Vlaanderen sluit crèche in Sint-Gillis na inspectie: 'Structureel personeelstekort'

Over exact een maand moet de Nederlandstalige crèche Le jardin d’enfants in Sint-Gillis dicht: de Vlaamse zorginspectie trof er meermaals te weinig personeel aan voor het aantal kinderen. Bovendien zou er geen beleid zijn om de Nederlandse taalontwikkeling te stimuleren bij de kleintjes. Voor zeker acht van de dertien kindjes is nog geen nieuwe opvang gevonden, meldt de crèche zelf.

Dat schrijft La Dernière Heure en bevestigt het Agentschap Opgroeien aan onze redactie. Die Vlaamse administratie regelt de vergunningen voor Nederlandstalige crèches in Brussel.

"Opgroeien besliste op 12 maart tot de opheffing van de vergunning voor de kinderopvanglocatie Le jardin d’enfants te Sint-Gillis met ingang van 24 april 2025", zegt woordvoerster Nele Wouters van dat agentschap. Het gaat om een crèche in de Schotlandstraat met plaats voor dertien kindjes en peuters.

De aanleiding voor de sluiting is een onaangekondigde zorginspectie in december vorig jaar. Na een eerste waarschuwing in 2019, een nieuwe inspectie in 2022 en gesprekken met de directie van de crèche tussendoor was er alsnog te weinig personeel aanwezig - in verhouding tot het aantal kinderen. In 2023 werd de crèche al verplicht om extra ondersteuning in te schakelen.

“De zorginspectie stelt vast dat er incidenteel meer dan acht kinderen gelijktijdig aanwezig zijn wanneer een kinderbegeleider alleen is in de kinderopvanglocatie,” valt te lezen het inspectieverslag van december vorig jaar. Die norm van maximaal acht kinderen per begeleider is de huidige Vlaamse regelgeving voor de kinderopvang. Over twee jaar zakt die overigens naar zeven.

Bovendien zouden niet alle aanwezigheden correct zijn geregistreerd, bijvoorbeeld wanneer ouders hun kinderen afzetten of ophalen in de crèche, waardoor het echte aantal kinderen niet altijd duidelijk was. Ook medische informatie, zoals allergieën, werd volgens de inspectie niet altijd correct bijgehouden.

“De zorginspectie stelt vast dat er structureel een aanzienlijk aantal meer kinderen tegelijk aanwezig zijn dan het aantal vergunde plaatsen vermeld op de vergunning", aldus nog het verslag.

Door de verplichte sluiting moeten alle dertien kinderen nu een nieuwe opvangplek krijgen in Brussel. Hun ouders kunnen daarvoor terecht bij het lokaal loket Kinderopvang in Brussel. "Wij hebben alle ouders op 12 maart uitgebreid geïnformeerd over onze beslissing tot opheffing", zegt Nele Wouters nog.

Diploma’s

“Drie kinderen hebben al een plek gevonden in een nieuw kinderdagverblijf en twee kinderen kunnen binnenkort naar school", zegt kindbegeleidster Gwendoline De Strooper van de crèche daarover. Voor de overige acht kindjes is nog geen oplossing bekend.

De Strooper ontkent dat er structurele tekorten zijn. “Wij zijn normaal altijd met twee begeleiders: ikzelf en de directrice. Net op de dag van de onaangekondigde inspectie moest zij naar het ziekenhuis voor een operatie. We hadden alle ouders daar op tijd over ingelicht.”

Een geplande aanwerving van een derde begeleidster zou dan weer zijn mislukt omdat die geen geldig diploma in de kinderverzorging had. “Zij was wel afgestudeerd als Franstalige kinderverzorgster en had een master behaald in Marokko, maar het Agentschap Opgroeien wou die niet gelijkstellen met een Belgisch diploma", beweert De Strooper.

Bovendien had ook de Italiaanse directrice en oprichtster van de crèche geen geldig diploma: ze was nooit afgestudeerd als kinderverzorgster in Italië.

Even failliet

Hoe het komt dat zij alsnog een vergunning kreeg van de Vlaamse overheid?

“Om de administratieve lasten maximaal te beperken, volstaat het dat de organisator een verklaring op eer geeft dat de aanwezige kinderbegeleiders beschikken over het juiste diploma. Betrokkene gaf een verklaring op eer zodat wij ervan uitgingen dat dit diploma er was", zegt Nele Wouters van Opgroeien.

In 2023 ging de crèche al even failliet, toen nog als particuliere onthaalouder. Het kwam tot een doorstart onder een nieuwe rechtsvorm. “Het is pas na het opvragen tijdens een controle dat voor Opgroeien duidelijk werd dat het aangeleverde diploma niet in orde was", zegt Wouters.

Al struikelt de zorginspectie niet alleen over het personeel en hun diploma's: er zijn ook vragen over de veiligheid in de crèche, zoals het toezicht in de slaapruimte en de ventilatie.

Enkele baby’s jonger dan een jaar zouden op hun buik te slapen zijn gelegd, in plaats van hun rug. “Absoluut niet waar,” zegt Gwendoline De Strooper daarover.

“Ik heb de inspectie nog foto’s getoond van de slapende kindjes op hun rug. Maar ze beweerden dat ik onvoldoende Nederlands sprak om dat uit te leggen, omdat ik niet meteen op mijn woorden kwam. Ik ben viertalig. Dan moet je soms al eens zoeken naar een woord,” zegt ze.

'Geen Nederlandstalig beleid'

Het is de eerste sluiting van een Nederlandstalige crèche in Brussel sinds drie jaar geleden een politieke crisis losbarstte in de Vlaamse kinderopvang. Door wantoestanden, maar ook aanhoudend personeelstekort, vroegen ouders en kindbegeleiders toen massaal meer aandacht voor kwalitatieve opvang voor de allerkleinsten.

Aan Vlaamse kant is alvast beslist om de begeleider-kindratio te verlagen: vanaf 2027 mag elke begeleider nog maar zeven kindjes opvangen in een gemengde groep, en hoogstens vijf baby’s jonger dan een jaar. Aan Franstalige kant zijn die normen al langer strenger: daar mogen begeleiders nu vijf tot zeven kindjes opvangen, afhankelijk van de leeftijd.

“Die Franstalige normen kunnen wij niet naleven, want ons gebouw is te klein. ONE (de Franstalige tegenhanger van Opgroeien, red.) geeft geen vergunning voor crèches met minder dan veertien kinderen, maar we hebben te weinig oppervlakte om zoveel kinderen volgens hun normen te ontvangen,” legt Gwendoline De Strooper uit.

Dus vroeg Le jardin d’enfants bij de opening in 2016 een vergunning aan bij het Agentschap Opgroeien, en moet de crèche nu de Vlaamse regels naleven.

Dat wil ook zeggen dat het pedagogisch project voldoende Nederlandstalig moet zijn. Vlaamse crèches moeten systematisch screenen of kinderen betrokken zijn, of ze zich goed voelen in de opvang en of ze de Nederlandse taal verwerven.

Dat zou volgens de zorginspectie allemaal onvoldoende gebeuren. “De zorginspectie stelt vast dat in de kinderopvanglocatie een taalbeleid dat de Nederlandse taalverwerving van elk kind stimuleert, geen deel uitmaakt van het pedagogisch beleid", valt te lezen in het laatste verslag.

Er zou ook geen aanspreekpersoon aanwezig zijn geweest die hun inspecteurs in het Nederlands te woord kon staan. In Vlaamse crèches moet telkens zowel de verantwoordelijke als minstens één kindbegeleider het Nederlands machtig zijn, zelfs als die crèche geen subsidies ontvangt, zegt Opgroeien.

Taalkwestie

Net die taalkwestie hekelt de crèche nu in de Franstalige pers: La Dernière Heure kopt vandaag dat Le jardin d’enfants moet sluiten door een tekort aan Nederlandstalige begeleiders, ingeschreven kinderen en zelfs Nederlandstalige kinderboeken.

Van de dertien kindjes zouden volgens die krant maar drie kindjes thuis Nederlands horen. In de crèche wordt volgens begeleidster De Strooper inderdaad Frans, Engels, Duits of zelfs Portugees gesproken. De directrice spreekt zelf geen Nederlands.

“Maar dat is zeker niet de belangrijkste reden", benadrukt Nele Wouters van het Agentschap Opgroeien over de ingetrokken vergunning. “De belangrijkste reden voor de sluiting zijn structurele tekorten.” Het agentschap kreeg in het verleden één klacht van ouders over Le jardin d'enfants, maar het is niet duidelijk waarover die gaat.

Opgroeien erkent tenslotte dat de sluiting ingrijpend is voor de ouders, die nu op zoek moeten naar een nieuwe opvangplek. In Brussel is het aantal kindopvangplaatsen nu al nijpend.

“We weten dat het verre van evident is in deze regio. We benadrukken dat wij deze beslissing namen in het belang van alle kinderen in deze opvang", besluit Wouters.