Waarom de roltrappen in metrostations zo vaak stilstaan

Gemiddeld vijftig keer per dag is er een panne aan een van de roltrappen van de MIVB. Vaak moeten technici ter plaatse komen om de roltrap weer draaiende te krijgen.

Dinsdagmiddag, het drukbezochte metrostation Simonis-Elisabeth. Een van de roltrappen werkt sinds december vorig jaar niet meer. Een massa reizigers wurmt zich van het perron aan de terminus langs een smal trapje omhoog. Een man met een wandelstok sukkelt door de klim. “Voor blinden, zoals ik, of slechtzienden is een defecte roltrap heel frustrerend,” zegt hij tegen BRUZZ, dat over het onderwerp ook een XL-reportage maakte (zie hierboven).

Acht haltes verder aan metrostation Naamsepoort zijn al maanden werken bezig, waardoor niet alle ingangen toegankelijk zijn. De menigte kan momenteel langs één stilstaande roltrap het station verlaten. “Er zijn heel de tijd pannes, het is echt lastig,” moppert een oudere dame.

Vandalisme

Volgens cijfers die BRUZZ opvroeg, zijn er gemiddeld vijftig pannes per dag. Dat is vaak door het veiligheidsmechanisme, dat de roltrap automatisch tot stilstand brengt als er een voorwerp tussen de tanden vastzit. Daarbij moeten MIVB-technici ter plaatse komen om de roltrap weer aan de praat te krijgen.

Maar er zijn elke dag ook zo’n 230 stilstanden die geen menselijke tussenkomst vereisen, omdat de meeste roltrappen een automatisch heropstartsysteem hebben. “De meeste van dat soort onderbrekingen zijn te wijten aan vandalenstreken,” zegt An Van hamme, woordvoerster van MIVB. Met andere woorden, zo zegt ze: “Door mensen die het blijkbaar heel interessant vinden om op de noodrem te duwen.”

Vroeger was daar een menselijke tussenkomst voor nodig. Nu dat niet meer het geval is, is het aantal interventies de afgelopen tien jaar gehalveerd.

De herstellingswerken kosten de vervoersmaatschappij 1,8 miljoen euro per jaar. Daarnaast krijgen roltrappen regelmatig een preventief onderhoud. Vroeger was dat zes keer per jaar, nu maandelijks.

De Brusselse metrostations tellen in totaal bijna zeshonderd roltrappen, samen geeft dat 4,5 kilometer aan band. De gemiddelde beschikbaarheidsgraad van alle roltrappen in het gewest bedraagt 96 procent op jaarbasis, zo blijkt tevens uit cijfers van MIVB. “Maar als jouw roltrap op jouw lijn niet werkt, is dat heel vervelend,” erkent Van hamme.

Er zijn ook exemplaren die altijd in panne lijken te staan. Wat is daar aan de hand? “Bepaalde roltrappen hebben nood aan een grondige onderhoudsbeurt. Omdat bepaalde wisselstukken niet voorradig zijn, duurt het herstel langer,” legt Van hamme uit.

Slijtage

De gemiddelde levensduur van een roltrap bedraagt veertig jaar, dat hangt af van de plek waar die staat. In drukkere stations is de slijtage groter. Brussel Mobiliteit, de eigenaar van alle infrastructuur van het openbaar vervoer, staat in voor de vervanging.

“Dat betekent dat Brussel Mobiliteit zowel de metrostations als de roltrappen vernieuwt, indien nodig,” legt Inge Paemen, woordvoerster van Brussel Mobiliteit, uit. “Het onderhoud is dan weer weggelegd voor de MIVB, beschouw het als een eigenaar-huurderrelatie.”

Of die opdeling het niet onnodig complex maakt? “Meestal is daar eensgezindheid over, maar heel af en toe kan er discussie ontstaan.”

Geen standaardmodel

Een roltrap vervangen, vertelt Inge Paemen, is niet zo eenvoudig als het lijkt. “Neem nu die in Simonis: voor de trap verwijderd kan worden, moet er eerst een glazen wand uitgeslepen worden. Dan moet de nieuwe geplaatst worden en moet ook het glas worden teruggezet.”

Daar komt nog bij dat elke roltrap verschillend is. “Die moet precies afgemeten worden, zodat hij in de voorziene ruimte past. Er is jammer genoeg geen standaardmodel, anders zou het veel sneller kunnen,” zegt Paemen.

“Bovendien liggen er een paar maanden tussen plaatsen, afstellen en testen van een nieuw exemplaar. Dat is niet zichtbaar voor de pendelaars en dat zijn natuurlijk lange periodes waarin de roltrap buiten dienst is.”

Het Gewest besliste een paar jaar geleden om de roltrappen systematisch te vernieuwen. Dat gebeurt ook in het licht van toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen, waar de laatste tien jaar steeds meer werk van is gemaakt.