Kunstproject ‘The Falling City’: 'Met een camera meten hoeveel mensen knuffelen’

Kan je liefde meten op straat? Het kunstproject 'The Falling City' zoekt de ethische grenzen op van camera's in de stad. Rob Heyman, onderzoeker bij Kenniscentrum Data & Maatschappij, legt uit.

Liefde meten met een bewakingscamera, is dat nodig?
Rob Heyman: Die discussie willen wij voeren. Er wordt vandaag al artificiële intelligentie gebruikt om mensen te herkennen die met een geweer op straat lopen, want dat is gevaarlijk. ANPR-camera's werken met artificiële intelligentie om nummerplaten te herkennen. En als je iemand wil opsporen, volstaat het om enkele orders zoals gele trui, rode pet en zwarte rugzak in te voeren. Dan vinden onze veiligheidsdiensten meteen alle livebeelden van personen in die categorie. Alleen weten we niet wat die camera's nog allemaal kunnen meten. Veiligheid lijkt misschien iets voor experten, maar liefde is iets dat iedereen kent. We gebruiken dat om het debat open te trekken.

Hoe zal artificiële intelligentie liefde dan herkennen?
Heyman: Het algoritme wordt nu getraind op drie zaken: knuffelen, elkaar een hand geven en kussen. We laten acteurs dat op verschillende manieren doen, zodat de camera het na een tijdje kan herkennen. In het najaar willen we tijdelijk een camera in een Brusselse straat hangen, als volgende stap. Dat is deels een artistieke vraag, want is er nog veel liefde in de Brusselse straten? Maar voor mij als onderzoeker is de vraag breder. Artificiële intelligentie blijft willekeurig en altijd afhankelijk van wie de algoritmes bepaalt. Ik vraag me af wat we zullen missen of net verkeerdelijk als liefde beschouwen.

Kunt u een voorbeeld geven?
Heyman: Wat als een persoon op straat een boeket bloemen aan iemand anders geeft of de deur voor iemand openhoudt? Is dat dan geen liefde? Omgekeerd kunnen er ook valse positieven ontstaan. Twee mensen die elkaar de hand schudden op een zakelijke manier, kunnen door het algoritme als liefdevol worden beschouwd. En wie weet lijkt een politieagent die iemand fouilleert plots wel te knuffelen.

Is zoiets meten niet sowieso risicovol? Bijvoorbeeld in landen waar homoseksuele koppels nog niet hand in hand mogen lopen.
Heyman: Zeker, maar ook die discussie willen we. We starten deze week met een ethische evaluatiesessie in Muntpunt. Iedereen die mee na wil denken, is welkom. Is het wel een goed idee om liefde te meten in de stad en waar moeten we voorzichtig over zijn? We vragen dat aan een zo breed mogelijk publiek. Want bij uitbreiding gaat het ook over andere thema's, zoals veiligheid.

'The Falling City' is een project van kunstencentrum Gluon, databedrijf Radix, de Liga voor Mensenrechten en VUB. Op 15 februari vindt een publieke workshop plaats in Muntpunt.