Voormalig Molenbeeks hotel wordt tweede gebruikersruimte in Brussel

De tweede gebruikersruimte voor drugs in Brussel komt in een pand aan de Leopold II-laan in Sint-Jans-Molenbeek, tussen de metrostations IJzer en Ribaucourt.

De ruimte komt in het gebouw van het voormalige Sunrise Hotel. Wanneer de ruimte precies opengaat, is nog onduidelijk: “Het gebouw klaarkrijgen kost meer tijd dan voorzien, door operationele en technische redenen”, klinkt het op het kabinet van Brussels minister Alain Maron (Ecolo). “Het gaat dan bijvoorbeeld over het verwijderen van asbest en de herinrichting.”

In een gebruikersruimte kunnen druggebruikers weg van de straat in alle veiligheid hun illegale drugs gebruiken in aanwezigheid van hulpverleners. Ze krijgen er bijvoorbeeld steriele naalden. De ruimte biedt gebruikers ook toegang tot informatie, ondersteuningsdiensten en programma’s die mensen met een verslaving helpen reïntegreren.

Het doel van de ruimte is het gevaar op een overdosis verminderen, maar ook de overlast van druggebruik op straat tegengaan.

Historische hotspot

Volgens Bruno Valkeneers, woordvoerder van opvangcentrum voor druggebruikers Transit vzw, is het logisch dat de gebruikersruimte net daar komt. “Die zone is historisch gezien een hotspot voor druggebruik in de openbare ruimte, dat merk je bijvoorbeeld ook in de metrostations IJzer en Ribaucourt."

Vandaag bestaat er al een gebruikersruimte in Brussel, namelijk Gate, uitgebaat door Transit vzw, maar Valkeneers zegt dat die te ver ligt voor druggebruikers uit de Kanaalzone. Gate ligt namelijk in de Stalingradwijk, vlak bij het Zuidstation. “Gebruikers verplaatsen zich niet graag, dat houdt namelijk risico’s in. Een studie uit 2018 door Belspo toonde dat aan.” Wie drugs wil gebruiken vreest bijvoorbeeld dat ze die kunnen verliezen of dat ze onderweg opgepakt kunnen worden.

In de nieuwe gebruikersruimte komt meer dan alleen een plek om ongestoord drugs te nemen. “Er komt ook een onthaal en medische omkadering, die wordt verzorgd door het Medisch Centrum Project Lama, een van de oudste vzw’s voor medische ondersteuning aan druggebruikers in Brussel”, zo geeft Valkeneers nog mee. “Op termijn is het ook de bedoeling om een opvangcentrum voor korte duur in het gebouw te voorzien. Opvang is vaak de eerste stap naar reïntegratie in de maatschappij.”

De eerste gebruikersruimte Gate opende in juni 2022 en heeft een positieve impact op de buurt, zo zegt Valkeneers. “Het is moeilijk in cijfers te meten, maar het is er kalmer, de situatie zou daar vandaag veel problematischer zonder Gate.”

Doemscenario's

Transit vzw zal ook verschillende info- en overlegsessies organiseren met de buurt in Molenbeek, zoals dat ook gebeurde in de buurt van de eerste gebruikersruimte. “Wanneer mensen horen dat er een gebruikersruimte komt, dan schrikken ze. Maar heel wat doemscenario’s over Gate zijn niet uitgekomen. De ruimte lokt geen gebruikers of dealers van over heel Brussel naar de wijk, net omdat ze zich niet ver verplaatsen."

"We doen daar ook, zoals vastgelegd in het akkoord met het gewest, geregeld overlegsessies met de buurt om eventuele problemen te bespreken en aan te pakken.” Volgens Valkeneers is de Stalingradwijk dan ook niet tegen de gebruikersruimte gekant: “Er is geen vandalisme, de mensen uit de buurt zeggen vriendelijke goeiedag. We zitten daar dan ook erg discreet. Bovendien kwam die ruimte in een wijk waar al veel drugsproblemen waren, de buurtbewoners zien dat wij een deel van de oplossing zijn.”

Geïntegreerd centrum

Op termijn is het de bedoeling dat er in de buurt bij Thurn en Taxis een geïntegreerd centrum komt, met uitgebreide medische voorzieningen, waaronder ook een gebruikersruimte. Maar dat project zit nog in de planningsfase, de ruimte in het Sunrise Hotel moet sneller verlichting bieden. “De buurtbewoners willen een oplossing op korte termijn, en het geïntegreerd project zal nog een jaar of drie à vier nodig hebben.” Het is volgens Valkeneers nog niet zeker of de gebruikersruimte op de nieuwe locatie nog blijft bestaan wanneer het nieuwe geïntegreerde centrum opengaat.

De nieuwe ruimte in Molenbeek krijgt dezelfde capaciteit als Gate, namelijk 120 à 150 passages per dag. “Maar één gebruiker kan meerdere keren komen gebruiken”, preciseert Valkeneers.

En er komen misschien nog gebruiksruimtes bij: “Ik sta in contact met verschillende burgemeesters, want het probleem van drugs in de openbare ruimte doet zich voor in veel meer wijken in Brussel. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het metrostation Merode of aan de buurt rond het Noordstation.”