Sluiting Daringman komt niet uit de lucht vallen: ‘Café-uitbaters zijn geen citroenen'

Café Daringman sluit eind deze maand uit onvrede over het huurcontract dat de nieuwe eigenaar HLS voorstelt. Het iconische café is niet het enige Brusselse etablissement dat kreunt onder huur- en brouwerijcontracten van drankenhandelaars en brouwers.

Wie nog een pint wil pakken in café Daringman moet zich reppen. Het meest authentieke café van de Vlaamsesteenweg sluit immers eind december de deuren. Dan loopt het huurcontract van Martine Peeters af. En aangezien de uitbaatster zich niet kan vinden in de huurvoorwaarden die de nieuwe eigenaar oplegt, gaat het kleine monument onherroepelijk dicht.

Die nieuwe eigenaar is niemand anders dan Horeca Logistic Services (HLS) van de familie Haelterman, een naam die bij veel Brusselse caféhouders ondertussen kwaad bloed zet. In het geval van de Daringman wou HLS de uitbaatster verplichten om alle drank bij de drankenleverancier te bestellen, via een zogenoemd brouwerijcontract. “Ook mijn koffie, die ik normaal hier om de hoek koop, de wijn die ik al 24 jaar bij een kleine zaak in de buurt bestel, de sappen die ik bij een boer in Vlaanderen haal ...”, zei Peeters dit weekend aan onze redactie. “Zo wil ik niet werken, dat is toch niet meer van deze tijd?”

Dure spa

De caféhouders met een brouwerijcontract moeten hun drank niet alleen bij één leverancier kopen, de prijzen liggen bovendien fors boven de marktprijs, leert een rondvraag bij verschillende caféhouders. “Reken 10 tot 30 procent,” zegt Alain Blond, uitbater van de Plattesteen in de Sint-Jacobswijk. “Neem nu een bak Spa. Cafés met een brouwerijcontract betalen daarvoor ruim 17 euro, terwijl diezelfde bak onafhankelijke cafés minder dan 13 euro kost.”

Wat Martine Peeters overkomt, is een voorbeeld van een praktijk die in Brussel in opmars is: drankenhandelaars en brouwers nemen een steeds dominantere plek in in het cafélandschap. HLS gaat daarbij volgens veel betrokkenen het verst. De drankenleverancier koopt panden of huurcontracten over en dringt vervolgens zijn voorwaarden op aan de huurder via huurcontracten die ook weleens wurgcontracten worden genoemd.

Die huurder hoeft niet eens een nieuwe uitbater te zijn. “Ik kreeg plots te horen dat HLS mijn huurcontract had overgenomen van de eigenaar,” vertelt Alain Blond van de Plattesteen. “Plots moest ik een nieuw huurcontract afsluiten, mét de verplichting om ook een brouwerijcontract af te sluiten. Het zijn echte maffiapraktijken. Wie zich niet als een schaap gedraagt, zetten ze vervolgens buiten na negen jaar.”

Blond vecht de zaak momenteel uit voor de rechter.

Drempelgeld

De klachten van caféhouders gaan niet enkel over de drankenprijzen. Bedrijven als HLS vragen doorgaans ook een drempelgeld voor wie een zaak wil overnemen. “Dat instapbedrag bedraagt al snel twee jaar huurgeld of enkele honderdduizenden euro's,” legt Filip Jans uit.

Jans moest zijn café Monk (vandaag Billie) eind vorig jaar afgeven na een aanslepend conflict met HLS, onder meer over de dranken die hij mocht aanbieden. “Het drempelgeld is niet enkel een flinke investering voor een café-uitbater, door het systeem heeft een verhuurder er eigenlijk baat bij dat cafés failliet gaan. Zo kunnen ze om de twee jaar opnieuw drempelgeld incasseren. 98 procent van de cafés die failliet gaan hebben een dwingend brouwerijcontract.”

“Wat HLS doet, zijn op zijn zachtst gezegd cowboypraktijken,” zegt ook Marc Van Muylder, die 33 jaar bestuurder was van Horeca Brussel. Vandaag is Van Muylder nog actief in raden van bestuur van verschillende horecaondernemingen.

“HLS maakt misbruik van zijn dominante positie op de markt,” vindt Van Muylder. “Zij zijn niet de enige aanbieder van huur- en brouwerijcontracten. Ook brouwers als AB Inbev, Haacht, Alken Maes of Duvel Moortgat bieden zulke contracten aan. Maar HLS is wel de speler die de meeste beperkingen in zijn huurcontracten oplegt. Duvel Moortgat zal bij contractverbreking bijvoorbeeld vragen om de investeringen die het bedrijf deed terug te betalen, dat is fair. HLS mikt dan meteen op het hele bedrag dat ze aan winst hadden kunnen halen in de resterende jaren van het contract.”

Loskoppeling huur- en brouwerijcontracten

Wat moet er gebeuren? De verschillende gesprekspartners pleiten allemaal voor een volledige loskoppeling van huur- en brouwerijcontracten. “Daarnaast moet er ook een duidelijke wettelijke omschrijving komen van een brouwerijcontract,” vindt Filip Jans, die met zijn vereniging Libertap ijvert voor meer vrijheid voor caféhouders. “De tarieven moeten ook transparanter en marktconform zijn.”

Die aanpassing rond brouwerijcontracten is federale materie. Maar ook het Brussels Gewest kan in actie schieten, want het deel handelshuurcontracten is sinds de vorige staatshervorming naar de gewesten overgeheveld. “Alleen zitten we daar in een economisch vacuüm en heeft het Gewest nog steeds geen werk gemaakt van eigen wetgeving,” betreurt Van Muylder.

Ook de nieuwe voorzitter van de horecafederatie Mathieu Léonard pleit voor een “betere regeling van handelshuurcontracten, zodat de caféhouders niet langer uitgeperst worden. Want we zijn geen citroenen.”

Tegelijk wil de voorzitter niet alle drankenleveranciers en brouwers in de ban doen. "Ze zijn vaak de enigen die nog een lening geven aan een café-uitbater. Bij banken lukt dat doorgaans niet meer."

We vroegen ook een reactie aan Horeca Logistic Services (HLS), zonder succes.