Na elf maanden is herstelling Monnoyerkaai nog niet in zicht: 'Ten vroegste in september'

De herstellingswerkzaamheden aan de onstabiele Monnoyerkaai zullen ten vroegste in september 2025 van start kunnen gaan, zo zegt de Haven van Brussel. De haven heeft daarvoor nood aan extra financiering van het Gewest, maar daar is nog steeds geen regering in zicht.

Ten vroegste tegen september zullen de definitieve herstellingswerkzaamheden van start kunnen gaan voor de geplaagde Monnoyerkaai in het noorden van Brussel, zo vreest Gert Van der Eeken, CEO van de Haven van Brussel. “We zijn bijna klaar met het lastenboek”, vertelt de CEO aan BRUZZ, “maar dan volgen nog de aanbesteding, de kandidaatstelling... En we hebben nog geen akkoord over de financiering."

Hoe lang de werken na aanvang zullen duren valt ook nog niet te voorspellen. “Dat maakt deel uit van de aanbesteding die we uitschrijven. Kandidaten zullen worden beoordeeld op basis van de snelheid waarmee ze de herstelling kunnen afhandelen”, zo vult Laurent Mampaey, hoofd van de technische dienst van de Haven aan.

Elf maanden later

Elf maanden na de ontdekking van scheuren in het wegdek van de Monnoyerkaai, is er dus nog steeds geen zicht op wanneer de weg over de kade bij de Van Praetbrug weer open kan voor het verkeer. Die scheuren zijn namelijk al ontdekt in januari en al snel bleek het probleem ernstiger dan gedacht. “De kademuur stulpte op die plek uit”, zo zegt Van der Eeken. “We hebben die daarna vrij snel gestabiliseerd door er 18.000 m³ steen uit Henegouwen tegenaan te storten.”

5 à 6 miljoen euro

Waarom de kaai in het noorden van Brussel-Stad begon te verzakken, werd pas duidelijk nadat duikers een scan uitvoerden. “De heipalen die voor de fundering van de kaaimuur zorgen, zijn volledig versleten”, zo legt Mampaey uit. “Waarom precies, dat weten we niet. Maar die kade stamt uit de jaren 1890. Die is niet gebouwd voor het zware vrachtverkeer dat er tegenwoordig passeert.”

De totale herstelkosten voor de kade zullen zo’n 5 à 6 miljoen euro bedragen, zo schat Mampaey. Geld dat de Haven niet heeft, onder andere door andere investeringsprojecten.

Bovendien is de Monnoyerkaai niet de enige kanaaloever die het Gewest kopzorgen bezorgt. Vijf kilometer zuidelijker bleek begin juli dat ook de Henegouwenkaai in Sint-Jans-Molenbeek met stabiliteitsproblemen kampt. “Daar was de kademuur nog niet aan het uitstulpen. Maar we hebben hetzelfde onderzoek uitgevoerd als aan de Monnoyerkaai, en ontdekten dat ook daar verschillende heipalen versleten waren.”

De Molenbeekse kaai is sindsien ook afgesloten voor het verkeer en wordt nu dag en nacht in de gaten gehouden. “We zullen ingrijpen van zodra we de minste verschuiving opmerken”, zo verzekert Van der Eeken.

Veiligheid in het gedrang

Toch heeft de langdure afsluiting van de kaai al heel wat negatieve gevolgen. De wegafsluiting ligt mee aan de basis van het besluit van het museum MIMA om haar deuren te sluiten. Zij zullen niet de enige organisatie zijn die vertrekt als de problemen aanhouden, zo denkt de CEO. "De kaaien aanpakken is van groot belang voor de veiligheid van de bewoners aan het Kanaal. Voor de mobiliteit maar ook voor het economisch weefsel van de haven. Bedrijven overwegen om te vertrekken als dit niet wordt opgelost", waarschuwt Van der Eeken.

Maar om de schade te herstellen is volgens de CEO dringend meer geld nodig. Daarvoor kijkt de haven in de eerste plaats naar het Brussels Gewest. “We staan hierover wekelijks in contact met het kabinet van de bevoegde minister Alain Maron (Ecolo). Maar we zitten in een lastige periode. De Brusselse regering zit in lopende zaken en er is nog niet meteen zicht op een nieuwe regering. En de ontslagnemende regering is erg voorzichtig met het goedkeuren van extra budget.”

Van der Eeken werkt daarom aan een tweede oplossing. “Als overheidsbedrijf moeten wij van Europa break-even draaien, maar voor 2014 moest dat niet. We zitten nu samen met de Nationale Bank en Eurostat om na te gaan of we eventueel ons aan die eis kunnen onttrekken. Zo kunnen we lenen op de privémarkt voor investeringen in infrastructuur, en die investering over meerdere jaren afschrijven.”

Noodplan

Intussen blijven de twee onstabiele havenkades nog zeker maandenlang afgesloten voor verkeer. Bovendien dreigt het probleem alleen maar groter te worden, een groot deel van de Brussels kademuren stamt uit de periode tussen 1890 en 1930.

“We zijn van plan om die allemaal aan een grondig onderzoek te onderwerpen”, klinkt het bij Van der Eeken. Mogelijk duiken er nog op anderen plekken aan het kanaal problemen op waar ook extra geld voor moet worden vrijgemaakt. “Ik vergelijk dit met de problemen die opduiken met de tunnels, de riolering... Brussel heeft te lang te weinig in infrastructuur geïnvesteerd", zo concludeert de havenbaas.

“We zouden een noodprocedure moeten hebben bij problemen met kritische infrastructuur die om dringende herstellingen vragen. We krijgen nu vaak de klacht dat het allemaal wel erg lang duurt, maar dat komt omdat we de hele aanbestedingsprocedure moeten doorlopen. Doen we dat niet, riskeren we aangeklaagd te worden voor de Raad van State, wat voor nog meer vertraging zou zorgen."

Het kabinet van ontslagnemend minister Maron reageert dat er nog verschillende studies lopen in verband met de heraanleg van de kaai. "Het gaat hierbij ook om de toekomstige weginrichting van de Monnoyerkaai, die veiliger moet worden gemaakt", zo klinkt het. "Maar een definitieve toekenning van budget zal sowieso voor de volgende Brusselse regering zijn, de verwachte bedragen liggen te hoog om toegekend te mogen worden door een regering in lopende zaken."