Armoede en niet etnische achtergrond nefast voor gezondheid baby's

Vier baby's op tien worden geboren onder de armoedegrens. De hoge kinderarmoede in Brussel heeft een negatieve invloed op de gezondheid van pasgeboren baby's in Brussel. Een nieuwe studie toont immers een kwalijke invloed op geboortegewicht en kindsterfte aan. Vaak gaat het om baby's met een migratieachtergrond, maar tegelijk zijn er in migrantenfamilies vaak factoren die de gezondheid van hun pasgeborenen net ten goede komen, en dat ondanks de penibele leefomstandigheden.

Dat blijkt uit een onderzoek van de ULB naar de perinatale gezondheid.

De studie begint met sprekende cijfers over het aantal kinderen dat in Brussel in armoede wordt geboren: bij 41,5 procent van de Brusselse geboortes heeft het gezin een inkomen onder de armoedegrens. Iets meer dan een kwart van de gezinnen verdiept zelfs in diepe armoede terwijl het kind geboren wordt. Brussel telt verder meer eenoudergezinnen en meer moeders met een laag opleidingsniveau (lees verder onder de grafiek).

Bovendien zorgt de geboorte doorgaans voor een verslechtering van de sociaal-economische toestand: “Het percentage werkzoekende moeders en moeders die afhangen van OCMW-steun gaat van 17,9 procent voor de zwangerschap naar 22,4 procent na de geboorte”, klinkt het in de studie.

Niet-Europees: risico op armoede maal drie
In veel gevallen hebben de moeders een niet-Belgische nationaliteit of afkomst: driekwart van de moeders die in Brussel bevallen hebben immers een migratieachtergrond. 38,8 procent heeft een vreemde nationaliteit, en 36,2 procent is wel Belg, van vreemde origine. “Een moeder die uit een niet-Europees land afkomstig verhoogt het risico op armoede maal drie”, aldus de studie.

Die armoede heeft ook gevolgen voor gezondheid van het pasgeboren kind. Daarom keek de studie naar het aantal kinderen dat geboren wordt met een laag geboortegewicht (onder de 2,5 kilogram), en naar de kindsterfte tussen de 22^ste week van de zwangerschap en de zevende dag na de geboorte.

Zoals verwacht hebben sociaal-economische factoren een duidelijke impact op de perinatale gezondheid: omwille van de armoede lopen kinderen van gemigreerde moeders een groter risico op een vroegtijdig overlijden, al vermindert het effect gevoelig wanneer de moeders de Belgische nationaliteit verkrijgen.

Migratieachtergrond, een afzwakkende factor
Enigszins verrassend is dat de migratieachtergrond net een afzwakkende factor is: uit de studie blijkt immers dat kinderen van moeders van vreemde afkomst bij vergelijkbare socio-economische omstandigheden net een lager risico hebben op een lager geboortegewicht dan moeders van Belgische afkomst. De kans op een kind met een laag geboortegewicht ligt de helft lager bij moeders van Maghrebijnse afkomst. Alleen bij moeders van Subsaharische origine is het risico op een laag geboortegewicht iets hoger (lees verder onder de grafiek).

“Factoren die verbonden zijn met de culturen van vreemde afkomst lijken een beschermende rol te spelen”, klinkt het als verklaring in de studie. “Het kan aan om levensgewoontes, zoals de voeding of het tabaksgebruik tijdens de zwangerschap. Andere cultureel bepaald factoren, zoals de rol van de familie, kunnen de werklast, de stress en de ongerustheid verminderen.” Al is daar volgens de onderzoekers meer kwalitatief onderzoek voor nodig.

Samengevat blijkt vooral armoede een beslissende factor te zijn voor de gezondheid van een pasgeborene. De invloed van migratieachtergrond op de gezondheid lijkt helemaal terug te brengen tot het verschil in inkomen. De etnische achtergrond zelf blijkt niet nefast voor de perinatale gezondheid, en blijkt soms zelfs een positief effect te hebben. “In de maatschappelijk meest kansarme groepen zijn de kinderen van Belgische afkomst het meest kwetsbaar wat hun perinatale gezondheid betreft”, vat de studie samen.

Volgens de onderzoekers kan de gezondheid van baby's met een migratieachtergrond dus bevorderd worden door de armoede in het gezin aan te pakken. Ze pleiten voor gerichte maatregelen om de toegang van mensen van vreemde origine tot diensten en werk te verbeteren. "Dat is belangrijker dan een aanpak die zich focust op etnische origine", klinkt het.