Parlement voor het eerst samen sinds verkiezingen, zónder regering: 'Nog nooit meegemaakt'

Maandag zaten de parlementsleden van het Brussels parlement voor het eerst samen sinds de verkiezingen van 9 juni. Maar dat zit wel zonder nieuwe regering. Wat betekent dit nu voor de werking van het parlement? En hoe gaat het in deze uitzonderlijke omstandigheden om met belangrijke dossiers, zoals de lage-emissiezone? We leggen vier vragen voor aan onze politiek analist Steven Van Garsse.

Het Brusselse parlementaire jaar van 2024-2025 is geopend. De start van de eerste plenaire zitting werd maandag met een halfuur uitgesteld als gevolg van de impact van de nationale betoging ter ondersteuning van de Audi-werknemers. Daarna werd Isabelle Pauthier (Ecolo) beëdigd als parlementslid, die Marie Lecocq vervangt nu ze covoorzitter van Ecolo is geworden.

De verschillende commissies werden vervolgens samengesteld en er liepen al enkele vragen binnen. Heet hangijzer was een ordonnantievoorstel dat uitstel vraagt voor een verstrengde lage-emissiezone (LEZ), wat de Brusselse regeringsvorming voor Groen heeft gehypothekeerd. Het werd tijdens de plenaire zitting "in overweging genomen," en zal later in het parlement besproken worden.

Een normale gang van zaken voor een eerste dag van het parlementair jaar, lijkt het. Met één verschil: het Brusselse parlement is gestart zonder nieuwe regering. Hoe moet het nu verder? Politiek analist Steven Van Garsse legt uit.

1. Het parlementair jaar is geopend, deze keer zonder Brusselse regering. Hoe uitzonderlijk is dat?

Van Garsse: "Het is de eerste keer sinds de oprichting van het Brussels Gewest (in 1989, red.) dat de opening van het parlement zonder regering begint. Normaal start ze met een beleidsverklaring door de minister-president die uitlegt wat de regering van plan is, maar die is er nu niet. Op federaal niveau kennen we dat al langer, maar bij Brussel is dat ongezien. Dat hebben we nog nooit meegemaakt."

2. Wat is er aan de hand?

"De verkiezingen zijn intussen honderd dagen geleden, maar de regering zit nog niet in het zadel en ook de komende weken zal dat naar alle waarschijnlijkheid niet gebeuren. Er is geen meerderheid langs Nederlandstalige kant en daarop moeten we wachten om een regeerakkoord te maken."

3. Kan het parlement wel verder zonder regering?

"We leven in een democratie, waarin de scheiding der machten telt. Het parlement kan dus autonoom zijn werk verderzetten: het kan wetten stemmen of een begroting maken. Nu, als een wet gestemd wordt, moet de regering die uitvoeren en dat is moeilijk in lopende zaken. Ook een begroting zonder regering maken is niet evident."

"Onderdeel van de scheiding der machten is ook het feit dat het parlement de regering controleert en ondervraagt. Maar omdat de regering in lopende zaken is, kan die nu niet voluit antwoorden. De regering moet zich nu discreter opstellen en kan niet echt ter verantwoording geroepen worden. Buiten deze taak kan het parlement wel functioneren zoals altijd."

"Dit heeft wel een ongewenst effect, en dat hebben we ook gezien bij de federale regeringvorming in 2019/2020. Er was nog geen regering, waardoor een vacüum ontstond. Het parlement heeft toen allerlei wetten gestemd. Zo werd bijvoorbeeld tegen de verwachtingen in een wet van PVDA goedgekeurd. Er is toen veel macht naar het parlement gegaan en dat is precies wat er ook in Brussel aan het gebeuren is met de LEZ. Het parlement neemt het initiatief omdat er geen regering is."

4. Hoe moet het nu verder? Wat kunnen we de komende weken of maanden verwachten?

"Groen is boos omwille van de LEZ, die nu besproken gaat worden in de commissie Leefmilieu en de plenaire zitting. Dat gaat het alleen maar moeilijker maken om een doorstart van de regering krijgen. Het voorstel zal het er voor MR niet gemakkelijker op maken om Groen weer aan de onderhandelingstafel te krijgen, zeker omdat Groen heeft gezegd dat de partij het wetsvoorstel weer in moet trekken. Om geen gezichtsverlies te lijden, kan Groen dus niet zomaar weer aan tafel gaan. Het is nu afwachten of de poging van Fouad Ahidar, die zich nu opstelt als verzoener, een meerderheid kan samenbrengen. Dat zullen we de komende weken weten."