Brusselse soundtrack voor docu over groenetruidrager Girmay: 'Niet te sentimenteel'

Lander Gyselinck, een gevierd percussionist en muziekmaker uit Brussel, waagde zich vorige zomer aan een nieuw project: de muziek componeren voor de documentaire This is my moment over wielerwonder Biniam Girmay. Girmay is momenteel drager van de groene trui in de Tour de France en won al twee etappes. We spraken Gyselinck over het project in de aanloop naar de elfde etappe van de Tour.

In het voorjaar ging een bijzondere documentaire in première op het filmfestival Docville in Leuven. This is my moment vertelt het verhaal van wielerrevelatie Biniam ‘Bini’ Girmay uit het Oost-Afrikaanse land Eritrea. Een toptalent met een droom: meerijden in de Tour de France.

Dat die droom ook werkelijkheid is geworden, maakt de docu een paar maanden later alleen maar relevanter. Girmay rijdt momenteel in de Tour rond in de groene trui: hij staat aan de leiding in het puntenklassement voor sprinters.

De Belgische documentairemaker Lieven Corthouts geloofde al van in het begin in Girmay. Hij volgde hem zeven jaar lang op zijn weg naar de top. En bij een bijzondere documentaire hoort ook een bijzondere soundtrack, moet Corthouts gedacht hebben. Daarvoor kon hij terecht bij een ander toptalent, de ingeweken Brusselse percussionist Lander Gyselinck, die - een van zijn vele projecten - onder de naam Hihats In Trees akoestische ritmische muziek maakt.

BRUZZ sprak hem net voor Girmay aan de elfde etappe begon.

Hoe heb je de maanden sinds de film in de zalen is gekomen beleefd, heb je veel reacties gekregen?
Lander Gyselinck: Ik heb al heel lovende reacties op de film gehoord, het is dan ook een heel mooie documentaire geworden. Dat komt vooral door het sterke verhaal en de bijzondere levensloop van Bini. Je ziet goed welke opofferingen hij moet brengen om het te maken als atleet.

Ik heb persoonlijk enorm veel bewondering voor Biniam, hij is terecht de nationale held van Eritrea. Maar hij schrijft ook gewoon wielergeschiedenis, want laten we niet vergeten dat het een zeer witte, Europese sport is. Als Afrikaanse en zwarte wielrenner is het een ongezien lange en harde weg om in het profwielrennen in Europa te geraken en al zeker om er in door te breken.

Een Evenepoel of Van Aert, twee uitzonderlijke wielrenners waar ik trouwens grote fan van ben, hebben nu eenmaal veel meer privileges, doordat ze Europeaan zijn en betere middelen hadden in hun training tot topatleet. Daarom is Biniams prestatie écht uitzonderlijk en ik hoop dat dit een precedent is voor andere Afrikaanse atleten om gemakkelijker toegang te krijgen. Zijn verhaal is bijzonder en daar hoort ook een bijzondere soundtrack bij.

Hoe is filmmaker Lieven Corthouts bij jou terechtgekomen?
Gyselinck: Ik heb het project al van in het prille begin kunnen volgen. Via een gemeenschappelijke vriend, Grégoire Verbeke, die het fantastische camera- en fotografiewerk doet voor de documentaire, heb ik Lieven leren kennen, die in volle overgave de jonge Biniam overal op de voet volgde. Ik hoorde dus al veel straffe verhalen over dit project, maar aanvankelijk was ik er niet bij betrokken.

Op een gegeven moment polste Lieven of ik misschien die filmscore wou verzorgen. Samen met Grégoire en Lieven hebben we bij mij thuis in Brussel een avond lang naar mijn werk geluisterd, ook veel nog niet gepubliceerd werk… en Lieven was meteen geïntrigeerd.

Het was voor mij de eerste keer dat ik een volledige film van muziek mocht voorzien. Ik was dan ook erg vereerd dat Lieven voor mijn sound koos, want die is niet zo toegankelijk. Het is geen doorsnee filmmuziek, mijn werk onder de naam Hihats In Trees is experimenteel en vooruitstrevend. Maar dat vond Lieven net een pluspunt.

Hoe ben je te werk gegaan?
Gyselinck: Ik heb voor de film zowel eerder uitgebrachte muziek, tracks waar ik al aan bezig was en volledig nieuw werk gecombineerd. Ik wou dat het conceptueel allemaal uit dezelfde sonische wereld kwam, en ging dus niet zoaar mengen met muziek van een ander project, dat zou de sfeer van de film te veel breken. Voor Hihats in Trees was ik bijvoorbeeld al bezig met de track ‘CAIRO’, die paste volgens mij zeer goed in de docu en die heb ik er dan ook in verwerkt.

Lieven heeft me ook ‘carte blanche’ gegeven, dat waardeer ik echt. Hij was helemaal mee met het idee om de film onder te dompelen in één muzikale wereld, ik kreeg van hem volledige ‘poëtische vrijheid’. Dat heeft me ook geholpen om mee het verhaal te brengen.

Hoe lang heb je aan dit project gewerkt?
Gyselinck: Ik was al van in het begin mee, en de eerste vraag om de muziek te verzorgen kwam dan zo'n drie jaar geleden. Uiteindelijk heb ik ongeveer een half jaar non-stop gesleuteld aan de soundtrack, dat is voor mijn doen erg snel. Aan één track ben ik gerust één tot twee maanden bezig, aan 'CAIRO' heb ik zelfs zes maanden gesleuteld, dus dan is zes tot acht maanden voor een volledige filmscore erg weinig tijd.

Toen de deadline voor de docu naderde moest nog enorm veel op korte tijd gebeuren, wat wel vaker voorkomt bij zo'n film. Wanneer scènes nog niet af waren moest ik me dan maar baseren op stukken van de montage en me vooral laten inspireren door de verhalen die ik al kende van Lieven en Grégoire.

Heb je je stijl en manier van werken moeten aanpassen voor het maken van de soundtrack?
Gyselinck: Technisch was het wel een uitdaging. Film is duidelijk een ander medium dan een muziekalbum of een liveconcert. Wanneer ik normaal gezien muziek maak, dan is dat bedoeld als een totaalbeleving die de luisteraar volledig moet meenemen. Maar bij een documentaire werkt dat anders.

Als percussionist was het weergeven van ingetogen momenten, van de melancholie die ook in de documentaire zit, mijn persoonlijke uitdaging. Bijvoorbeeld bij scènes waarin je de afstand ziet die er is met zijn vrouw, een van de vele opofferingen die hij moet maken voor zijn wielercarrière, was het niet gemakkelijk om de juiste sfeer te zetten, om de diepgang te vatten die in de film zit. Daarvoor moest ik mijn aanpak wijzigen.

Daarvoor maakte ik gebruik van nieuwe elementen, die voorheen niet in de wereld van Hihats In Trees zat. Bijvoorbeeld een oude citer, een soort van tafelharp, die ik vond en gebruikte voor melodieën en kleur.

Een ander voorbeeld zijn scènes die al erg druk zijn qua beeld, dan krijgt de kijker zo veel informatie binnen dat ik eerder elementen heb weggehaald uit mijn composities om het publiek niet te overdonderen. Bovendien wou ik ook mijn eigen stijl zeker behouden. Ik maak nu eenmaal muziek met veel ritme als drummer. Ik hou van melancholie en lyriek, maar het mocht voor mij nooit te sentimenteel of pathetisch worden qua sound. Dat was de uitdaging, maar die ging ik graag aan.

Girmay lijkt wielergeschiedenis te schrijven, heb je zelf iets met wielrennen?
Gyselinck: Ik spring zelf heel graag op de fiets, maar de professionele sport volg ik niet echt meer, daar heb ik gewoon de tijd niet voor. De fietspassie zit wel in de familie, ik ben bijvoorbeeld net terug van een fietstocht van twee weken naar Rome. 1800 km alleen op de fiets, dan moet je wel gepassioneerd zijn door fietsen.

Nu Bini meedoet aan de Ronde van Frankrijk probeer ik terug een beetje mee te zijn. Door deze film en veel te luisteren naar Lieven en Grégoire ben ik ook veel beter op de hoogte van wat er allemaal speelt bij zo’n wedstrijd. Ik heb Bini zelf een keer ontmoet, we zijn toen samen Ethiopisch gaan eten hier in Brussel. Dat was heel tof.

Wil je nog muziek maken voor films?
Gyselinck: Ik heb dit project heel graag gedaan en sta zeker open voor een volgende film. Ik krijg af en toe de vraag, maar meestal komt dat niet uit door mijn drukke agenda.

De passie die Biniam heeft voor het wielrennen die je in deze film echt duidelijk ziet, is ook sterk aanwezig bij het team dat zo hard gewerkt heeft aan deze docu. Het doorzettingsvermogen van regisseur Lieven, die zeven jaar lang een jonge wielrenner heeft gevolgd, dat toont toch zijn enorme passie en de vele opofferingen die hij heeft gemaakt voor dit project. Voor fotograaf en cameraman Grégoire en Dieter Diependaele, de monteur van deze film geldt hetzelfde. Ze zijn, net als ik, enorm begaan met het onderwerp. Het klinkt misschien esoterisch maar ik geloof dat als je gepassioneerde en geëngageerde mensen laat creëeren, dat je dan een sjiek resultaat krijgt.

Als muzikant speel ik erg graag live, maar het was ook fijn om eens wat langer sedentair te werken, en niet altijd onderweg te zijn. Het wordt nu een pittige zomer voor mij. Ik treed vooral op met mijn duo Lander & Adriaan, en dat is hoofdzakelijk in het buitenland, in Frankrijk en Italië en enkele concerten met BeraadGeslagen en STUFF. Maar dat is mijn normale leven als muzikant.

Wie de documentaire This is my moment wil zien, kan daarvoor terecht op VRT MAX.