Leo Van Broeck: ‘Becopark is woestijn van dolomiet’

28.000 vierkante meter groene ruimte was de belofte bij de heraanleg van de Becokaai, maar voormalig Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck ziet slechts een woestijn van dolomiet. Brussel snakt naar verwilderde, waterdoorlatende stadsnatuur. Alleen zijn vergunningen die tien jaar geleden werden aangevraagd vandaag onmogelijk bij te sturen. “Brussel is mee, maar we missen flexibiliteit.”

"Op de Beco- en Materialenkaai zal een park ingericht worden met een mix van ontspanning, sport, spel en stadsrecreatie," valt te lezen op de website van Beliris. "Met dit nieuwe park krijgt het gewest er 28.000 m² groene ruimte bij die zich uitstrekken langs de Havenlaan vanaf Sainctelette tot het Redersplein."

Het merendeel van het park is voorlopig nog een werf, maar wat er reeds ligt – onder meer het recent ingehuldigde skatepark onder de Suzan Danielbrug – kan de voormalige bouwmeester (2016-2020) en voorzitter van het Expertencomité Klimaat van het Brussels Gewest Leo Van Broeck niet overtuigen. "Kaal en hard," klinkt het. "Men noemt dit groen omdat het een park is, maar slechts een erg klein stukje is écht groen. Hoe is het mogelijk dat dit soort van verouderde ontwerpen vandaag nog uitgevoerd worden zonder minimale bijsturing?"

Nochtans belooft Belris onder meer een ruim grasveld en 126 nieuwe bomen. En heeft een skatepark niet ook zijn waarde? "Dat klopt, die speelterreinen zijn zeer belangrijk voor de jeugd, maar waar ik het over heb zijn de boorden en de groene zones: daar moet je iets anders mee doen dan bomen, gras en dolomiet."

Van Broeck is stellig: "Brussel heeft nood aan verwilderde natuur. In ieder park zou je makkelijk 25 of 30 procent wild kunnen maken."

De voordelen zijn talrijk: van een verhoogde waterdoorlatendheid om overvloedige regen te verwerken tot afkoeling bij hittegolven in de zomer. Daarnaast is zo'n aanpak een stuk goedkoper wegens alle uitgespaarde riolerings- en onderhoudskosten. "Toen ik nog bouwmeester was, vertelde het waterzuiveringsbedrijf Aquafin me ooit hoe ze fortuinen uitgaven aan het beheer van de terreinen rond hun waterzuiveringsstations. Ik suggereerde om de hele boel eens gewoon te laten verwilderen: vandaag vertellen ze nog steeds op lezingen hoe ze per site jaarlijks duizenden euro's uitsparen en hoeveel diersoorten er intussen allemaal zijn teruggekomen."

Tot slot, zo argumenteert Van Broeck, is het ook gewoon mooier. "Verwildering lokt allerhande fauna en flora terug naar Brussel en wat is er nu leuker dan een zitbank met echt bos en water midden in de stad?"

Groene reflex

Stuiten al deze argumenten dan op dovemansoren? "Nee, in Brussel is men op sommige plekken, zoals het Leopoldspark en het Flageyplein, goed bezig. Bij de verkiezingen zag je ook dat men hier nog steeds een groenere reflex heeft dan elders in het land: Brussel is echt wel mee in het verhaal."

Toch is bij de heraanleg van de Becokaai geen wildgroei te bespeuren. "Het probleem is dat veel projecten van Beliris gebaseerd zijn op ontwerpen van tien jaar oud. De doorlooptijd en de vergunningstrajecten zijn erg lang, en bijsturen achteraf is gewoon niet mogelijk."

De voormalige bouwmeester wijst op het voorbeeld van het Koningsplein. “Dat wordt na zijn heraanleg weer net zo'n stenen bakplaat als vroeger. Het is alsof je nu pas een verwarming zou bouwen die 10 jaar geleden werd aangevraagd: dan zal die ook werken op steenkool of mazout.”

Volgens Van Broeck is meer flexibiliteit dan ook essentieel. “De maatschappij verandert snel en de milieucrisis is veel urgenter dan we beseffen. Er is daarom dringend wetgeving nodig die het mogelijk maakt om vergunningen bij te sturen als er sprake is van voortschrijdend inzicht. Wij kunnen ons gewoon niet permiteren om 10 jaar te blijven achterlopen op onze eigen kennis.”

De architect benadrukt tot slot met zijn pleidooi niet te willen polariseren, maar simpelweg de vraag te stellen hoe dit in de toekomst te vermijden valt. “Het kán goedkoper en plezanter: laten we dan zorgen dat die bijsturingen mogelijk zijn.”

Lees hier de reactie van Brussels bouwmeester Kristiaan Borret op de kritiek.