Navigatieapp Waze laat Brusselse woonstraten vollopen

“Het grote voordeel van Waze is dat het het verkeer kan spreiden,” legt Tias Guns, dataexpert aan de VUB, uit. “Het systeem is oorspronkelijk in Israël en de VS bedacht, waar het in steden met een dambordpatroon niet zoveel uitmaakt welke laan je neemt. In een situatie met een brede steenweg die een dorpsstraat of woonstraat kruist, liggen de zaken natuurlijk anders. Zeker als Waze je een flinke blok laat omrijden om één minuutje te sparen.”

Guns heeft overigens wel bewondering voor de software. “Het toont goed wat we met artificiële intelligentie allemaal kunnen. Het systeem is zelfs zo fijnmazig dat het de vertraging meerekent die je oploopt door links of rechts af te slaan.”

Wazen uit de Rand

De overlast die de app veroorzaakt, valt sneller op in landelijke gemeenten rond het hoofdstedelijk gewest dan erbinnen. Toch wordt Waze ook in Brussel druk gebruikt. Over precieze cijfers beschikt het Gewest niet, over inschattingen wel.

“Vooral mensen uit de Rand die naar hun werkplek in Brussel rijden gebruiken de applicatie,” merkte Frederik Depoortere, de fietsmanager van het Gewest. “Uit Vilvoorde heb je bijvoorbeeld vaste Wazetrajecten door Schaarbeek, waar ik zelf woon. De chauffeurs volgen daarbij de hele tijd een route die de doorstroom­assen als de Leopold II-laan en de Haachtsesteenweg mijdt. Daardoor komen ze ook geregeld op onze gewestelijke fietsroutes terecht, die net autoluw zouden moeten zijn.”

Ook binnen Brussel zijn er overigens wel wat Wazegebruikers. “Ik merk dat bijvoorbeeld als ik een Uber neem,” zegt Mikaël Van Eeckhoudt, directeur van de Fietsersbond. “Alle bestuurders lijken met die app te rijden en ze komen ook voortdurend in kleine straten waar ze eigenlijk niets te zoeken hebben.”

De gevolgen van het Wazegebruik zijn niet min. “In die smalle straten zorgen de auto’s voor geluidsoverlast, slechte lucht en onveilig verkeer,” zegt Van Eeckhoudt. In Schaarbeek voert de vaste sluiproute uit Vilvoorde zo langs het kruispunt van de Helmetsesteenweg en de Waelhemstraat, waar in juni een veertienjarig meisje zwaargewond raakte.

“Bestuurders die zo’n sluiproute kiezen, hebben in het algemeen haast en rijden ook een stuk nerveuzer,” merkt een fietser die regelmatig een sluiptraject kruist op. “Ik merk het meteen, als zo’n auto gevaarlijk dicht achter je begint te rijden: dat is weer zo’n sluipchauffeur.”

Van Eeckhoudt van zijn kant benadrukt dat Waze niet de enige verantwoordelijke is voor het sluipverkeer. “Het versterkt vooral een fenomeen dat al bestaat.”

Good Move als antwoord

Als we bij de community manager van Waze aankloppen, klinkt een gelijkaardig geluid. “Door de applicatie is kennis waarover vroeger alleen lokale bestuurders beschikten nu voor iedereen toegankelijk,” vertelt Tom Puttemans, een van de Belgische vrijwilligers die na zijn werkuren het Belgische beheer van Waze voor zijn rekening neemt. De informaticus benadrukt dat hij geen diehardautofan is. “Ik ben ook activist bij twee lokale afdelingen van de Fietsersbond.”

Puttemans geeft toe dat Waze tot meer sluipverkeer kan leiden. “Maar dat is niet de verantwoordelijkheid van het bedrijf, maar van de overheid. Die stuurt het verkeer nu veel te weinig. Met knippen in straten en langere trajecten door woonwijken kan je ervoor zorgen dat navigatieapps voor een andere route kiezen. Of iets anders dat me vaak opvalt: zijstraten van hoofd­assen krijgen vaak erg lang groen. Op die manier stimuleer je natuurlijk het verkeer op die kleine straten.”

De Wazevrijwilliger zit daarmee verrassend dicht bij de analyse die ook Van Eeckhoudt maakt. Die verwacht vooral veel van het nieuwe gewestelijke mobiliteitsplan Good Move. “Dat verdeelt het hele gewest in mazen, samenhangende wijken die circulatieplannen moeten krijgen. Zo’n plan leidt een sluipchauffeur automatisch weer naar de rand van zo’n wijk en verhindert dat hij erdoor kan rijden.”
Ook fietsmanager Depoortere zet zijn hoop op het Good Move-plan, dat momenteel trouwens in openbaar onderzoek is.

Onze Wazegebruiker op de redactie vertrouwt ons ondertussen toe dat hij suggesties van de app steeds vaker negeert. “Je wint er uiteindelijk niet zoveel tijd mee en steeds weer in veranderende straatjes rijden die je niet kent geeft veel stress en is ook niet zo veilig. En vroeg of laat sta je toch weer stil.”