Politieke week: 'Een Brusselse regering op 21 juli lijkt dit keer onrealistisch'

De vorming van een Brusselse regering zit in een beginfase en alle betrokken partijen zijn nog volop op zoek naar een vertrouwensband. Dat is, volgens politiek analist Steven Van Garsse, de voornaamste conclusie drie weken na de historische verkiezingsdag van 9 juni.

Voor wie dacht dat aan Franstalige kant de zaken minder complex lagen dan aan Nederlandstalige kant: de PS zette vrijdagnamiddag met een terloopse persmededeling de hakken nog eens even in het zand. Voor de partij, die altijd deel heeft uitgemaakt van de Brusselse regering, vormen de startnota en de budgettaire vooruitzichten die informateur Leisterh (MR) deze week op papier zette geen basis om aan de gesprekken deel te nemen.

Meer zelfs, de PS kwam meteen met een aantal niet zo onverwachte eisen: een huurregeling, investeringen in het klimaatneutraal maken van Brussel en meer politieagenten. "Omdat in Wallonië en op federaal niveau de PS met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid in de oppositie verzeild geraakt, zal ze in de hoofdstad de MR op de korrel blijven nemen", denkt Van Garsse.

De MR uit haar kot lokken

En dus dreigt het plan om voor 21 juli, de nationale feestdag, te landen met een nieuwe Brusselse regering, in het water te vallen. Voor het eerst sinds lang. Het wantrouwen is namelijk nog heel groot, heeft Van Garsse geconstateerd. "De vrees leeft bij de liberalen dat de PS de MR continu uit haar kot zal proberen te lokken. Twee gedachten spelen daarbij. Blijft de MR op de vlakte en maakt ze geen vooruitgang, dan kan de PS de MR verwijten echte amateurs te zijn. Gaat de MR toch voluit, met inhoudelijke punten, dan kan de PS die gebruiken om de MR in de hoek te drijven. Bij de Franstalige liberalen zijn ze daar bijzonder beducht voor."

Op de achtergrond spelen natuurlijk ook de nakende gemeenteraadsverkiezingen, midden oktober. "De PS wil koste wat het wil die verkiezingen winnen. Dat de PTB bij de recente stembusgang in Brussel een hele goede score haalde, houdt de partij heel erg bezig. De PS heeft er dan ook alles voor over om beter te doen dan de PTB. Daar komt bij dat ook de MR in meer Brusselse gemeenten aan de macht wil komen. Al die strategieën maken de opdracht van Leisterh alleen maar delicater."

Wat met CD&V?

Enter de formatiegesprekken aan Nederlandstalige kant. Door de versnippering is een regering met drie partijen heel moeilijk geworden, zeker nu duidelijk is dat de winnaar van de verkiezingen, Team Fouad Ahidar, op steeds meer veto's stuit. Van Garsse: "Vooruit heeft dat nog niet officieel zo uitgesproken, maar in alles laten ze uitschijnen niet met hem in zee te willen gaan. Omgekeerd is dat ook zo."

Voor Van Garsse is de strategie van CD&V momenteel wat vreemd. "Benjamin Dalle vindt al langer dat er eerst grondig met Ahidar moet onderhandeld worden, zonder CD&V dus. Het is niet duidelijk welke richting de partij hiermee uit wil. Er lonkt ook niet meteen een mooie oplossing voor hen. Ze kunnen geen uitvoerend mandaat krijgen, omdat er maar drie functies te verdelen zijn voor vier partijen. Men zou daarom een soort commissaris kunnen toevoegen aan de regering, zodat CD&V mee de regeringsbeslissingen kan nemen. Hoe dan ook, alle betrokkenen zullen gedwongen worden 'out of the box' te denken."

N-VA de Vlaamse minister voor Brussel?

Een andere optie, zo denkt Van Garsse, bestaat erin dat de N-VA toetreedt tot de Brusselse meerderheid en dat N-VA de Vlaamse minister voor Brussel levert. Daardoor zou een CD&V-er toch staatssecretaris kunnen worden. "Maar dat is allemaal niet zo eenvoudig, want eigenlijk verschuift het probleem daarmee alleen maar. N-VA zal dan bijvoorbeeld niet in de Brusselse regering zetelen, terwijl ze wel de meerderheid steunt. Vreemd."

En als die klippen allemaal genomen zijn, moeten de Franstaligen en Nederlandstaligen aan tafel gaan zitten voor een écht regeerakkoord. Weinigen durven een datum naar voren te schuiven waarop die gesprekken een aanvang zullen nemen. "Het is zelden zo ingewikkeld geweest. Hoe kan bijvoorbeeld de PS aan boord worden gehaald als er nog geen inhoudelijke punten zijn doorgepraat met de Nederlandstaligen? Of hoe kan CD&V aan boord komen als die nog niet weten wat er in het regeerakkoord komt? Kortom, de puzzelstukken zijn vooralsnog niet te overzien."