Heraanleg Koninginneplein botst op onbegrip bij lokale handelaars van Turkse afkomst

De heraanleggingsplannen voor het Koninginneplein in Schaarbeek worden slecht onthaald door de plaatselijke Turkse buurt, omdat er tientallen parkeerplaatsen verdwijnen. "We worden weggepest", klinkt het.

Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed, kondigde eind vorige week aan dat de stedenbouwkundige vergunning voor de volledige heraanleg van het Koninginneplein in Schaarbeek is afgeleverd door de gewestelijke dienst Urban.brussels.

“Binnenkort wordt het Koninginneplein omgevormd tot boomrijk plein dat de toegangspoort vorm van de gemeente Schaarbeek. Met aandacht voor het erfgoed", zegt ze in het gezamenlijke communiqué met minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) en waarnemend burgemeester Frederic Nimal (Défi).

"Het zal in de toekomst meer comfort en veiligheid bieden voor voetgangers en fietsers, in combinatie met een betere toegankelijkheid voor het openbaar vervoer. Grote terrassen, speel- en ontspanningsruimten en schaduwrijke zones zullen van dit Koninginneplein een nieuwe leefruimte maken voor alle inwoners van Schaarbeek."

Klein-Anatolië

Maar de lokale handelsvereniging reageert woedend, want ze telt 71 parkeerplaatsen die met één pennentrek zouden verdwijnen. De wijk wordt Klein-Anatolië genoemd door de vele Turkse winkels en horecazaken.

"Dit bewijst dat de politiek geen voeling heeft met de lokale realiteit in de wijk", zegt voorzitter Selim Koçak, de uitbater van de gelijknamige pizzeria die al vijftig jaar in Schaarbeek woont.

"Er is nu al te weinig parking, met voortdurende spanningen en ruzies tussen buurtbewoners tot gevolg. Ik verplaats me per scooter, maar in sommige gevallen heb je een auto gewoon nodig. Je kunt de mensen niet verbieden om een eigen auto te bezitten. En niet iedereen heeft thuis een eigen garage."

Het heraanlegplan voorziet wel alternatieve parkeerplaatsen, maar niet meer langs de straat. Dat kadert in de bredere gewestelijke strategie om parkeerplaatsen op straat af te bouwen en te vervangen door "off-street" plaatsen, bijvoorbeeld in parkings van bedrijven die na de werkuren toch leegstaan.

"Wat parkeren betreft, zullen de parkeerplaatsen op het plein worden geschrapt, met als alternatief het gemeenschappelijk gebruik van parkeerplaatsen buiten de openbare weg, bij de openbare instellingen van de wijk. Het project behoudt echter plaatsen op straat om gedeelde fietsen, auto's en scooters te parkeren", zo staat in het officiële communiqué.

Maar volgens Koçak, die bij de jongste gemeenteraadsverkiezingen opkwam voor de onafhankelijke lijst 1030 Ensemble, is nog helemaal niet duidelijk waar die alternatieve parkeerplekken beschikbaar zullen zijn. "Het schrappen van de parkeerplaatsen daarentegen is wél al helemaal definitief gepland."

De schaduw van Emir Kir

Hij wijst op een tweede probleem: de handelaars in de buurt hebben nu al problemen om parkeerplekken te vinden voor hun leveranciers. Dat zal na de heraanleg alleen maar erger worden, vreest hij. Een gelijkaardige klacht van lokale ondernemers was te horen over de recente heraanleg van de Léon Theodorstraat in Jette. Ook daar zijn vrijwel alle parkeerplaatsen verwijderd.

Koçak: "Ik vrees dat de jonge ondernemers uit Schaarbeek gaan vertrekken richting Zaventem, of elders in Vlaanderen. Of naar Sint-Joost-ten-Node hier vlakbij. In de wijk gaan we failliet door de opeenvolging van openbare werken."

"Ik heb zelf al drie medewerkers moeten ontslaan. In Sint-Joost daarentegen draait de horeca goed. Dat de gemeente Schaarbeek hierin meegaat, begrijpen we niet. Want hoe minder economische activiteit, hoe minder belastingen de gemeente zal kunnen innen."

Emir Kir, de burgemeester van Sint-Joost, staat volledig achter de protesten van de Turkse gemeenschap in Schaarbeek. “We zijn allemaal voorstander van het ondersteunen van herontwikkelingsprojecten, maar niet als ze worden gebruikt als excuus om parkeerplaatsen te schrappen die van vitaal belang zijn voor onze bewoners", zegt hij aan La Capitale.

"Ik heb genoeg van deze projecten, die stoemelings het aantal parkeerplaatsen verminderen zonder ook maar het minste alternatief te bieden. Het toont een echte minachting voor een bevolking die al lijdt onder een schreeuwend gebrek aan parkeerplaatsen."

Gentrificatie

Er speelt een culturele dimensie mee in de spanning tussen de gewestelijke ambities (met de Nederlandstaligen Persoons en Van den Brandt als bevoegde politici) en de bekommernissen van de lokale, grotendeels Turkse, buurt.

"We worden weggepest. Dit is gedwongen gentrificatie, wat voor mij een negatieve term is. Het is duidelijk dat ze ons weg willen en hopen dat we gaan verhuizen", zegt Koçak, die ook grote woorden als "gedwongen deportatie" niet schuwt.

Al eindigt hij wel met een verzoenende kerstboodschap: "Of we nu Belgen, Turken, Albanezen of Syriërs zijn, we moeten samenwerken om er het beste van te maken."

Het kabinet-Persoons zegt in een reactie op de kritiek van de Turkse middenstand dat Stedenbouw alleen de vergunning aflevert en geen commentaar geeft over de inhoud van de plannen. Het kabinet van minister Van den Brandt wijst erop dat wat betreft de leveranciers er in de plannen net een verdubbeling van het aantal toegewezen parkeerplekken voorzien is.