Platworm: de glibberige bedreiging voor de Brusselse regenworm

De verrassende aanwezigheid van de Obama nungara in Elsene benadrukt de noodzaak van FlatwormWatch, een nieuw project dat wil nagaan welke soorten uitheemse landplatwormen zich in Brussel bevinden. “Ze komen via potplanten het land binnen.”

Regenwormen kent iedereen, maar de duizenden soorten platwormen leiden een minder bekend leven. De meeste soorten leven onder water, op het land vertoeven ongeveer achthonderd gekende soorten. De meeste landplatwormen zijn te vinden in tropische gebieden, zoals Zuid-Amerika, maar er glibberen er ook minstens een twintigtal rond in Europa. Experts vermoeden dat er steeds meer exotische soorten onze streken binnenkomen, via geïmporteerde potplanten. Dat zou slecht nieuws zijn, want het blijken echte roofdieren die jagen op bodemdieren zoals regenwormen. Dat schaadt dan weer de biodiversiteit en de vruchtbaarheid van de bodem.

“Platwormen hebben weinig natuurlijke vijanden, omdat hun lichaam is omhuld door een slijmlaag die vies smaakt,” zegt Jane Reniers van het Nationaal Wetenschappelijk Secretariaat voor invasieve uitheemse soorten, dat exoten in België opvolgt. “Zelfs kippen, die zowat alles eten, lusten ze niet.”

Omdat de platworm moeilijk te bestrijden valt, ook door de mens, is preventie van het grootste belang. Daarvoor worden nu burgers ingeschakeld, via het project FlatwormWatch, met ondersteuning van het Instituut voor Natuurwetenschappen.

“We weten nog te weinig over deze landplatwormen en hoezeer ze verspreid zijn, daarom vragen we mensen om ons te helpen en op zoek te gaan,” zegt Arnaud Jacobs, die samen met Reniers het project coördineert.
Een van de geviseerde beestjes is de Nieuw-Zeelandse landplatworm, die al op de zogenoemde 'Unielijst' staat, een lijst van invasieve exoten door de Europese Unie als zorgwekkend beschouwd. Volgend jaar komen daar mogelijk enkele landplatwormen bij, waaronder de Obama nungara. Die naam­genoot van de voormalige Amerikaanse president werd in België voor het eerst gespot onder losse tegels van een koertje in Elsene, in 2017. Ondertussen dook de worm, oorspronkelijk uit Argentinië, ook al op in Vlaanderen en Wallonië.

Op het FlatwormWatch-platform staan allerhande tips om de verschillende platwormen te herkennen en te onderscheiden. Zoals hun naam doet vermoeden, lijken de ongewervelden in het algemeen op afgeplatte wormen. In tegenstelling tot slakken bezitten ze geen tentakels op de kop, en is hun lichaam glad en niet verdeeld in segmenten, zoals bij regenwormen of bloedzuigers.

Omdat landplatwormen een hoge luchtvochtigheid nodig hebben om uitdroging te voorkomen, vertoeven ze vooral op vochtige plaatsen: onder bloempotten, losse tegels, schuttingen of in de composthoop. Ze komen ook voor in serres en terrariums. Wie graag bijkomende informatie krijgt, kan deelnemen aan onlinetrainingssessies, begin juni georganiseerd.

Reniers en Jacobs hopen op een aanzienlijke respons in Brussel, want steden vormen goede omgevingen om landplatwormen op te speuren. “Doordat ze vaak met potplanten meereizen, komen ze voor waar vooral veel mensen samenkomen,” legt Reniers uit.
Het lijkt trouwens alsof Brusselaars al hun weg naar het platform hebben gevonden, want de allereerste waarneming van een FlatwormWatcher gebeurde in Schaarbeek.

Website: https://www.iasregulation.be/nl/flatwormwatch