Biodiversiteitsexpert over de vele ratten in Brussel: ‘Het ligt vooral aan onszelf’

Er lijken dezer dagen meer ratten rond te zwerven in de Brusselse straten. Lijken, want cijfers over de rattenpopulatie zijn er niet. Biodiversiteitsexpert Olivier Beck noemt de perceptie een jaarlijks terugkerende trend en raadt aan om vooral op een verstandige manier om te gaan met voeding. "Enkel gif gaan leggen is een bijzonder slecht idee. De mens moet vooral naar zijn eigen gedrag kijken."

Brusselaar Robert Van Donge filmde dinsdag verschillende ratten die in de Anspachlaan uit bloembakken kruipen en aan vuilzakken snuffelen. Het zijn geen onbekende taferelen in Brussel.

Biodiversiteitsexpert van Leefmilieu Brussel Olivier Beck ontving de voorbije weken wel meer vragen over de aanwezigheid van ratten in de Brusselse gemeenten, en dat verwondert hem niet.

“De dagen lengen en mensen brengen meer tijd buiten door. Hoewel het weer niet schitterend is, zijn dat wel de typische elementen die er jaarlijks voor zorgen dat ratten meer opgemerkt worden”, aldus Beck.

Oranje zak

Daarnaast zijn ratten ook gewoonweg erg flexibel, klinkt het. “Ze duiken gemakkelijk op allerlei plaatsen op en houden er een erg opportunistische levenswijze op na.”

Dat uit zich vooral in voeding. Ratten weten hoe ze aan hun vitaminen moeten komen. “Ze reageren snel op slecht beheerd afval of compost. Er is altijd een link tussen de aanwezigheid van ratten en het voedsel dat ze (on)bewust aangeboden krijgen”, zegt Beck.

Op een verstandige manier omgaan met voeding en etensresten in de openbare ruimte is daarom de boodschap. Vanaf 15 mei mogen Brusselaars hun etensresten niet meer in de witte zak stoppen, maar moeten die in de oranje zak.

“Je mag niet zomaar alle etensresten in de oranje zak gooien, enkel plantaardig materiaal. En in onze parken is er bovendien niet zonder reden een verbod op voederen van dieren. Er wordt daar vaak mee overdreven, waardoor ratten hun slag kunnen slaan – en ze dus zichtbaarder worden.”

Dierenleed beperken

Ondertussen proberen teams van Leefmilieu Brussel waar rattenhaarden opduiken een evenwicht te vinden tussen verdelgen en beschermen.

“Gif leggen is maar een tijdelijke oplossing. Er zijn ook nog veel vraagtekens rond te plaatsen. Daarom onderzoeken we momenteel welke gifstoffen het efficiëntst zijn, maar tegelijkertijd het ‘diervriendelijkst’ mogelijk. Een moeilijke oefening, want dierenleed willen we zoveel mogelijk beperken”, aldus Beck.

Enkel gif leggen in de hoop snel korte metten te maken met de knaagdiertjes, is een slecht idee.

“Je weet dan niet of de ratten effectief verdwenen zijn of zich gewoon tijdelijk ondergronds schuilhouden. Tegelijkertijd verhoogt het risico op secundaire intoxicatie, wanneer bijvoorbeeld een slechtvalk die een vergiftigde rat opeet zelf slachtoffer wordt. Dat willen we absoluut vermijden.”

Survival of the fittest

Niet alleen de lente zorgt bovendien traditioneel voor meer ratten in het gezichtsveld, maar ook de vele druppels van de voorbije dagen en weken.

“Als het veel regent, kunnen riolen vollopen en lopen ratten meer risico op verdrinking. Je mag niet vergeten dat een rat een zoogdier is met longen. Het zijn de snelste en slimste ratten die we dan bovengronds zien, de exemplaren die de uitwegen kennen: survival of the fittest.”

Hoeveel ratten boven- en ondergronds leven in de stad, is niet bekend. De legende dat er voor elke Brusselaar zeker twee ratten zouden ronddolen, klopt volgens Beck alvast niet. Wat wel klopt, is dat ratten in principe onuitroeibaar zijn.

“Ze zullen er altijd zijn. Ratten hebben zich altijd weten aanpassen aan de stedelijke omgeving waarin ze leven en ze zullen dat blijven doen. De kern is bestaande populaties onder controle leren houden. En daarin dragen wij zelf de grootste verantwoordelijkheid.”