Meer gezinnen vinden geen onderdak: Tijana en haar kinderen sliepen maandagnacht op straat

Hulporganisaties waarschuwen voor een toenemend aantal gezinnen dat geen onderdak vindt in Brussel. De Servische Tijana hoort bij de gedupeerden. Zij is, samen met haar twee kinderen, op de vlucht voor haar gewelddadige ex-man. “Mij was gezegd dat België goed was voor vrouwen en kinderen. Nu slaap ik op straat.”

Tijana begon haar reis in Servië en kwam via Duitsland in België terecht. In Duitsland werd haar man gewelddadig en belandde hij in de gevangenis. "Toen hij vastzat, hielp een vriend me om te ontsnappen. Zo kwamen we in augustus in België. Ik had gehoord dat dit een goed land is voor vrouwen en kinderen, waar mensen je helpen," vertelt ze.

“Ik wil werken en een plek om te verblijven, maar dat kan niet zonder papieren," vertelt ze. Omdat Tijana asiel aanvroeg in Duitsland kan ze dat niet opnieuw in België doen. Teruggaan naar Duitsland wil ze niet: daar is haar ex-man, die haar sinds hij vrij is, bestookt met sms'en en telefoontjes.

Voorlopig blijft ze daarom in België. Soms slaapt ze met haar kinderen bij vrienden, soms op straat. "Afgelopen nacht regende het, we sliepen buiten,” zegt ze met rillende stem. Ze vertelt hoe ze haar kinderen tegen de regen heeft toegedekt. "Vandaag blijven we binnen en hopen we op een antwoord."

Dagelijkse zoektocht naar opvang

Tijana is niet de enige in de Humanitaire Hub die op een slaapplek wacht. De hub, opgericht in 2017 om migranten op weg naar Engeland te helpen, ondersteunt nu ook duizenden asielzoekers die volgens de organisatie "in de steek worden gelaten door de Belgische overheid en Fedasil."

Medewerkers proberen deze mensen onder meer te helpen door dagelijks met Samusocial te bellen om plekken in de daklozenopvang te regelen voor individuen en families. Een bedje reserveren kan telefonisch, maar vaak levert het niets op.

"Voor gezinnen is er al een maand geen enkele plek beschikbaar," zegt Pierre Van Heddegem van Dokters van de Wereld, een van de partners van de hub. "We hoeven de dispatch-telefoon niet eens meer te bellen, want we weten dat er niets vrij is."

Aantal aanvragen verdubbeld

Het aantal aanvragen door families is nu al verdubbeld vergeleken met vorig jaar, en de winter is nog niet voorbij. Vorig jaar vroegen er 270 families om onderdak. Dit jaar is het aantal families op zoek naar hulp gestegen tot meer dan 500, en de winter is nog niet begonnen.

"We ontvangen dagelijks van Samusocial een lijst met beschikbare plaatsen, maar vaak kunnen we slechts één gezin helpen, terwijl er vijf voor de deur staan," zegt Van Heddegem. "Dat stelt ons personeel voor moeilijke keuzes.”

Het merendeel van die gezinnen, belandt op staat. "Gezinnen met kinderen die op straat slapen, dat zou niet mogen. Nergens, maar zeker niet in België," zegt de coördinator van de hub, Lorenzo Durante Viola, onomwonden.

Honderd plaatsen minder

In Brussel beheert Samusocial twee opvangcentra speciaal voor gezinnen: een centrum in Oudergem met bijna 400 plaatsen en een in Schaarbeek met 89 plaatsen. Maar door een verhuizing van het centrum in Oudergem naar Evere verdwijnen deze week honderd plekken.

"In totaal blijven er na de verhuizing nog ongeveer 600 plaatsen over voor gezinnen," zegt Eva Salman van Bruss’Help, een organisatie die zich inzet voor de daklozensector. Naast de opvang van Samusocial is er ook plek in het Train Hostel in Schaarbeek, dat door het Rode Kruis wordt beheerd en loopt tot maart 2025. Verder zijn er nog enkele gemengde opvangcentra.

Volgens het kabinet van minister Alain Maron (Ecolo) heeft deze regering sinds het begin van de legislatuur 400 extra plaatsen geopend voor gezinnen. “Door de ontwikkelingen op het terrein zijn er honderd gezinnen die een aanvraag hebben ingediend, waarvoor we geen oplossing hebben," vervolgt hij. "Daarom hebben we, ondanks de regeringsonderhandelingen, een noodbudget vrijgemaakt voor 100 extra plaatsen."

Waar deze plekken precies zullen komen, is voorlopig nog niet duidelijk.