Politieke Week: 'Voor PS-lijsttrekker Laaouej is het zondag alles of niets'

Zondag zijn het nationale, regionale en Europese verkiezingen, de campagne zit in de laatste rechte lijn. Voor politiek analist Steven Van Garsse waren het geen opvallende weken of maanden, want "veel bleef onder de radar." Van Garsse blikt vooruit op de regeringen die de uitslag kan voortbrengen: “Groen en N-VA kunnen wel eens tot elkaar veroordeeld zijn in Brussel.”

Langs Franstalige kant voorspellen de peilingen winst voor de MR in Brussel. “Als die waarheid worden is dat een opsteker voor lijsttrekker David Leisterh”, zo denkt Van Garsse. “Hun doelstelling na de historische nederlaag in 2019 was echt: terug aan zet zijn in Brussel. Na bijna twintig jaar oppositie willen ze er dolgraag terug bij zijn."

Van Garsse vindt de remonte van MR opmerkelijk, maar de vraag blijft of ze na 9 juni ook aan zet zijn. “Als de peilingen uitkomen, geeft dat de MR wel een soort initiatiefrecht. Ze kunnen dan aan Franstalige kant een regering proberen vormen.”

Volgens de analist heeft aartsrivaal PS in de laatste rechte lijn haar achterstand niet echt kunnen inlopen. “Maar een verrassing valt niet uit te sluiten", zo denkt Van Garsse. "In 2019 hebben ze ook drie procentpunten meer gehaald dan de peilingen. Maar bij de PS gaan ze er meer en meer van uit dat ze niet aan zet zullen zijn. Dat kan toch wel spanningen geven binnen de partij.”

Tweede PS-breuklijn

Over de positie van Brussels voorzitter Ahmed Laaouej bijvoorbeeld. “We weten dat Laaouej vorig jaar bij de voorzittersverkiezingen de twee PS-clans terug op één lijn heeft weten te krijgen. Maar er dreigt een tweede breuklijn op te spelen binnen die partij”, zo gelooft Van Garsse. “Laaouej gaat hard de strijd aan in de noordelijke gemeenten, en mikt op het moslimelectoraat. Maar daarmee kan hij traditionele PS’ers wegjagen. En dat kan hem aangerekend worden.”

Ook op persoonlijk vlak staat er veel op het spel voor Laaouej, zo denkt Van Garsse. “Als de PS tweede viool moet spelen, ziet het er niet naar uit dat hij gewoon minister zal worden in die Brusselse regering. Het is minister-president of niets.”

Al is er misschien nog een uitweg op een ander niveau: “Hij zou eventueel federaal minister kunnen worden, maar het water tussen Laaouej en nationaal PS-voorzitter Paul Magnette is tamelijk diep. Dus met wat pech is Laaouej opnieuw geen minister, ondanks zijn vele inspanningen.”

Ecolo en PTB

Voor Ecolo zijn de peilingen niet fameus, de politiek analist denkt dat de partij moeilijk in de campagne raakte. “We weten dat er een soort van wetmatigheid in de verkiezingen bij Ecolo zit. Na 20 procent, valt de partij terug op 10 procent. Dat is verschillende keren gebeurd.” Volgens hem gaan ze bij Ecolo uit van verlies, "maar niet van die grootteorde."

Voor de analist is er nog een belangrijke factor in deze verkiezingen, de PTB. “In de peilingen staat ze steevast hoog”, al is regeringsdeelname volgens hem niet waarschijnlijk. “Als PTB de grootste partij wordt, dan zou ze gevraagd kunnen worden om initiatief te nemen. Maar iedereen gaat ervan uit dat de partij er dan niet in zal slagen een coalitie op de been te brengen”, zo schat de BRUZZ-commentator.

“De PTB heeft wel een bocht gemaakt: eerst wou ze niet mee regeren, nu weer wel, maar dat lijkt vooral een strategische zet. Ze wil niet worden weggezet als protestpartij, maar wil meedoen met de serieuze partijen.”

MR wil niet met Ecolo

Voor de regeringsvorming ziet het er volgens Van Garsse naar uit dat het een lange onderhandeling dreigt te worden. “Als de MR de eerste partij is, zal ze PS mee aan boord moeten nemen. De PS wil dan graag Ecolo erbij, omdat ze anders Ecolo én de PTB in de oppositie moet tolereren. Maar MR wil liever niet met Ecolo.”

“De kans is groot dat Georges-Louis Bouchez de touwtjes in handen zal willen houden, en de verschillende niveaus in dit land aan elkaar zal willen koppelen. En dan volgen nog de gemeenteraadsverkiezingen in oktober.”

Ook aan Vlaamse kant moet er een meerderheid worden gevonden. “Het is hier eerlijk gezegd echt koffiedik kijken”, zo stelt Van Garsse. “De peilingen zijn onbetrouwbaar, er is een grote versnippering én we weten niet of Franstaligen opnieuw massaal voor de Vlaamse lijsten zullen stemmen, zoals in 2019.”

Groen en geel

Als hij dan toch een prognose moet maken, ziet Van Garsse goede kansen voor zowel Groen als N-VA. “De kans bestaat wel degelijk dat ze allebei aan zet zullen komen, en dat ze zelfs tot elkaar veroordeeld zullen zijn om een meerderheid te vormen aan Vlaamse kant. Eventueel aangevuld met een kleinere partij.”

“Maar dat is moeilijk voor Groen, dat zal aan de achterban verkocht moeten kunnen worden. En het zal ook de coalitie met de Franstaligen bemoeilijken.” zo denkt Van Garsse.

"Nieuw is wel dat de Franstalige partijen zich niet langer principieel uitspreken tegen N-VA, behalve dan Défi. Ze gaan ervan uit dat de Vlaams-nationalisten mogelijk in een Brusselse regering gaan zitten", zo ziet Van Garsse. "MR heeft wel al gezegd dat de confederale plannen van N-VA dan in de koelkast moeten. Maar de vraag is of N-VA zich dat zo maar zal laten dicteren. Ook dat hangt wellicht samen met de federale uitslag."