Aaibare portretten zetten rode vos in de verf

Sinds acht jaar kan je de rode vos ook spotten op elektriciteitskasten in Brussel. Met dank aan kunstenares Rose de la Haye.

In de jaren 1980 kwam de rode vos na een lange afwezigheid Brussel opnieuw binnen getrippeld. Ondertussen is hij hier alomtegenwoordig, zelfs in de buurt van de Grote Markt. Normaal wordt hij het best in het duister gespot, maar sinds acht jaar kan je de vos ook gemakkelijk in het daglicht bewonderen: de Brusselse kunstenares Rose de la Haye schilderde al zo'n 150 exemplaren, vooral op elektriciteitskasten van Sibelga. Haar meest recente creatie prijkt sinds begin dit jaar op zo'n kastje in Neerpede. “Ik zet ze op goed zichtbare, vaak bedreigde plaatsen,” zegt ze. “Zo toont mijn vos in Neerpede dat de plannen om er een publieke zwemvijver te maken een bedreiging vormen voor de lokale fauna en flora. Om dezelfde reden tekende ik een vos bij de Josaphatfriche."

De la Haye ziet in de vos een ideale vertegenwoordiger van wilde natuur die onder druk staat. “Het is een echte Brusselaar, die van de stad zijn habitat heeft gemaakt.” Haar schilderijen gaan altijd gepaard met de slogan 'Je ne suis pas un nuisible' of 'Ik ben niet schadelijk'. “Omdat vossen dikwijls als schadelijk worden gezien, mag je ze op het platteland bijna het hele jaar door bejagen.”
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geldt sinds 1991 een algemeen jachtverbod. “Ook hier zijn ze soms het slachtoffer van illegale vallen of vergiftiging. Vaak uit angst en onwetendheid. De vos heeft de slechte reputatie van sluwe kippendief, terwijl hij vooral op knaagdieren zoals muizen en ratten jaagt. Hij speelt een nuttige rol in het ecosysteem. Er zijn ook ongegronde angsten over bepaalde ziekten en agressief gedrag.”

Volgens Leefmilieu Brussel blijkt uit onderzoek dat de Brusselse stadsvossen over het algemeen gezond en zachtaardig zijn. Al blijven het wilde dieren die je voorzichtig en met respect moet behandelen. Ze voederen is uit den boze. De hondsdolheid waar vossen drager van kunnen zijn, werd in ons land nooit vastgesteld ten noorden van Samber en Maas. Sinds 2001 komt de ziekte zelfs niet meer voor onder wilde dieren in België. Vossenlintworm, een parasiet, zou niet voorkomen bij de Brusselse exemplaren.

De vos is al eeuwenlang slachtoffer van een negatieve stereotypering. Vaak wordt hij in fabels neergezet als sluwe bedrieger, denk maar aan Van den vos Reynaerde. Met haar straatkunst wil De la Haye zijn imago oppoetsen. Ze toont een positiever en aaibaarder beeld. De vossen zijn op ware grootte geschilderd en lijken met hun natuurlijke poses perfect thuis te horen in het straatbeeld. De la Haye werkt met verf en penseel. “Niet met de spuitbus, want die techniek is minder milieuvriendelijk, wat mijn ecologische boodschap zou ondergraven. Ik doe zo'n drie à vier uur over een schilderij.”

De kunstenares heeft de toestemming van Sibelga en van de gemeenten, die soms zelfs schilderijen bestellen. Haar boodschap slaat steeds meer aan en scholen weten haar gemakkelijker te vinden, om aan kinderen de waarde van vossen uit te leggen. Ook particulieren vragen haar.
Ondertussen kent de kunstenares de goeie plaatsen om vossen in levende lijve te spotten. “Je vindt ze overal in parken en tuinen, maar een uitstekende plek is het kerkhof aan de Dieweg in Ukkel. Dat wordt nog nauwelijks gebruikt, zodat ze er erg op hun gemak zijn. Maar we moeten in de hele stad terug leren samenleven met de wilde natuur, waar vossen deel van uitmaken. Dat is ook in ons voordeel.”

Reeks nalezen? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel