VUB-dokter verwekte minstens twee kinderen met sperma 'dat bedoeld was voor wetenschap'

Een Brusselse fertiliteitsarts en professor aan de VUB heeft zonder toestemming sperma van studenten gebruikt en daarmee minstens twee donorkinderen verwekt. Dat schrijft De Standaard vrijdag en de vzw Donorkinderen bevestigt het nieuws aan Belga. Het is de eerste keer dat zo'n misbruik in België aan het licht komt.

De bal ging aan het rollen toen een Limburgse man op zoek ging naar zijn biologische afkomst, nadat hij had vernomen dat zijn ouders door vruchtbaarheidsproblemen een beroep hadden gedaan op inseminatie van een spermadonor. "Nog niet zo lang geleden werd vastgesteld dat ik drager ben van de genetische aandoening mucoviscidose", getuigt de man in kwestie.

"Ik startte mijn zoektocht voornamelijk met als doel eindelijk toegang tot correcte en volledige medische informatie te hebben. Daarnaast wou ik ook mijn biologische vader, halfbroers en -zussen verwittigen zodat zij zichzelf en hun kinderen kunnen laten testen." De man registreerde zich daarom op aanraden van vzw Donorkinderen bij de internationale DNA-databank MyHeritage, een soort Facebook voor DNA-profielen.

Halfbroer en vader

Daar vond hij niet enkel een halfbroer, maar ook zijn biologische vader. Die had toevallig een profiel in de databank omdat hij van zijn vrouw een DNA-zelftest had gekregen en verre familieleden wilden opsporen om een familiestamboom te maken.

Na een eerste contact met zijn halfbroer, die niet eens wist dat hij een donorkind was, stuurde hij zijn biologische vader een bericht, maar dat bleef onbeantwoord. De vzw Donorkinderen bood daarin hulp en heeft de man uiteindelijk opgespoord en ontmoet.

"Hij vertelde me dat de grond onder zijn voeten was weggezakt toen hij het bericht had gekregen", aldus Steph Raeymaekers, de voorzitter van de organisatie. Zij bevestigt dat 'vader en zoon' nog geen rechtstreeks contact hebben gehad.

De puzzelstukjes vielen in elkaar omdat de 45-jarige Limburger in het bericht aan zijn vader ook de naam van fertiliteitsarts R.S. doorgaf, die zijn moeder had geholpen bij de inseminatie. De biologische vader had zich in de jaren zeventig bij hem aangemeld voor een deelname aan een wetenschappelijke studie over mannelijke vruchtbaarheid en doneerde in het kader daarvan sperma. "Maar hij heeft nooit toestemming gegeven om zijn sperma voor andere doeleinden te gebruiken", onderstreept Raeymaekers.

De man in kwestie zou vijf jaar lang, van 1974 tot 1979, vier keer per maand een zaadstaal hebben afgeleverd aan de fertiliteitsarts, die in 2016 overleden is. Hij kreeg daarvoor een vergoeding van 1.000 Belgische frank (25 euro) per zaaddonatie, waarmee hij deels zijn studies betaalde. "Dat hij nu moet vaststellen dat tegen zijn wil en zonder enige kennisgave mensen met zijn sperma werden verwekt, is voor hem ontzettend moeilijk om te aanvaarden. Hij verkeert nog steeds in shock", klinkt het verder.

De arts was onder meer werkzaam in het UZ Brussel en het Bruggmann-ziekenhuis, maar had ook een eigen privépraktijk. Hij werkte sinds 1973 ook als professor Verloskunde aan de Vrije Universiteit Brussel, waar hij studenten 'ronselde' voor spermadonatie.

Topje van de ijsberg

R.S. geldt als een van de pioniers van in-vitrofertilisatie en donorinseminatie in België, maar kwam eerder al in opspraak omdat hij een spermastaal uit het UZ Brussel had meegenomen om een vrouw in zijn eigen privépraktijk ermee te bevruchten. Het is voor het eerst dat dit soort misbruik van een Belgische fertiliteitsarts naar buiten komt.

Vzw Donorkinderen vraagt dan ook om een grootschalig onderzoek met niet alleen de medewerking van de minister van Volksgezondheid maar ook die van Justitie, VUB, UZ Brussel, FAGG en de Orde Van Artsen.

"Dit is mogelijk maar het topje van de ijsberg. Hoeveel andere studenten werden slachtoffer van deze frauduleuze praktijken? Hoe lang heeft dit soort misbruik plaatsgevonden? Hoeveel wensouders als kinderen werden belazerd door deze arts?", stelt Raeymaekers nog. Ze roept daarom oud-studenten en voormalige patiënten van de fertiliteitsarts op om zich te melden via www.donorkinderen.be.

Geen enkele vooruitgang geboekt

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) is zelf voorstander om de anonimiteit van donoren af te schaffen. "Bij het begin van de regeerperiode was afgesproken dat deze kwestie, naast andere ethische kwesties, zoals de aanpassing van de wetgevingen inzake euthanasie en abortus en het draagmoederschap, in het parlement tussen de meerderheidsfracties zou besproken worden, maar daar is geen enkele vooruitgang geboekt, wat Vandenbroucke sterk betreurt", klinkt het bij zijn kabinet.