en dus ook genoeg applaus voor alle burgers die hun best doen: dat zijn de adviezen van de experts. “En natuurlijk moet je extra testen in bepaalde buurten”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs. “Zorg dat de mensen die getest worden, ook zeker en vast afgezonderd blijven. Telkens met de boodschap: als we dit nu doen, kunnen we nadien een normaal leven leiden en kunnen we de oudere bevolking beschermen.”

In Schaarbeek maken ze alvast werk van extra testcapaciteit, indien die nodig zou zijn voor de teruggekeerde reizigers. “We bespreken momenteel met het Paul Brienziekenhuis of zij de openingsuren van hun testcentrum kunnen uitbreiden naar de weekends”, zegt Jodogne. Daar krijgt de gemeente dit weekend uitsluitsel over. “Verder hebben we voldoende testcapaciteit via onze wijkgezondheidscentra. Mocht het nodig zijn, kunnen we nog twee lokalen van de gemeente vrijmaken voor extra tests.”

Eerder deze week kondigde de gemeente Sint-Joost al aan een bijkomend testcentrum te openen voor de eigen inwoners. Ook in Molenbeek zal de testcapaciteit worden uitgebreid, zegt woordvoerder Rachid Barghouti van burgemeester Cathérine Moureaux (PS) donderdag aan BRUZZ. Vanuit Brussel-Stad komen er nog geen bijkomende maatregelen, laat het kabinet van burgemeester Philippe Close (PS) weten.