Van den Brandt struikelt over stephervorming

Ja, het is jammer dat de niet-geselecteerde stepaanbieders meteen naar de rechter trokken. Maar dat ze daar zo snel gelijk kregen, zegt ook iets over de kwaliteit van de hervorming.

Het aantal deelsteps aan banden leggen om zo de stad weer op orde te krijgen. Dat was het doel van minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) toen ze eind vorig jaar het aantal spelers beperkte tot twee: Bolt en Dott, goed voor elk vierduizend steps. Het moest het sluitstuk worden van een langgerekte stephervorming, die ook dropzones verplicht en recalcitrante stepaanbieders boetes oplegt.

Maar de kers op de taart bleek van plastiek. Vorige week schorste de Raad van State dat deel van het ministerieel besluit dat het aantal spelers en de vloot beperkte. Dat de oude licentie vervalt als je meedingt naar een nieuwe, werd niet rechtsgeldig bevonden. Begin januari had een kortgedingrechter al een gelijkaardig vonnis geveld, waardoor Voi en Lime op straat konden blijven.

Van den Brandt zegt de ‘juridische guerrilla’ te betreuren. Ze verwijt hen slechte verliezers te zijn. Daar lijkt het op het eerste gezicht inderdaad op. Operatoren doen mee aan een wedstrijd, halen het niet en stappen nadien naar de rechter. Poppy aanvaardde wel deemoedig het verdict. “We hebben verloren en de steps meteen van de markt gehaald,” klonk het. “De voertuigen zijn verplaatst naar Antwerpen.”

Grote verliezen

Was iedereen maar als Poppy, kan je denken. Maar beleid voeren op basis van goodwill is weinig raadzaam. Daarenboven mag je van de overheid ook wel gewoon verwachten dat de nieuwe regelgeving wettelijk is.

In dat opzicht is het woord ‘guerrilla’ wat overtrokken. Zowel voor Voi, Lime als Gliize was dit de allereerste gerechtelijke stap. Meteen kregen ze gelijk. Belangrijker nog is de reden waarom ze gelijk kregen: een lopende licentie van drie jaar mag je niet zomaar halverwege stopzetten, dat is in strijd met de rechtszekerheid. In geval van Gliize gaat dat met grote verliezen gepaard. De Brusselse ondernemers hadden nog maar net tienduizenden euro’s in hun vloot geïnvesteerd. Als je er dan al na één in plaats van na de beloofde drie jaar de brui aan moet geven, is dat een dikke streep door de rekening.

Was de geplande hervorming dan helemaal onmogelijk? Toch niet. Een nieuwe ordonnantie had de oude uit 2018 wél kunnen wijzigen, en dus ook de bepalingen rond het verkrijgen van een licentie. Maar de inperking van de licenties was via een ministerieel besluit geregeld. En de uitvoerende macht kan de wetgevende macht niet overrulen. Zowel bij de Raad van State als bij de kortgedingrechter is dat het kernargument.

Anders gezegd: was de stephervorming via een ordonnantie in plaats van via een ministerieel besluit geregeld, dan was de uitspraak wellicht anders geweest. Dat klinkt als muggenzifterij, maar het is wel iets wat de juridische afdeling van een kabinet of administratie had moeten weten.

Ironisch genoeg wás er in 2022 een nieuwe stepordonnantie gestemd, ingediend door Arnaud Verstraete (Groen). Die regelde dropzones, maximumsnelheid en boetes. Over het beperken van de licenties of de duur ervan, geen woord. Daarvoor waren de geesten nog niet rijp, autoregulatie was toen nog een ding, het geloof dat de markt zich wel zou zetten.

Afrit gemist

Helaas draaide het anders uit. Maar voor een nieuwe ordonnantie was er geen tijd meer. Wat zich het afgelopen jaar voordeed, lijkt dan ook wat op iemand die een afrit mist en nadien via de grasberm alsnog op de zijweg probeert te raken – met brokken tot gevolg.

Gelukkig werden de dropzones en boetes wel weerhouden, zegt ook Van den Brandt, die nu in beroep nog gelijk zegt te willen halen. Gezien de aard van de bezwaren, lijkt succes onwaarschijnlijk en sowieso niet voor meteen.

Wellicht zit er niks anders op dan de rit uit te zitten, de licenties van Voi (augustus 2024), Lime (juli 2025) af te laten lopen en stilletjes te hopen dat andere spelers zoals Pony of Gliize wegblijven. Gezien de verkiezingen, kortom exact wat deze regering niet wilde.